Sameiningin - 01.11.1916, Page 21

vegna tekið það fyrir, að fara úr félagi manna, hafna hjú-
skap og heimilislífi og lifa annað hvort einir saman á eiði-
stöðum, sem einsetumenn, eða fleiri saman í félagi,
sem klaustramenn (munkar og nunnur). peir, sem
þetta gjörðu, vörðu mestöllum tíma sínum til bænahalds og
margra guðræknisiðkana, og héldu, að þessi lifnaðarháttur
væri helgari, guði þóknanlegri og eigin sálum þeirra hollari
en grandvart og guðrækilegt líferni í almennri stöðu. pótt
margir einsetumenn og munkar kenndu sárt á því, að synd-
ugar tilhneigingar yfirgáfu þá eigi, þótt þeir hefðu á þennan
hátt yfirgefið heiminn, varð þessi ranga ímyndun brátt al-
geng, svo að þeim mönnum fjölgaði óðum, er tóku upp þenn-
an lifnaðarhátt. Einkum varð klaustralifnaðurinn svo al-
gengur, að fjöldi klaustra var til í öllum kristnum löndum
löngu fyrir Lúters daga. Ag vísu má því eigi neita, að
klaustrin voru að ýmsu leyti til gagns, einkum fyrir vísindin
og sem hæli fyrir þá menn, er voru þreyttir orðnir af and-
streymi og baráttu þessa lífs. En á hinn bóginn urðu
klaustrin líka til mikils ógagns. Margir rnunkar lifðu í leti
og ómensku, og tóku sér ekki annað fyrir hendur en að iðka
hégómlega hjátrúarsiði, og klaustrin, sem áttu að vera
heimkynni hins hreinasta siðgæðis, urðu margoft heim-
kynni hinnar verstu spillingar. Eins og klaustrin voru víða
orðin fyrir Lúters daga, mátti segja, að þau væru átumein
kristninnar, þótt ávallt væru meðfram til margir sannarlega
vandaðir og guðhræddir munkar, eins og Lúter.
9. Andlega stéttin þóttist vera algjörlega fráskilin
öðrum mönnum og sett til meðalgöngu milli Guðs og þeirra.
Bæði hjá Gyðingum og heiðingjum voru prestarnir taldir að
vera eins konar meðalgöngumenn milli guðdómsins og þeirra
manna, er eigi voru prestar. En nýja testamentið kennir,
að þótt kenninguna til sáluhjálpar og umsjón safnaðanna
beri að fela sérstökum mönnum á hendur, séu allir kristnir
menn í verunni prestar (1. Pét. 2, 5. 9), af því að þeir hafa
allir aðgang til Guðs fyrir Krist, og geti allir fært andlegar
fórnir hlýðnis og lofgiörðar. petta hafði fyrir löngu
gleymzt í kirkjunni; þeir menn, sem höfðu kirkjuleg em-
bætti á hendi, voru orðnir að fráskilinni stétt, líkt og presta-
stéttin hiá Gyðingum, og var sú ímyndun ríkjandi orðin, að
þeir stæðu nær Guði en aðrir kristnir menn, og væru sem
meðalgöngumenn milli Guðs og þeirra. peir gátu, að haldið
var, aldrei komizt aftur í leikmannaröð, af því að vígslan
hafði sett á þá ómáanlegt einkenni, er aldrei skildi við þá;
og þeir voru skoðaðir sem andlegir dómarar, er í Guðs stað
ættu að meta þær syndir, er upp væru taldar fyrir þeim,
fyrirgefa þær eða synja fyrirgefningar á þeim og leggja á