Íslendingur - 11.04.1956, Blaðsíða 7

Miðvikudagur 11. apríl 1956
ÍSLENDINGUR
7
menn bæjarfélagsins mjög kvíða-' um við höfnina í öruggt ho:l
fullir yfir því, að hallarekstur verður óhjákvæmilegt, að bærinn
yrði mikill. Ríkisstyrkur til rekst- útvegi sér Ián. Þyrfti slíkt lán ekki
urs sjúkrahúsa var þá óverulegur,
en daggjöld þeirra víðast hvar
miðuð við daggjöld Landsspítal-
ans, sem rekinn hefir verið á und-
anförnum árum með miklum
halla. (Daggjald þar sl. ár kr.
100,00, kostnaður á legudag sem
að vera til langs tíma.
Lífakkeri Akureyrar.
Það má segja, að höfnin sé eitt
af lífakkerum okkar Akureyringa.
Á henni byggjast þungaflutning-
arnir til bæjarins og nærliggjandi
þessum efnum. í þessu er nokkur ^ ef nauðsyn krefði þá í breyttu
sannleikur, en líta verður á það, formi. Meirihluti nefndarinnar
að endurbyggingar hafa víða ver-j hefir viljað koma upp heimavist-
ið aðkallandi og fólksfjölgun gert arhúsi við skólánn, og talið, að
nýjar skólabyggingar óhjákvæmi-^ ef í þá framkvæmd yrði ráðist,
legar. Á árinu 1953 er talið, að myndi framtíð skólans tryggð.
18,7% af þjóðinni hafi sótt 6kóla. Á s. 1. hausti heimilaði mennta-
Þarf því engan að undra, þótt málaráðherra, samkvæmt tilmæl-
kosta liafi þurft stórfé til skóla- um skólanefndarinnar, skólahald
næst kr. 150.00. Mismunur greið- SVeita. Þróunin sýnir að skipin,
ist úr ríkissjóði.) ! sem þá flutninga annast, verða
Akureyringar liófu því viðræð- stærrí 0g stærri, og hefir það því
ur við ríkisstjórnina um beinan vaxandi þýðingu að hafnaraðstað
styrk úr ríkissjóði til fjórðungs- an sé örugg. Þá þarf eftir því,
sj úkrahússins. Árangurinn varð sem fj árhagsgetan leyfir, að út-
sá, að samþykkt voru lög, sem vega höfninni hentug uppskipun-
tryggðu sjúkrahúsinu kr. 20.00 artæki. Útgerðin verður að hafa
úr ríkissjóði fyrir hvern legudag þar sem bezt athafnasvið og
Heíir ríkissjóðsstyrkurinn til m0guleika til þess að ná fiskin-
sjúkrahússins á sl. ári þannig
skipt hundruðum þúsunda.
Það mun vera óhætt að segja,
að rekstur sjúkrahússins hafi
gengið vel, síðan það tók til
starfa, og það því ekki orðið cá
fjárhagsbaggi fyrir bæjarsjóðinn,
sem margir óttuðust.
Togarabryggjan.
um í Iand á sem hagfelldastan
hátt. Að þessu er nú unnið, og
vona allir, að fjármagn fáist til
þess að ljúka framkvæmdum sem
fyrst.
Dráf'l'arbrauf'in.
í framhaldi af hafnarmálunum
er rétt að víkja lítillega að drátt-
arbrautinni. Hér hefir ríkt mikill
Á síðastliðnu ári var byrjað á áhugi fyrir því, að komið yrði
togarabryggju á Tanganum. Hef- upp dráttarbraut, sem tæki skip
ir því verki miðað mjög vel á- af stærð togara. Ef ráðist yrði í
fram, enda nauðsynlegt vegna út- slíkar framkvæmdir af hálfu bæj-
gerðarinnar í bænum. Bygging arins, með samþykki hafnarmála-
hraðfrystiþússins hefir gert þess- stjórnarinnar, nytu þær styrks úr
ar framkvæmdir enn meira að- rikissjóði, sem svaraði % hlutum
kallandi, þar sem húsið er stað- kostnaðar, eftir því sem fé væri
sett upp af bryggjunni og við það veitt á fjárlögum. í hafnarlögum
miðað, að bryggjan sé tilbúin, cr er heimild fyrir ríkisstjórnina til
húsið tekur til starfa. Þá hefir þess að ábyrgjast lán fyrir hinum
verið unnið við smábátahöfnina hlutanum.
og aðstaðan fyrir verbúðir þar Samkvæmt tilmælum hafnar-
bætt.
