Faxi - 01.01.1972, Blaðsíða 5

harnn oss í friði leiði,
óskum þess nú
allir með trú,
amen sé það ég 'beiði.
Þegar allir vóru búnir að lesa og signa
sig, var róið stundarkorn. Svo komu yfir-
skipsmennirnir 8, auk formanns, til að
hvíla, fram á vóru 5: 1 í krúsinni, fremst
við stafninn, oftast gamall maður ósjó-
sjúkur, því sætið var órótt ef slæmt var, —
2 í barkanum, og 2 fram á — á söxunum
— þeir vóru skiphaldsmenn og leiðsögu-
menn á grynningum, ef á þurfti að 'halda,
og vóru því valdir að karlmennsku og að-
gætnir. Hjá okkur vóru það þeir Guð-
mundur og Olafur Einarssynir, stjúpsynir
formannsins. — Aftur á vóru yfirskips,
auk formanns, 1 í miðskut-oftast ungling-
ur — og 2 á bitanum, það vóru mestu
virðingarsæti og þangað valdir jafnan góð-
ir fiskimenn, og um leið vóru þeir eins
konar ráðgjafar, ef formanni sýndist að
ráðfæra sig við einhverja, sem raunar
sjaldan kom fyrir hjá okkur. Þá vóru þar
Guðjón Björnsson nú í Reykjavík, faðir
Guðmundar kaupmanns, og Guðmundur
frá Flókastöðum.
Skipið var 20 álnir milli hnýfla og svo
vítt að möstur með rá og seglum, stjökum
og vara-árum lágu á þóftum eftir því endi-
löngu aftur að austurrúmi á milli manna,
en þó gátu 4 menn setið á hverri þóftu í
senn og tveir þeirra róið hindrunarlaust.
Framámenn áttu að hvíla í háandófinu,
fyrirrúminu og miðskipa, en afturámenn
í slógrúminu og austurrúminu.
Sá sem hvildi, skaut sér niður hjá þeirn,
sem hvíla skyldi, og tók við árinni um leið
oghinn settist út að hástokknum og sat þar
á meðan á hvíldinni stóð — um 15 mínút-
ur. Þetta gerðist svo fljótt og liðlega að
áralagið ruglaðist ekki, enda var það nauð-
synlegt, einkum í mótvindi. — Nú kallaði
einhver ræðaranna framan af skipinu:
„Leggið þið lagið í austurrúminu! Langan
og seinan í logninu! Svona, þetta er gott!
Áfram svo! Allir það!“
Eg átti sæti miðskips á stjórnborða. Það
var að mörgu leyti bezta rúmið á skipinu,
þar var slingur minnst, veðursælast, og
þegar hvasst var nokkuð og kalt á morgn-
ana, var ekki tekið hart á því þó að maður
renndi ekki fyrr en vart var orðið, naut
ég þar frændsemi við formann, sem var
móðurbróðir rninn. Annars var ætlazt til
að góðir ræðarar nytu sín bezt um mið-
ákipið, enda voru úrvalsmenn í slógrúm-
inu: þeir Árni Pálsson síðar hreppstjóri á
Hurðarbaki og Benedikt Guðmundsson
frá Langholti. Þóftuslagsmaður minn var
Bjarni Bjarnason frá Fitjamýri, nú bóndi
á Geldingalæk, allra manna sterkastur og
kappsmaður að sama skapi.
Annar barkamaður hvíldi mig. Er hann
hafði róið um stund segir hann: „Heyrðu
lagsi, ég held að 'hann 'hvessi í dag, mig
dreymdi svoleiðis í nótt“. „Jæja“, sagði ég,
„hvað dreymdi þig?“ „Mig dreymdi svo
mikið hana Gunnu Jóns hí! lií!“ sagði
hann. „Það var nú ekki amalegt, hún sem
er svto lagleg, sagði ég. — „Já, ég veit það“,
sagði hann — „en það veit adltaf á rok,
þegar mann dreymir svoleiðis í verinu“.
— „Þetta held ég að sé nú ekki mikið að
marka, Bjössi minn“, sagði ég, „en það er
ekki ólíkt að hann hvessi í dag og geri
austan-landsynningsstorm, hann er orðinn
æði bólstraður á Feliin, og farið að slá til
muna á ölduna“.
„Jú, hann hvessir áreiðanlega í dag“,
sagði Bjössi, skaut sér undan árinni og
yfir þóftuna í næsta rúm, en ég settist við
róðurinn.
Eftir nokkra stund vórum við komnir
suður á Vik, þar skipaði formaðurinn að
leggja upp og renna. Von bráðar var
fiskur á hverju járni. Formaður leit fram
yfir skipið og virti fyrir sér fiskidráttinn,
þegir um stund, en segir síðan: „Það er
allt saman blessuð ýsa, og 'hafið þið uppi“.
