Fréttablaðið - 22.08.2011, Qupperneq 14

14 22. ágúst 2011 MÁNUDAGUR
FRÁ DEGI TIL DAGS
greinar@frettabladid.is
FRÉTTABLAÐIÐ Skaftahlíð 24, 105 Reykjavík SÍMI: 512 5000, ritstjorn@frettabladid.is FRÉTTASTJÓRAR: Arndís Þorgeirsdóttir arndis@frettabladid.is, Kristján Hjálmarsson, kristjan@frettabladid.is Trausti Hafliðason trausti@frettabladid.is og Höskuldur Daði Magnússon (dægurmál) hdm@frettabladid.is
HELGAREFNI: Sigríður Björg Tómasdóttir sigridur@frettabladid.is MENNING: Bergsteinn Sigurðsson bergsteinn@frettabladid.is ALLT OG SÉRBLÖÐ: Roald Eyvindsson roald@frettabladid.is og Sólveig Gísladóttir solveig@frettabladid.is
ÍÞRÓTTIR: Sigurður Elvar Þórólfsson seth@frettabladid.is LJÓSMYNDIR: Pjetur Sigurðsson pjetur@frettabladid.is FRAMLEIÐSLUSTJÓRI: Kolbrún Ingibergsdóttir kolbrun@frettabladid.is
ÚTGÁFUFÉLAG: 365 miðlar ehf. STJÓRNARFORMAÐUR: Ingibjörg S. Pálmadóttir FORSTJÓRI OG ÚTGÁFUSTJÓRI: Ari Edwald
RITSTJÓRI: Ólafur Þ. Stephensen olafur@frettabladid.is AÐSTOÐARRITSTJÓRI: Steinunn Stefánsdóttir steinunn@frettabladid.is
Fréttablaðið kemur út í 90.000 eintökum og er dreift ókeypis á heimili á höfuðborgarsvæðinu og Akureyri. Einnig er hægt að
fá blaðið í völdum verslunum á landsbyggðinni. Fréttablaðið áskilur sér rétt til að birta allt efni blaðsins í stafrænu formi og í
gagnabönkum án endurgjalds. Issn 1670-3871
HALLDÓR
Ólafur Þ.
Stephensen
olafur@frettabladid.is
SKOÐUN
Evrusamstarfið mun að öllum líkindum dýpka og breytast töluvert á næstu
árum. Til að bregðast við skuldavanda-
málum einstakra ríkja er stefnt að nánara
samstarfi svo taka megi á ríkisútgjöldum og
skuldastöðu. Við þessar jákvæðu breytingar
mun samstarf innan evru styrkjast og vænt-
anlegur ávinningur Íslendinga af upptöku
evru verður enn til staðar.
Þess vegna er afstaða formanns Sjálf-
stæðisflokksins til aðildarumsóknar mikil
vonbrigði. Það er með hreinum ólíkindum
að formaðurinn vilji taka af þjóðinni mögu-
leikann til upplýstrar ákvörðunar um aðild
að ESB, án þess að vita hvernig tekst með
t.d. sjávarútvegs- og landbúnaðarmál.
Atvinnulífið í landinu hefur lengi kallað
eftir aðild, enda öruggt rekstrarumhverfi
mikilvægt fyrir öflugt atvinnulíf, þá sér-
staklega þau fyrirtæki sem búa við mikla
vaxtarmöguleika. Afstaða formannsins er
líka mikil vonbrigði fyrir heimilin, sem
hafa vænst lægri vaxta, afnáms verðtrygg-
ingar og lægra matarverðs með aðild að
ESB.
Þessi afstaða er einnig vonbrigði fyrir
miðju og hægri kjósendur sem telja að
alþjóðaviðskipti, lægri viðskipta kostnaður
og öryggi í rekstrarumhverfi fyrirtækja
gegni lykilhlutverki við uppbyggingu
atvinnulífs á Íslandi. Sjálfstæðisflokkurinn
hefur nú snúið bakinu við þessum kjós-
endum og gefið yfirlýsingu um íhalds- og
einangrunarstefnu.