Byggingarkostnaður hafnarinn-
ar sl. ár er áætlaður kr. 1.7 millj. kvæmdabankans um möguleika á
og vangreitt framlag ríkissjóðs til því, að bankinn veitti lán til að
hafnarinnar um siðastliðin ára- koma upp togaradráttarbraut á
mót um kr. 680 þús. Gert er ráð Akureyri. Taldi bankastjórinn
fyrir um tveggja millj. kr. bygg- það geta verið innan verkahrings
ingarkostnaði á yfirstandandi ári. bankans að lána til slíkra fram-
Ég vil taka það fram, að þetta eru kvæmda, þegar fé væri fyrir
áætlunartölur. Er augljóst, að hendi og önnur skilyrði.
bygsinsa-
Nýju lögin íil bóta.
Að tilhlutan menntamálaráð-
lierra, Bjarna Benediktssonar,
voru á s. 1. ári samþykkt lög um
greiðslu kostnaðar við skóla, sem
reknir eru sameiginlega af ríki og
sveitarfélögum. í lögum þessum
eru ýtarleg fyrirmæli um fjármál
skólanna, en í 5. gr. segir urn
stofnkostnaðarframlögin:
„Alþingi ákveður hverju sinni,
til hvaða skólaframkvæmda stofn-
í námskeiðum. Hefir það fyrir-
komulag gefist vel, og aðsókn
verið góð að skólanum. Auk þess
hefir barnaskólinn fengið þar
tvær kennslustofur iil afnota, og
nemendur Gagnfræðaskólans
stundað þar matreiðslunám. Allt
húsnæði skólans hefir því verið
fullnotað í vetur.
Koma þarf upp
heimavist.
Ég hefi verið á þeirri skoðun,
, . ... að koma eigi upp heimavist við
kcstnaoarframlog eru veitt, og er ,
, , nusmæoraskolann. Samkvæmt lög
plrk'i hpimi r art hptin Trnmw-v'pmn. 0
ekki heimilt að hefja framkvæmd
ir fyrr en fyrsta fjárveiting er
fyrir hendi. Nú hefir Alþingi
samþykkt slíka fjárveitingu, og
ákveður það þá einnig, hvernig
framlögum skuli háttað framveg-
um ber ríkissjóði að greiða %
hlutana af stofnkostnaði heima-
vistarinnar. Allir húsmæðraskól-
arnir hafa heimavistir, og er eng-
in skynsamleg ástæða til þess, að
sama gildi ekki um Akureyrar-
, nefndarinnar átti ég í vetur við-
ræður við bankastjóra Fram-
is. En skylt er ríkissjóði þó að, ,, TI
, , , , -a- skolann. Um það verður tæpast
hafa lokio greiosfu framlaga til , „
, c , , .y . v deilt, að a Akureyri, með 8000,
hverrar framkvæmdar, miöaö viö ,, ,
, ., , *■ - , | ibua, seu næg verkefni fyrir full- i
upphaflega kostnaöaraætlun, mn- , . , !
r , r , , , r r konunn husmæðraskola, en
an o ara íra þvi, er tyrsta tram-
lag var innt af hendi. Síðastnefnt
ákvæði tekur þó aðeins til fram-
laga, sem ákveðin eru, eftir að
lög þessi taka gildi.“
Með lögum þessum er þannig
nu-
verandi fyrirkomulag, að reka
skólann í námskeiðum, getur ekki
verið til frambúðar, þótt komast
megi af með i bili.
Eins og stendur eru vangoldin \
framlög ríkissjóðs til húsmæðra-
ákveðið, hversu lengi ríkið má , ,, , . , ,
draga að leggja fram sinn hluta, I, _ '
eftir að bygging skólahúss er haf-
in. Fela þau því í sér mjög mikla
réttarbót fyrir sveitarfélögin.
Fjárveiting til barna-
skólabyggingar.
kr. Þessi skuld lækkar mikið a
þessu ári, og ætti því að fást byrj-
unarfjárveiting til heimavistarinn
ar á næsta ári.
