Faxi - 01.01.1972, Blaðsíða 6

nesi, 'það, er í „PoUum“ aðalfiskimið Ha£n-
armanna í þá daga. — Þar var nætingur af
vænum þorski, en nú fór að slá gærum á
sjóinn og kula, svo fjórir urðu að andæfa.
Austan við Reykjanesið komu nú
frönsku skonnorturnar, 'hver af annarri,
svo tugum skipti, sigldu upp undir Hafn-
arberg, renndu þar og létu svo reka vestur.
Mér varð oft starsýnt á þessi undurfögru
skip, sérstaklega fannhvítu seglin, sem fóru
svo aðdáunarlega vel og voru svo lipurlega
samandregin og þanin af dekki.1 Stakk
þar mjög í stúf við íslenzku skúturnar, mér
til mestu gremju. — Einnig voru nokkrar
útlendar „]okortur“ herfilega Ijótar og
svartar yfirlitum. Voru þær taldar að vera
hollenzkar, allgóð sjóskip og liggja vel á
fiskireki. Er við höfðum setið stundarkorn,
kom slógrúmsmaðurinn á mitt borð í stór-
drátt, sem við vissum að vera mundi lúða
af því að hún „beiddi“, svo hann varð að
gefa henni hvað eftir annað, loks mæddist
hún og kom undir borð. Ég var venjulega
látinn „bera í“, ef drættir 'komu nálægt
mér, því ég þótti fremur handviss. I þetta
sinn tók ég ífæruna — járnkrók mikinn —
og ætlaði svo sem ég var vanur, að krækja
undir kjálkaborðið, bæði var þar bezta
haldið og engin skemmd á fiskinum, en í
þetta1 sinn snerist ífærufjandinn í höndun-
um á mér, svo að hún lenti með háum
smelli, flöt á skjalihvítum lúðukjamman-
um, sem í sömu svifum reif sig af önglin-
um og hvarf á minna en augnabliki. Þetta
1 Aldrei vissi ég það, að nokkurt róðrarskip
í Höfnum hefði samgöngu við frönsku skút-
urnar að fyrra bragði, en hitt kom fyrir — og
þó sjaldan — ef róðrarskipið var á heimleið.
Var þá erindið jafnan að biðja um að koma
bréfum til Reykjavíkur á póstinn.
Okkur þótti það ærin tilbreyting ef farið var
í skútu sem kallað var. Raunar var engum
nema formanni, boðið upp í skipið, fékk hann
þar ýmsar góðgerðir. Skipshöfnin beið á með-
an við skipssíðuna.
Einhver skútumanna gerði með bendingu
skiljanlegt, að hann vildi fá ílát undir brauð.
Var honum þá fenginn einhver þrifalegasti
skinnstakkurinn, annað var ekki til. Var hann
síðan fylltur af brauði og látinn síga niður
til okkar.
Svo fékk hver maður svo sem Va pela af
frönsku brennivíni í blikkmáli. Nú voru sum-
ir sem alls ekiki vildu þetta og aðrir sem að
eins dreyptu í það, en þá helltu þeir frönsku
æfinlega niður áður en þeir buðu þeim næsta.
Þetta gátum við ekki horft á, að svona væri
farið með jafndýrmætan metall og komumst
fljótt á að draga hvem annan að landi, svo
ekkert spilltist. Þegar lagt var frá skútunni,
voru árarnar ekki þyngri en lauparnir í hönd-
unum á okkur.
sá formaðurinn og kallaði til mín ekki
meira en svo blíðlega:
„Hélztu þú ættir að fara að klappa ein-
hverri Fljótshlíðarheimasætunni?“
Ég þorði auðvifcað ekkert við þessu að
segja og var víst ekkert sérlega háleitur, en
ég heyrði fullvel, hvernig hláturinn sauð
niðri í skipverjum mínum að þessari
fyndni, og einnig þeim, er missti happa-
dráttinn1 fyrir klaufaskap rriinn.
Nú hvessti óður, okkur miðskipsmönn-
um var skipað að faanka uppi og leggja út.