Þvií var hlýttog haldið suður Hraunin. Var
þar ylgja mikil. Fóru þá nokkurir „að
gifta sig“ og „kalla á Eyjólf", en svo er það
kallað í spaugi, er menn gubbuðu af sjó-
sótt, hið fyrra nafnið dregið af veizlunni.1
„Jæjia! Þarnia er þá bísillinn (gælunafn á
ketti) kominn“, sagði einhver og benti
aftur fyrir skipið, þar morraði hvailur í
liálfu kafi fáar skipslengdir fyrir aftan
okkur, og fór 'hvorki hraðara né hægara
en skipið. Þetta var algengt og stóð öllum
á sama um. Hvalur þessi var þá álitinn
vera katthvelið, en meinlaus, langaði
kannski í mesta lagi til — samkvæmt
kattareðli sínu — að nudda sér upp við
skipið. Síðar hef ég komizt að því, að
þetta mundi hafa verið andanefja, sem,
þótti gott að liggja í straumfarinu af skip-
inu.
Þegar kom suður á Miðin var rennt, og
varð þegar dável vart af þorski, heldur
smáum.
1 Ef einhver gifti sig þá veizlulaust — sem
naumast kom fyrir — var það kölluð hunda-
gifting, er fiskum var veitt, en hið síðara af
hljóðinu við uppköstin.
Égog fyrirrúmsmaðurinn á „stjór“ dróg-
um samtímis, fékk ég vænan þorsk, en
hann innbyrti ekki sinn fisk, heldur leitað-
i'st við — í pukri þó — að hrista hann af
sér fyrir utan borðið. Mér þótti þetta all-
kynlegt, varð litið á manninn og sá, að
honum var brugðið, gægðist ég þá út fyrir
borðstokkinn og varð óðara áskynja hversu
á stóð: maðurinn hafði dregið ein'hvern
leiðasta ódrátt, sem hann vildi helzt að
aoðrir sæju ekki, og í því tókst honum
að hfista hann af önglinum, en þessi ó-
drátur var — allra snotrasti rauðmagi —.
„Þú ert ekki feigari en guð vill“, sagði ég.
Ég vissi að það átti ein'hver að segja, þegar
svona stóð á, til að draga úr eftirköstunum,
— það var hjátrú, að sá sem drægi hrogn-
kelsi, væri bráðfeigur, en ég veit ekki betur
en þessi maður lifi enn.
All't í einu kipptist ég við, þar var áreið-
anlega komið á hjá mér, ég tók í færið og
dró af öllum kröftum, en ekkert gekk.
„Nú ertu búinn að setja í þann gamla“,
sagði þóftulagsmaður minn. „Gamla
hvern?“ át ég eftir. „Ég mei'na bara botn-
inn, lagsi", sagði hann, og það var því
miður satt, ég var 'hraunfastur. „Réttið þið
mér færisfjandann", kallaði formaður,
„ekki dugir að allt lendi í færaferð“. Allir
höfðu upp, formaður tók við færinu. Var
svo róið á móti fallinu þar til niðurstaða
var bein á færinu. Reyndi þá formaður
með lagi að losa færið, en er það tókst ekki,
brá hann því um herðar sér, sparn viið hart,
og við það slitnaði það úr botni. Hann lét
rétta mér færið og sagði um leið, að hann
ætlaðist til að vanir sjómenn kynnu að
taka grunnmál og pössuðu færið sitt, —
varaönglar væru í bita'húsinu, — svo bætti
hann við: „Það er bezt að aka dálítið suður
á við, fyrst við urðum að hafa uppi“.
„Heppinn varstu að missa ekki allt und-
an þér, ég meina allar umbúðirnar",1 sagði
Sæmundur í Langholti. „Éghefði nú viljað
v.inna til þess að geta slitið það sjálfur af,
án þess að róa hefði þurft á færinu og þar
með hafa fisk af dkkur, sagði ég. „Þú
drægir nú færri lúður, drengurinn minn,
ef þú værir ekki nokkuð nær botninum
á stundum, en það má vara sig á því, þar
sem hraunskarpt er“, sagði hann.
Nú var róið suður um opna Sandvík, þar
til komið var Þorbjörn (þ. e. Þorbjarnar-
fell) um Hörslin (þ. e. gamlar eldborgir
á Reykjanesi) og Karl um Kinn á Reykja-
1 Svo var sakka og öngull kallað einu nafni
með leðurhönkum þeim, er sökku fylgdu. Það
áttu hásetar að kosta en ekki færið.
FAXI — 5