Sameiningin - 01.11.1916, Blaðsíða 22

278
yfirbótarhegningar. Almenningi var þannig talin trú um.
að fyrirgefning syndanna fengist eigi öðruvísi en fyrir
milligöngu hinnar andlegu stéttar, og að öll veiting guð-
legrar náðar yrði að koma þaðan. Leikmönnum nægði alls
eigi að ráðfæra sig við Guðs orð og eigin samvizku sína;
þeir urðu fyrst og fremst að ráðfæra sig við skriptafeður
sína.
10. Biskupinn í Rómaborg þóttist vera jarl Krists á
jörðinni og yfirboðari allra andlegra og veraldlegra valds-
manna. pessari kenningu um alveldi hinna rómversku
biskupa, er nefndu sig p á f a, var alment trúað í hinum
vestlægu og norðlægu löndum norðurálfunnar. Orðið “páfi”
þýðir f a ð i r, og hafði í fyrstu verið haft sem almennt
heiðursnafn biskupa; og til þess að greina sig frá öðrum
biskupum létu rómversku biskuparnir síðar nefna sig eina
saman þessu nafni. peir sögðu, að Pétur postuli hefði verið
hinn fyrsti biskup í Rómaborg eða hinn fyrsti páfi, og að
Kristur hefði sett hann í sinn stað, sem jarl sinn, yfir alla
kristnina, en síðan hefðu eftirmenn hans á hinum rómverska
biskupastóli erft þessa miklu tign. Á þessari alveg ósönnu
kenningu er allt það vald bygt, sem páfarnir hafa eignað
sér fyr og síðar. Og þeim nægði það eigi, að látast vera
yfirboðarar allra embættismanna, heldur þóttust þeir líka
vera yfir öllum konungum og keisurum og hafa rétt til að
stjórna öllum kristnum þjóðum, eigi að eins í andlegum og
kirkjulegum efnum, heldur jafnvel líka í veraldlegum efn-
um. peir þóttust hafa fylling heilags anda og þess vegna
vald eigi að eins til.að skera úr, hvað væri rétt trú og rétt
biblíuskýring, heldur og til að veita Guðs náð og synja Guðs
náðar hverjum sem þeir vildu. Til merkis um hið mikla al-
veldi sitt tóku páfarnir upp að bera þrefalda kórónu og að
láta þá kyssa á fót sinn, er þeir veittu viðtalsleyfi, en köll-
uðu sig þó í tilskipunum sínum og bréfum af uppgerðar-
auðmýkt “þ j ó n a G u ð s þ j ó n a”. Af því að páfinn var
talinn öllum æðri og allra dómari hér á jörðu, þótti engin
synd meiri og hræðilegri en sú, að þrjózkast gegn vilja hans
eða efast um vald hans og vísdóm. Til þess að geta haldið
valdi sínu og neytt menn til að hlýða vilja sínum, höfðu
páfarnir tvö óttaleg vopn, bannfæringarnar og
rannsóknarréttinn. páer einhver einstakur mað-
ur var bannfærður, var hann eigi að eins úti lokaður frá
öllu kirkjulegu samfélagi, heldur og frá öllu sambandi við
aðra kristna menn. pað var kunngiört opinberlega, að
hann væri sviptur Guðs náð og Guðs reiði væri yfir honum.
Hann var talinn sjálfsagt helvítisbarn, ef hann auðmýkti
sig ekki fyrir hinu volduga valdi, og hann þótti hvorki hús-