Íslendingur - 02.12.1976, Blaðsíða 11

„Meðal bestu sagna
skálda á íslensku*4
5. bókin í ritsafni Jóh. Hi. Bjarnasonar komin út
Bókaútgáfan EDDA á Akur-
eyri hefur nýlega sent frá sér
bókina „í Rauðárdalnum“
eftir Jóhann M. Bjarnason. Er
þetta finunta bókin sem Edda
gefur út af ritsafni Jóhanns.
Flestir Islendingar þekkja
vestur-íslenska rithöfundinn
Jóhann Magnús Bjarnason og
bækur hans Brasilíufarana,
Eirík Hanson, Ilaustkvöld við
hafið og Vornætur á Elgsheið
um og nú hefur 5. bókin bætst
í ritsafnið. „I Rauðárdalnum“
var lesin sem útvarpssaga sum
arið 1975.
Halldór Laxness skrifar eft
irfarandi um Jóhann Magnús
í bók sinni „í túninu heima“:
„Það væri vanþakklæti við
minníngu æskudaga sinna að
sleppa hér nafni annars höf-
undar, sem einnig var upp-
runninn af Norðausturlandi;
en svo vildi' til að hann átti
rí'k ítök í mér á árunum í tún-
inu heima; á meira að segja
enn. Kyrlátur raddblær í frá-
sögn, einsog þægilegur niður,
ásamt yfirlætisleysi og yndis-
þok’ka sögumanns kemur upp
í huga mér þegar mig varir
síst. Með sjálfum mér tel ég
hann einlægt meðal bestu
sagnaskálda á íslensku þó fólk
eigi til að reka upp stór augu
við þeirri fullyrðíngu og svari
með þögn án bergmáls. Marg-
ir hafa ekki heyrt hann nefnd
an. Þessi höfundur er Jóhann
Magnús Bjarnason. Ég tala að
vísu ekki fyrir annarra manna
buxur í þessu máli. En ákjós-
anlegri skemmtilestur sveim-
hugulum æSkumönnum á
mínu reki var ekki á hverju
strái.
Jóhann Magnús Bjarnason
er ólíkur öðrum íslenskum
sagnahöfundum. Hann var
einn af því yrkjandi og bók-
lesandi fátæktarfólki sem
flúði úr landi þúsundum sam-
an uppúr ættjarðarljóðunum
miklu 1874. Hann kom vestur
innan tíu ára aldurs og þá
sína litlu skólamenntun á
ensku þó hann skrifaði aldrei
Lm
sölutíma
verslana á Akureyri
í desembermánuði
Verslanir á Akureyri verða opnar í desember auk
venjulegs afgreiðslutíma, sem hér segir;
Laugardaginn 4. des. til kl. 16
Laugardaginn 11. des. til kl. 18
Laugardaginn 18. des. til kl. 22
Þorláksdag 23. des. til kl. 23
Gamlársdag 31. des. til kl. 12
(Ath. sjá þó sérauglýstan opnunartíma matvöru-
verslana).
Kaupmenn og Kaupfélögin á Akureyri
Síðar í umsögn sinni um Jó
hann Magnús segir Halldór:
„Leingi bjuggu með mér áhrif
af því að lesa og marglesa
söguna Úngfrú Harríngton og
ég (úr Vornóttum á Elgsheið-
um) og gerist í Halifax á
Nova Scotia, og það er þá líka
staðurinn! í mínum augum
raMMHMMWB
var hér og verður hámark
fínnar ástarsögu með mátuleg
um glæp. Eftir að ég fullorðn-
aðist þorði ég ekki lengi vel
að lesa þessa sögu af ótta við
að verða vonsvikinn. Ég náði
mér í bókina aftur nú á dög-
unum. En ekki var ég búinn
að lesa lengi áður en ég varð
hyltur og bjargtekinn einsog
þegar ég var níu ára.
Auðvitað sé ég mannlegar
veilur á handbragði höfundar
sem fór burt af íslandi á því
skeiði sem krakkar byrja að
lesa íslendíngasögurnar heima
hjá sér; og kom aldrei aftur.
Mi'kið hefur þetta samt verið
yndislegur maður og lángaði
einlægt heim. Gat aldrei unn-
ið sér fyrir svo stórri upphæð
í einu að hún dygði fyrir fari
til íslands: það var sú al-
menna ævikreppa sem íslend-
ingar lifðu vestur þar; og stóð
enn hjá mörgum þegar ég síð-
ast vissi.“
Þannig farast Halldóri Lax-
ness orð um Jóhann Magnús,
en hann var einn mest lesni
höfundurinn hérlendis á upp-
vaxtarárum Halldórs.
Jóhann Magnús Bjarnason.
á því máli. Hann var eitt af
sístarfandi skáldum þjóðar-
brotsins vestra á meðan ment
uð skáld að heiman fengust
við að snara á íslensku svo-
kölluðum Lögbergsreyfurum.
Sakir uppeldis síns komst Jó-
hann Magnús undir bein áhrif
af breskum höfundum einsog
Dickens og Rider Haggard, og
slóst í hópinn við hið fjöl-
menna sporgaungulið þeirra;
hann komst aldrei í snoðrænu
við þýsk-skandínavíska
mentasvæðið sem íslensk bók
arament var af vel kunnum
ástæðum bundin síðan á 16du
öld. Fróðlegt er að virða fyrir
sér algerð menníngarskil sem
ólík uppeldisáhrif mynda inn
an sömu túngu milli Jóhanns
Magnúsar og hafnarlærðu ís-
lensku sagnaskáldanna Gests
Pálssonar og Einars Kvaran
sem á þessum árum' höfðu af
slembilukku borist úr Dan-
mörku inní enska heiminn.
Jóhann Magnús samdi að
minni hyggju betri skáldsög-
ur en ofangreindir vestur-ís-
lendingar tveir úr Kaup-
mannahöfn; hans verk vottar
hlutræna beinskeytta athug-
unargáfu kryddaða með ensk-
kynjaðri glettni, laust við pre
dikundikun á úníversalþeoríu
eða kreddu“.
Sjálfstæðisfélögin á Akureyri
Spilakvöld
Síðasta spilakvöld Sjálfstæðisfélaganna á
á Akureyri verður í kvöld, fimmtudaginn 2. des.
kl. 20.30 í Sjálfstæðishúsinu.
Glæsileg kvöldverðlaun og heildarverðlaunin
verða afhent.
Dansað að lokinni félagsvist til kl. 1 e. m.
Stjórnandi Gunnar Ragnars
Sjálfstæðisfélögin á Akureyri
Ford Cortina 1977

IMú eru Fordverksmiðjurnar komnar með nyja
Cortinu, giæsilegri en nokkru sinni fyrr
Fyrsta sending væntanleg til Akureyrar næstu daga
FORDUMBOÐIÐ
BÍLASALAPy hf
Strandgötu 53 Akureyri - Simi 21666
MDWHMim
ÍSLENDINGUR — 11