Sjómaðurinn - 01.03.1939, Blaðsíða 13

S JÓMAÐURINN
Um borð í „Mercalor” læra þessir ungu menn
alll í'rá því að þvo og mála og sauma, og hirða
sjálfa sig, og til þess að stjórna skipi, þ. e. sjó-
mannafræði og allt viðvíkjandi „Navigation“.
Við búum til segliu sjálfir og gjörum allt, sem
gjöra þarf um borð í slíku skipi, sem þessu.
„Mercator“ er með öðrum orðum fljótandi skóli.
Á skipinu er náttúrlega skipstjóri, fjórir stýri-
menn, einn aðalvélstjóri og rafmagnsmaður,
tveir aðsloðarvélstjórar, prestur, læknir og bók-
baldari. Allir þessir menn eru einnig kennar-
ar, liver í sinni grein og skipstjórinn þvi að
sjálfsögðu skólastjórinn, segir Capt. van de
Sande og brosir sinu lilýja sjómannabrosi.
R. van de Sande skipstjóri hefir fært „Merca-
tor“ frá byrjun, eða í sex ár; efast enginn um.
sem kvimst hefir honum, að ávallt liefir lion-
um farist stjórnin vel úr hendi. Fyrsti stýri-
maður, sem er mín liægri hönd, liefir verið með
mér i 14 ár, segir liann, eða frá þvi liann var
unglingur; svo er einnig um aðra yfirmenn
skipsins, að þeir liafa verið í 10 ár og lengur.
Þegar lærisveinarnir um borð hafa lokið
námi hjá okkur, fara þeir ýmist í þjónustu
verslunarflotaus, liafnsögumannanám, eða
þjónuslu rikisins í larnli, því Belgar liafa eng-
an lierskipaflota. Þannig tiggja leiðir þessara
ungu manna að aflokinni verunni á „Mercator”
lil hinna ýmsu þjóðþrifastarfa í landi og á sjó,
og er ekki að efa, að þekking sú og uppeldi,
sem ungir menn fá á skólaskipi undir liand-
leiðslu menntaðra og góðra manna, er meðal
þess besta, sem völ er á og það jafnvel þó marg-
breytnin í ferðum slíkra skipa sé ekki eins og
þessa bclgiska skólaskips.
Þó að það eigi ekki beima í frásögn þessari
og viðtali, þá get ég ekki látið lijá líða að drepa
á það, sem oft hefir komið i huga minn, en
það er livort ekki væri hægt að hafa slysavarn-
arski])in þannig úr garði gerð, að þau gælu ver-
ið eins konar skólaskip þann tima árs, scm þau
eigi þurfa að stunda slysavarnir, en nánar um
það síðar. Enginn skyldi ætla, að það, sem hér
hefir talið verið, sé það eina, sem „Mercator",
skipstjóra þess og skipshöfn, sé ætlað að inna
af hendi. Fyrir utan það að vera skólaskip, fer
„Mercator“ oft i rannsóknarferðir lil fjarlægra
staða. Stundum liöfum við með höndum, segir
skipstjórinn, hafrannsóknir og flytjum leiðangra
og aðstoðum þá við rannsóknir á jurta- og dýra-
lífi, þá er oft fjöldi vísindamanna með skip-
inu. Frá þeim ferðum er margs að minnast, seg-
t>
ir Capl. R. van de Sande, og er liugsi um stund.
Hann lieldur frásögninni áfram:
Árið 1934 fórum við til lýyyrahafsins; var
ferðinni aðallega lieitið til Easter Island (Páska-
eyjar). Þangað áttum við að flytja fransk-belg
ískan rannsóknarleiðangur í „etnografi“. Það
var 25000 mílna sigling, sú ferð. Farið var gegn-
um Panamaskurðiim. Staðirnir, þar sem komið
var við, voru meðal ann-
ars þessir: Azoreyjar,
Madeira, Teneriffe, Mar
tinique, Panama, Equa-
dor, Easter Island, Pith-
cerin Island, Tliahiti,
Tlie Coral Island (Kóral-
eyjarnar), The Marque-
eses Island, Honolulu,
Hawaii, Mexico og síðan
al'tur til haka gegnum
Panamaskurðinn. Þetta
var mjög merkileg og
söguleg ferS. Sérstaklega
vakli Páskaeyjan athygli
og umhugsun og það,
sem þar var að sjá, þvi að þar er margt afar
einkennilegt.
Eyjan er öll liraun og eldgýgar og næstum
án gróðurs. íbúar tiennar eru 450 manns. Með-
fram ströndum eyjarinnar og raunar til og frá
um hana er hinn mesti fjöldi líkneskja eða
höggmvnda. Mörg eru líkneski þessi geysistór,
allt að 10—12 metrar á hæð og vega frá 30—
40 tonn — svo eru önnur miklu minni, en öll
virtust þau höggin í sömu mynd. Það ern fleiri
tíkncski á evjunni en íbúar tiennar eða 500 að
tötu. En nokkur bafa verið flutt burtu; er mönn-
um það hreinasta ráðgáta, hvernig þau liafa
þangað komist, en lielst er giskað á, að þau tiafi
komið upp með eldgosum, það er, að horfið
land hafi risið úr sævi.
íbúarnir hafa engin tæki haft né annað til
að búa slík risalíkneski til, eða flytja þau úr
stað og beldur engan málm. Það er því hrein-
asta ráðgáta, tivernig þau liafa orðið lil og
hvernig flulningur þeirra Iiefir átt sér stað. Á
eyjunni er ekkerl til, sem þarf við flutning á
slíkum ferlíkjum. Mikill fjöldi líkneskjanna eru
hálfbúin, lítur út eins og verkinu hafi verið
hætt snögglega, vegna einhverra slórviðburða
af völdum náttúrunnar, eða þá að skæð veiki
hafi lagt að velli ihúana, sem að verkinu unnu.
Ýmsir halda, að Easter Tsland sé leifar af
Eitt hinna dularfullu
líkneskja.