Það hlýtur að vera velunnurum
húsmæðraskólans hér í bænum
gleðiefni, hversu vel liefir tekist
höfnin þarf, auk árlegra tekna, á
Hafnarnefnd mun hafa aflað
miklu fé að halda á næstu árum sér erlendra tilboða, og er málið
til þess að standa undir þessum nú í athugun hjá nefndinni. Ef
framkvæmdum. | bæjarstjórnin kemst að þeirri
Á fjárlögunum fékk höfnin kr. niðurstöðu, að rétt sé að leggja
300 þús. Auk þess kr. 100 þús. af í þessar framkvæmdir, ef fjár-
þeim hluta tekjuafgangsins, sem j magn fæst, verður málið oennilega
ætlaður hefir verið til hafnanna. j lagt formlega fyrir Framkvæmda-
Leitað hefir Verið eftir framlagi bankann með þeini upplýsingum,
úr hafnarbótasjóði og fæst þar sem þá liggja fyrir.
vonandi einhver fyrirgreiðsla.
Skólamólin.
Miklar skuldir ríkissjóðs
vegna skólabygginga.
Á undanförnum árum hafa
skuldir ríkissjóðs vegna skóla-
Má 6érstak- bygginga stöðugt farið vaxandi,
Miklar
hafnarframkvæmdir.
Að undanförnu hefir verið
mjög mikið um hafnarfram-
kvæmdir
um
landinu.
lega benda á Vestmannaeyjar og þar sem fjárveitingar hafa hvergi
Akranes. Áætlað er, að hafnar- j nærri vcrið í samræmi við fram-
framkvæmdir á þessu ári muni kvæmdirnar. Mun láta nærri, að
fara upp í 44 millj. kr., þar af vangoldið framlag ríkissjóðs
hlutur ríkissjóðs tæpar 18 millj. til skólanna í heild hafi um oíð-
kr. Þegar á það er litið, að ríkis- ustu áramót numið á 17. millj.
sjóður átti vangreitt til hafnanna kr. Þessi þróun hefir verið mjög
um sl. áramót rúmar 7 millj. kr. óhagstæð fyrir sveitarfélögin, þar
og á fjárlögum eru ekki teknar sein þau hafa verið í hinum mestu
upp nema 8 millj. kr., auk hafn-] vandræðum með að fá fé til þess
arbótasjóðs 1.9 millj. kr., er aug- að standa undir skólabyggingun-
Ijóst, að einhvers staðar verður um. Þær raddir hafa oft heyrst,
þröngt fyrir dyrum áður en lýk- að óþarflega mikið væri byggt af
ur. j skólum. Sveitarfélögin mættu því
Til þew að koma frainkvæmd-, gj arnan hafa eitthvert aðhald í
Fyrir nokkru var ljóst, að ckki með rekstur skólans í vetur. Einn-
yrði hjá því komist að auka til *§’ bæjarstjórnin hefir með
muna húsakynni barnaskólans saniþykkt sinni 9. ágúst s. 1. lýst
hér í bænum. Núna í haust vant- yfir> a® iinn ’ ‘J1 steína að því,
aði-þegar húsnæði fyrir 7 bekkj- a® heimavist verði komið upp
ardeildir eða um 180 börn. Varð fyrir skólann, og hann verði þá í
því að leigja húsnæði fyrir skól- franlt‘ðinni rekinn cem heimavist-
arskóli.
Sundlaugin oq fleira.
Eftir uppl'singum íþróttafull-
trúa ríkisins er heildarkostnaður
vegna endurbyggingar sundlaug-
arinnar orðinn eftir reikningum
um 2,1 millj. kr. Með úthlutun-
inni í ár hefir sundlaugin fengið
Ákveðið er að byggja barna-
skóla á Oddeyri, og er ætlunin
að koma húsinu upp í þremur á-
föngum. Verður byrjað á álmu
með 6 kennslustofum.
Á fjárlögum í ár fengust 200
þús. kr. til þessara framkvæmda,
og verður byrjað á húsinu í
sumar. Ríkissjóður greiðir bæjar- . t, . "T..TTV * n*~
r.„. ... r . V. ur Iþrottasjoði kr. 340 þus., og a
felogum helnung stofnkostnaöar , , . . , ,lr J ,
, , ,, þa ínni um halfa milljon, að o-
barnaskola. , , ,, ... , .
breyttu uthlutunarfyrirkomulagi.
Þá fær bæjarsjóður kr. 90 þús.