Um leið og Sjálfstæðisflokkurinn kveður
nú hófsama kjósendur sína er mikilvægt að
Samfylkingin stigi ákveðnar fram í anda
frjálslyndrar jafnaðarstefnu. Mikinn afslátt
af þeirri stefnu hefur þurft að gera í sam-
starfinu við VG. Mikilvægt er að ríkis-
stjórnin undir forsæti Samfylkingar leggi
nú megináherslu á verðmætasköpun og
markvissa atvinnusókn. Um leið og gætt er
að þeim sem verst standa í samfélaginu á að
stefna að nauðsynlegu aðhaldi í ríkisútgjöld-
um, hófsemi í skattlagningu, ábyrgri sókn
í orkumálum í anda verndaráætlunar, rétt-
látri skiptingu arðs af auðlindum og endur-
skoðun landbúnaðarkerfisins svo auka megi
nýsköpun og arðsemi til hagsbóta fyrir
bændur og neytendur. Samfylkingin er í
raun eini valkostur þeirra sem hafna stefnu
einangrunar en vilja byggja upp fjölbreytt
atvinnulíf í alþjóðlegum tengslum, og losa
heimilin undan oki verðtryggingar og hárra
vaxta. Samfylkingin ber því ríka ábyrgð
sem valkostur frjálslyndra kjósenda á miðju
íslenskra stjórnmála.
Einangrunarstefna
Guðlaugur og heimildirnar
Guðlaugur Þór Þórðarson alþingis-
maður tileinkaði höfundi þessa
dálks heila grein í laugardagsblaði
Fréttablaðsins vegna skrifa um
rekstur Landspítalans. Rétt er hjá
þingmanninum að vel er í lagt að
tala um þriggja ára ráðherratíð Guð-
laugs, því hann sat aðeins í embætti
í 20 mánuði. Einmitt af þeim sökum
var eina heila ár hans í embætti
sérstaklega tekið út. Guðlaugur kýs
að nota gamla forsíðufrétt Frétta-
blaðsins frá því í ágúst 2008 sem
heimild um rekstrarárangur þess
árs. Þó að Fréttablaðið sé vissulega
ívitnunarvert er eðlilegra að notast
við fjárlög og ríkisreikning.
Guðlaugur og sannleikurinn
Til að gæta allrar sanngirni skal aðeins
einblínt á árið 2008, því Guðlaugur sat
á ráðherrastóli allt það ár. Í fjárlögum
þess árs er Landspítalanum úthlutað
35.565.500.000 króna. Endanleg
útgjöld spítalans námu 40.626.114.000
krónum, eða 5.060.614.000 krónum
meira en ráð var fyrir gert.
Munurinn er meiri þegar þær
tekjur sem gert var ráð fyrir
eru teknar með í reikning-
inn, en þær áttu að nema
2.356.000.000, þannig að
gjöld umfram tekjur áttu
að vera 32.209.500.000
krónur, en urðu
40.626.114.000 kr.
Heilbrigðismálin öll
Þegar útgjöld til heilbrigðismála
eru skoðuð árið 2008 kemur í ljós
að þau voru um 10,3 milljörðum
umfram fjárlög. Fjárheimild ráðherra
til málaflokksins hafði þó hækkað
umtalsvert á milli ára, eða um 14,7
milljarða króna. Það gerir 15,1 pró-
sents hækkun. Í skýringum í ríkis-
reikningi árið 2008 segir: „Helstu
breytingar á milli ára eru hækkun
á gjöldum Landspítala um 4.592
millj. kr.“ Guðlaugur fékk því rýmri
fjárheimildir en forveri hans, en
engu að síður fór spítalinn
rúma 5 milljarða fram úr
heimildum.
