Faxi - 01.06.1950, Síða 1

5. tbl. 10. ár. Útgefandi: Málfundafélagið Faxi, Keflavík Júní 1950
Minni íslenzkra sgómanna
Áður en siglingar hófust var frumþjóð-
urn Norðurlanda erfitt um öll kynni.
Einkum voru það hin háu fjöll, sem tor-
velduðu mönnum samgöngurnar og komu
í veg fyrir allan kaupskap milli lands-
hluta. En þessir háu fjallatindar bentu út
á sjóinn og þangað runnu ár og lækir
fram hjá híbýlum mannanna í hvíldar-
lausum áfanga, eins og draumsjón. Hin
bláu sund seiddu hugann og vöktu út-
þrár í brjósti. Sálir þessara frumstæðu
manna mótuðust áf hinni mikilúðgu sál
náttúrunnar, móður jarðar, og lifnaðar-
hættir þeirra voru bein afleiðing lífsskil-
yrðanna, staðháttanna. Náttúran sjálf var
harður og óvæginn uppalandi, sem fyrst
og fremst lét sig varða þrek og áræði
barna sinna, enda varð það þeim sú arf-
leifð, það vegarnesti, sem að beztu haldi
kom, þegar lagt var út á hin dimmu sund
Ægis. Svo urðu þá skipin til. Fyrst litlar
kænur, sem einungis var hægt að nota
innfjarða, og þar sem sjór var kyrr. Brátt
fannst mönnum þetta ófullnægjandi og
skipin smástækkuðu eftir því sem kunn-
átta og tækni óx, unz þau náðu hinni
venjulegu stærð knarra og langskipa, og
var þeim nú haldið út á djúpmiðin með
hvert rúm skipað hinum vöskustu drengj-
um, þvi að' hættur hafsins kröfðust þess, að
allur amlóðaháttur og vesalmennska yrðu
kyrrsett í landi, þegar karlmennska og
hetjulund ýttu úr vör.
Til þessa hafði landbúnaður verið aðal-
atvinnuvegur manna, en nú urðu sigling-
ar það einnig, en þó fyrst og fremst sjó-
hernaður og varð því þessi síðartalda at-
vinnugrein mun hættulegri. En þrátt fyrir
það, kusu þó allir ungir og framagjarnir
menn að fá að vera með í þeim hættu-
leik, og sýnir það bezt, hve hin óblíðu lífs-
kjör hafa glætt og þroskað hetjuskapinn
og siglingaþrána. Þannig átti sjórinn stór-
an þátt í að herða og stæla hinn norræna
kynstofn, bæði andlega og líkamlega.
Nokkru áður en Haraldur hárfagri
brauzt til valda í Noregi, höfðu menn
fundið Island, hina fjarlægu þá óþekktu
eyju, og þangað fluttu svo allir þeir, sem
ekki þoldu kúgun og yfirdrottnun Har-
aldar. Af þessu má nokkuð ráða, að það
hefir verið tápmesta og kjarkbezta fólkið,
sem fluttist hingað, — sannkallað úrvala-
lið, sem mat frelsi sitt meira öllu öðru.
Slíku fólki, mönnum og konum, bauð
Fjallkonan til fósturs í sínum djúpu döl-
um, eyjum og útnesjum. Minnumst þess
þá líka, að landnemar Islands voru sjó-
menn. Sagan hermir að 200 þeirra hafi
siglt hingað sínum eigin skipum, og ef
við hugleiðum landafundi Islendinga frá
þeim tímum, fund Grænlands og Vín-
lands, er skoða má sem beinan árangur af
farmennsku Islendinga, þá verður okkur
Ijóst, að þeir hafa verið siglingaþjóð í
fremstu röð, miðað við fólksfjölda, og það,
hve þeirra siglingaleið var hættuleg.
Árið 1500 sigldi Columbus frá strönd-
um Spánar stórum og velbúnum skipum
vestur yfir Atlantshaf og þótti það þá eitt
hið mesta þrekvirki. En þó verður sú sigl-
ing eins og barnaleikur samanborið við
siglingu Leifs Eiríkssonar árið 1000, þegar
ha'nn á sínu litla og ófullkomna skipi
sigldi vestur Atlantshaf á nyrstu og hættu-
legustu slóðum þess.
Frá kappróðrinum á sjóniannadaginn.