Húsmæðraskólinn. frá ríkinu til sundlaugarbvgging-
Eins og kunnugt er hefir verið arinnar vegna sundnáms nemenda
óvissa um framtíð húsmæðraskól- í ríkisskólum. Þyríti það framlag
ans. Aðsókn að skólanum var lítil, að hækka vegna aukins tilkostn-
og því ekki talið fært að reka ’ aðar við byggingu laugarinnar.
hann með því fyrirkomulagi, semjVerður það mál að sjálfsögðu at-
upphaflega hafði verið ætlunin. hugað við næstu fjárlagaaf-
Var athugað, hvort húsmæðra- greiðslu, en þá má gera ráð íyrir,
kennaraskólinn vildi flytja hing- að vitað verði um endanlegan
að norður í skólahúsið, en úr því byggingarkostnað.
varð ekki. Þá heyrðust raddir inn Heildarkostnaður vegna nýja
an bæjarstjórnarinnar um það, íþróttavallarins mun vera um kr.
að leggja ætti skólann niður og 600 þús. Þar af hafa fengist úr
taka húsið til annarra nota. | íþróttasjóði kr. 166 þús., cn ætti
Stjórn húsmæðraskólans hefir að vera kr. 242 þús., cf fé væri
barist fyrir því af miklum dugn- fyrir hendi í sjóðnum. í sumar
aði, að skólinn yrði rekinn áfram, ( þyrfti að ganga frá girðingu um
völlinn og byrja á búningsklef-
um.
Áður en fjárlög voru afgreidd,
skilaði íþróttanefnd ýtarlegri
skýrslu til fjárveitingarnefndar
um íþróttaframkvæmdir í landinu
og um fjárhag sjóðsins. Eftir
þessu yfirliti var fjárþörf sjóðs-
ins, ef greiða ætti upp allar skuld
ir frá fyrri árum, og hluta af
kostnaði við framkvæmdir í ár,
áætluð tæpar 6 millj. kr. í fjár-
lagafrumvarpinu var hins vegar
ekki gert ráð fyrir nema 1,2
millj. kr. framlagi til sjóðsins, og
var sú upphæð ekki hækkuð.
Drátturinn á framlögum úr sjóðn
um er mjög bagalegur fyrii sveit-
arfélögin. Væri því full ástæða til
þess að endurskoða lögin um
Iþróttasjóð, m. a. með það íyrir
augum að koma sama fyrirkomu-
lagi á greiðslur úr sjóðnum og nú
gilda um skólabyggingar.
Htskkun á sfyrk vil
bókasafrssins.
Það hefir að mestu hvílt á
sveitarfélögunum að standa undir
kostnaði vegna bókasafna, sem
notuð eru af almenningi. Ríkis-
sjóðsframlagið íil liinna einstöku
safna hefir staðið óbreytt um
mörg ár. Hefir Amtsbókasafninu
á Akureyri þannig verið ætlaðar
kr. 13 þús. á fjárlögum þar til
núna.
X
I fyrra voru samþykkt á Al-
þingi lög, að frumkvæði Bjarna
Benediktssonar menntamálaráð-
herra um almenningsbókasöfn. í
þessum lögum eru m. a. ákvæði
um greiðslur úr ríkissjóði til
safnanna. Eftir þeim upplýsing-
um, sem ég hefi fengið, mun
Amtsbókasafnið á þessu ári fá úr
ríkissjóði, samkv. lögunum kr.
40 þús., en framlagið fer eflir
íbúatölu viðkomandi bæjar- og
sýslufélags. Þessi liækkun á styrk
kemur áreiðanlega í góðar þarfir,
þar sem hin mesta nauðsyn er á
að búa sem bezt að safninu.
Sfyrkur til Barna-
verndarfélagsins.
Barnaverndarfélagið hér liefir
ráðist í þá þörfu framkvænid, að
koma upp og starfrækja leikskóla
(dagheimili) fyrir börn núna í
vetur. Hefir félagið fengið hús á
Oddeyri fyrir þessa starfsemi
sína. Er gert ráð fyrir því, að
skólinn starfi til 1. júní.
Alþingi féllst á að styðja þessa
starfsemi með 20 þús. kr. fram-
lagi eða eins og um var sótt. Eins
og aðstæður eru nú víða á barna-
heimilum vegna vöntunar á hús-
hjálp, er nauðsynlegt að það op-
inbera styðji ráðstafanir, sem
Iétta undir með heimilunum. Er
gott til þess að vita, að skilningur
á þessu er að glæðast.
Náttúrugripasafnið.
Fyrir nokkru síðan var opnað
safn náttúrugripa í húsakynnum
slökkvistöðvarinnar hér í bænum.
Hafa tveir menn, Jakob Karlsson
og Kristján Geirmundsson, átt
drýgstan þátt í að koma safninu
upp. Kristján er nú forstöðumað-
ur safnsins. Sótti það um stvrk til
[Alþingis og voru veittar kr. 15