Alþingistíðindi Kaplaskjóls - 01.01.1926, Blaðsíða 5

9
Alþingistíðindi Kaplaskjóls
10
er sýndur með því, að þessi maður hefur
gefið okkur kost á því, að leggja fje til
leiðangursins, en ekki snúið sjer til nábúa
þingsins, sem annars hefir gert sjer far
um að gulltryggja sjer þjónustu hans.
Til fararinnar hefir ]ón fengið loforð
hjá landsstjórninni fyrir næsta , sprúttskipi,
sem henni áskotnast, og er þá fyrir far-
kostinum sjeð.
Upphæð styrksins er, eins og þingskjal
1000018 ber með sjer, kr. 300,000 —
óstýfðar. Gerir hann ráð fyrir að allur
leiðangurinn og flutningskostnaður pólsins
nemi kr. 312,675,00. 12,000 kr. plus gull-
gengisgróða 675 kr. býðst hann til að
leggja fram sjálfur og sýnir það trú hans
á tiltækinu. — Jeg býst við því, að deildin
hafi veitt því eftirtekt, að umsækjandi á-
skilur sjer enga þóknun nje hlunnindi
fyrir ómakið. Hann hefir einnig heitið
mjer því persónulega, að láta það ekki
bregðast að skila pólnum til Kaplaskjóls,
en braska ekki með hann erlendis.
Allir hljóta að vera mjer sammála um,
hvílíkur búhnykkur það er, að hafa slíkan
kostagrip, sem þenna margeftirsótta pól,
við hlaðvarpann sinn og tel jeg því víst,
að styrkveitingin verði samþykt andmæla-
laust og afgreidd strax og útborguð.
1. þm. Ks.: Jeg skal ekki tefja háttv.
deild lengi, en mjer finst þetta mál þannig
vaxið, að ýmislegt þurfi athugunar við
áður en ráðist er í svona lagað fyrirtæki.
I fyrsta lagi vildi jeg leyfa mjer að beina
þeirri spurningu til háttv. flm. 5. þm. Ks.,
hvort okkur sje svo mikill akkur í því að
fá þennan pól heim til okkar. — Það er
vísindalega sannað, að það sje kalt á
norðurpólnum, og efast jeg um að Jóni
þessum fakist að koma með pólinn svo
að kuldinn fylgi ekki með. Jeg fyrir mitt
leyti er algerlega mótfallinn vetrarhörkum,
vorkuldum og lambadauða. Líka hefi jeg
sannar sögur af því, að póllinn sje nokkuð
vandhittur og sje venjulega út um hvipp-
inn og hvappinn þarna norðurfrá, og vil
jeg því fá upplýst hvort Jón hafi veður
af því, hvar póllinn sje staddur núna.
Ennfremur finst mjer vanta áætlun um
reksturskostnað við pólhaldið. Líka ber
þess að gæta, að ekki fylgi pólnum eski-
móar, ísbirnir og annar heimskautalýður,
sem þjóðerni voru geti stafað hætta af
þegar fram í sækir.
Jeg hefi nýlega lesið það í danskri bók,
að útlendur útvegsbóndi, sem Ámundsen
heitir, hafi mikinn augastað á pólnum og
finst mjer því of mikið í húfi, þar sem
hundruðum þúsunda er í áhættu telft, ef
að Ámundsen yrði nú á undan Jóni að
klófesta þetta djásn, og er því tillaga mín,
að gengið sje í samvinnufjelag við Ámund-
sen þennan, með takmarkalausri ábyrgð —
og mætti þá spara hálfan styrkinn — sem
gæti þá gengið til milliþinganefndar þeirr-
ar, sem athuga á launakjör yfirsetukvenna.
3. þm. Ks.: Jeg stend hjer að eins
upp til áð gera grein fyrir atkvæði mínu
í þessu máli. Jeg hefi nánar spurnir af
Jóni Dúfusyni, og hefir sálusorgari minn
sjera Jónmundur á Barði sagt mjer, að
hann væri valinkunnur heiðursmaður, og
er jeg þess vegna, því fastlega meðmæltur
að honum verði veitt þessi hugnun. Jeg
er þeirrar skoðunar, að þetta sje beint
gróðafyrirtæki, ekki síður en friðun Þing-
valla, því póllinn myndi margfalda ferða-
mannastrauminn, ekki síður en dómsdagur
1930. — Jeg býst við að það yrði góð
atvinna að verða guide — því mörgum
mun forvitni á að sjá pólinn, fyrst Geysir
er hættur að gjósa og jarðskjálftarnir
seldir út úr landinu.
Flm. 5. þm. Ks.: Háttv. 1. þm. hefur
sýnt mjer og máli þessu mikla tortrygni
og skal jeg nú svara því að nokkru.
Hv. 3. þm. hefir þegar með rökum