Svio var kippt einu sinni eða tvisvar, en
vindurinn óx svo fljótt, að við héldumst
ekki við. Þá skipaði formaðurinn að kippa
í landvarið upp undir Kistu. Oþreyttir
menn settust undir allar árar og reru þang-
að. Þar var nægur fiskur, en alltaf hvessti
meira og meira. Við andæfðum eins og við
gátum, en það nægði ékki. „Vantar áfram“,
kalláði formaðurino. „Það skýtrekur hjá
ykkur!“ bættu bitamennirnir við. „Þið
verðið að sletta út í slógrúminu", kallaði
formaður. — Eftir það andæfðu átta og
höfðu nóg að gera. Þannig var setið stund-
arkorn. Nálægt nóni demdi yfir heljarmik-
illi kornéljafaríð, varð éiið sVo myrkt, að
ekki sá nema örlítinn faring fyrir utan
borðstokkinn. Var þá öldungis éins og
skipið flyti í gríðarstórum, biksvörtum
grjónagrautarpotti. „Þetta er manndrápsél“,
liugsaði ég og leið illa.
Elinu létti von 'bráðar upp, en rokinu
slotaði ekki. Fór þá að reka á átta árarnar
og komið nóg á í því veðri — allt að hálf-
fermi.
Formaður stóð upp, skipaði að hanka
uppi. Því var óðara hlýtt. Svo rak hver
skipunina aðar: „Látið þið slá á bak! Upp
með frammastrið! I fullu tré! Fastara í
dragreipið! Betur í falinn!“ — Það var
lokortu-sigling. — „Passið þið skautið! Ut
með fokkuna! Afturmastrið! Asið út!“ —
Það var spritsegl á iþví. — Skipið lagðist á
keipa, tók skrið mikið, og sýndist nóg
siglt. ,Upp með Iklýfirinn!" Frammennirn-
ir hikuðu örlítið, litu faver á annan, en
skutu svo út útleggjaranum og drógu upp
klýferinn. Skipið þrýstist niður, gúlpaði
vænan sopa á hléborðssaxið, en ljósgræn
sjóröndin freyddi á keipanefjunum aftur
yfir bitafaöfuð. En furðulítill sjór fór inn,
því ferðin var svo hröð. Allt skipið titraði
og vazt til undan átökunum. Þá kvað við
gríðar-brestur fram á. Ollum varð litið
þangáð. Utleggjarinn faafði brotnað. Fram-
1 Happadráttur af lúðu var haus með hrygg,
sporði og rafabeltium.
ámenn drógu inn klýfirinn. Skipið lyfti sér
upp, favæsti frá brjóstunum hvítfyssandi
sjónum og rann á kostum eftir særoknum
haffletinum.
Mér varð litið aftur á, og þá sá ég, að
formiaðurinn laut að bitamönnunum, og
ég heyrði að hann sagði:
„Altaf kann ég nú bezt við mig á sjón-
um, þegar hann golar dálítið“. — Og hann
golaði áreiðanlega þá.
Litlu síðar gall við framan af skipinu
margraddað gegnum særoikið:
Ránar voða æðis art
æstu hroða sköliin,
runnu gnoðir geysi hart
gegnum boðaföllin.
Svo rak hver siglingavísan aðra, ýmist
gömul rímnaerindi eða þátíðar kviðlingar.
Við vorum um faálfa stund frá Kistu
inn að Merkinessundi.
Sjórinn hafði gjörsamlega dáið af. Það
viar ekki lengi verið að taka saman og
berja inn sundið og í vörina.
Við fengum 27 í falut af þorski. Það var
hálffermi. S'kipið bar 65 í hlut { 22 staði,
eða vel það.
Þegar við vorum að gera að, kom maður
á völlinn, sem farið faafði í Keflavík, og
sagði þær fréttir, að þá um daginn hefðu
farizt tvö skip úr Keflavík og eitt af strönd-
inni.
Formaður á einu 'þessara skipa var Ólaf-
ur Þorleifsson snikkari og gestgjafi í Kefla-
vík.
Mig hafði allan daginn órað fyrir ein-
hvierju í meira lagi ógeðfelldu, og liðið
illa, en svona hörðu átti ég sarnt ekki von
r
a.
Við Ólafur vorum bræðrasynir — og
vinir.
Oddur Oddsson.
Viðauki
Grein þessi er úr Eimreiðinni 1927.
Vegna þess efnis, sem hún fjallar um, var
ráðizt í að birta hana faér, og vonandi hafa
menn haft gagn af lestfi faennar, jafnvel
þó hún hafi áður komið á prent. Þetta er
ein viðleitni til að koma sem flestu efni
frá Suðurnesjum til varðveizlu hér í blað-
inu. Það er nú svo, að óðum fer þeim
fækkandi sem muna áraskipin og þau
vlnnu- og handbrögð sem þar koma nærri.
Það er ein ástæðan til b'irtingar greinar-
innar. Með tilkomu vélbátanna drógust
mörg byggðarlög saman. Hafnirnar og
6 — FAXI