kolbeinn@frettabladid.is
ESB-aðild
Magnús Orri
Schram
þingmaður
Samfylkingar
E
kki er ofmælt hjá Árna Finnssyni, formanni Náttúru-
verndarsamtaka Íslands, að þingsályktunartillagan um
rammaáætlun um verndun og nýtingu náttúrusvæða sé
sigur fyrir náttúruvernd í landinu. Tuttugu svæði þar sem
orkufyrirtækin hafa haft fullan hug á að virkja og varið
hundruðum milljóna eða milljörðum króna til rannsókna og undir-
búnings eru samkvæmt tillögunni
sett í verndarflokk. Þau verða
ósnortin af virkjanaframkvæmd-
um og nýtast með öðrum hætti, til
dæmis útivistar og ferðaþjónustu.
Á verndarlistanum eru til
dæmis Norðlingaölduveita (sem
hefði haft áhrif á Þjórsárver),
Torfajökulssvæðið, Langisjór,
Kerlingarfjöll, Ölkelduháls
(Bitruvirkjun), Gjástykki, Brennisteinsfjöll og Grændalur.
Það sem almenningur á kannski ekki að venjast er að þessi þings-
ályktunartillaga er ekki niðurstaðan af einhverjum pólitískum
hráskinna leik og hrossakaupum. Tillagan er byggð á grundvelli
gífurlega mikillar vinnu og upplýsingaöflunar fjölda færustu sér-
fræðinga, hvers á sínu sviði. Horft var á virkjanakostina út frá mis-
munandi sjónarhornum orkunýtingar, náttúruverndar, efnahags-
og samfélagslegra áhrifa, ferðamennsku og verndunar fornleifa
og menningarminja. Hvorki þrýstingur orkufyrirtækja né ýtrustu
kröfur verndarsinna réðu niðurstöðunni, heldur byggist hún á köldu
og yfirveguðu faglegu mati. Útkoman varð sú forgangsröðun sem
þingsályktunartillagan er byggð á.
Á næstu vikum gefst almenningi, félagasamtökum og hagsmuna-
aðilum kostur á að segja sitt álit á þingsályktunartillögunni. Alþingi
tekur hana síðan til meðferðar og er markmiðið að afgreiða hana
fyrir 1. febrúar á næsta ári. Miklu skiptir að sú tímaáætlun haldi,
meðal annars til að orkufyrirtækin geti sett á fullt framkvæmdir
við virkjanakosti sem ákveðið verður að ráðast í.
Að sjálfsögðu verða ekki allir sammála forgangsröðun sérfræð-
inganna og flokkuninni sem nú er gert ráð fyrir. Í Fréttablaðinu á
laugardag kom fram að líkast til yrðu virkjanir í neðri hluta Þjórsár,
sem gert er ráð fyrir að verði ráðizt í samkvæmt tillögunni, erfiðasta
úrlausnarefnið á Alþingi. Innan þingflokks Vinstri grænna mun ríkja
talsverð andstaða við þær virkjanir.
Á því máli eru margar hliðar. Í Fréttablaðinu í dag kemur til
dæmis fram að talsmenn verndunar villtra fiskstofna hafa miklar
áhyggjur af áhrifum Þjórsárvirkjana á einn stærsta laxastofn lands-
ins og sjóbirting í fljótinu. Aðalatriðið er að þegar tekin verður
afstaða til virkjana í Þjórsá verði það á sömu faglegu forsendum
og gerð rammaáætlunarinnar byggðist á, þar sem mismunandi
sjónarmið eru vandlega vegin og metin, en umræðan fari ekki aftur
í far pólitískra upphrópana.
Orð Guðfríðar Lilju Grétarsdóttur, þingmanns VG, frá því í van-
traustsumræðum í vor, um að forða yrði Þjórsá frá „stóriðjuöflum“,
„braski“ og „einkavinavæðingu“ gefa reyndar ekki allt of góða von
um þau vönduðu vinnubrögð.
Þingsályktunartillagan um rammaáætlun er
mikill sigur fyrir náttúruvernd á Íslandi.
Vönduð
vinnubrögð