Útvarpstíðindi - 31.03.1941, Page 7

Hundrað ára afmæli Sigurðar Bjarnasonar,
Þann 8. apríl næstkomandi eru
hundrað ár liðin frá fæðingu Sigurð-
ar Bjarnasonar, er orti Hjálmars-
kviðu, og verður kvöldvakan 9. apríl
helguð minningu hans. — Jón
Jóhannesson cand. mag. mun fara
fáeinum orðum um Sigurð og skáld-
skap hans. Síðan verður kveðið nokk-
uð eftir hann, einkum úr Hjálmars-
kviðu. Sigurður var fæddur 8. apríl
1841 í Katadal á Vatnsnesi. Hann
var kominn af mesta gáfna- og
myndarfólki, svo sem kunnugt er.
Faðir hans var prýðilega hagmæltur
og hefur Sigurður eflaust snemma
beizlað skáldfákinn. Það lá þá í landi
á Vatnsnesi eins og víða, að kasta
fram vísu, hvenær sem tækifæri
bauðst, og er varla ofmælt, að ann-
ar hver maður hafi einhvern tíma á
æfinni verið við slíkt kenndur. Sendi-
bréf þóttu jafnvel ekki í lagi, nema
þau væru í ljóðum. Lífið við sjóinn
og kyrrsetan í sjóbúðunum í land-
legum gáfu sérstakt tækifæri til iðk-
unar slíkrar skemmtunar. Sigurður
kynntist þessu snemma, og hann og
hann fór sjálfur að stunda sjóinn
þegar á unglingsaldri og hélt því
áfram allt til æfiloka. Hann hafði
þann sið að rita jafnóðum það, sem
hann orti, og hefur því margt af ljóð-
um hans gevmzt. Auðvitað eru þau
sum lítill skáldskapur, en þau eru
merkileg, þegar litið er á allar að-
stæður. Foreldrar Sigurðar voru fá-
tækir eins og hann sjálfur. Allur
tíminn fór í starf og strit. Menntun
var ekki aðra að fá en þá, sem venju-
legt sveitaheimili veitti og snapa
mátti saman úr blöðum og bókum.
Loks náði Sigurður aðeins 24 ára
aldri. Hann drukknaði á Húnaflóa
höfundar Hjálmars-kviðu
þ. 27. júní 1865. Lang mestum vin-
sældum hefur Hjálmarskviða hans
náð. Hún hefur verið gefin út fjór-
um sinnum, síðast 1934 af Snæbirni
Jónssyni bóksala, ásamt æfisögu höf-
undar. Vinsældir sínar á hún bæði
að þakka efninu, sem hefur orðið
l'jölda manna að yrkisefni, allt aftan
úr forneskju, — og einnig meðfei’ð
Sigui’ðar. Þótti honum þar jafnvel
taKast betur en Bólu-Hjálmari, enda
hefur Sir William Ci’aigie gengið svo
langt, að telja hana eitt af snilldar-
verkum nítjándu aldarinnar (í riti
sínu um skáldskapai’listina á Is-
andi)'. Þó var Sigurður innan við tví-
tugt, þegar hann orti rímuna, eins
og hann segir sjálfur í mansöngn-
um:
Kvæðalýti mín ei má
mjög ávíta’ og lasta,
því nú flýt ég yfir á
árið tvítugasta.
Hátturinn á rímunni er hring-
henda, og á köflum óvenjulega dýr
hringhenda, eins og þessi vísa sýnir:
Ai’tar-hóta hlýju líf
hart umrótið bítur
bj arta snót, þá höggna hlíf
hjarta móti lítur.
Ekki er það þó rímsnilldin ein, er
aflað hefur Hjálmarskviðu þeirra
miklu vinsælda, sem hún hefur notið
hjá þjóðinni, heldur og ósvikinn
skáldskapur í strangara skilningi,
sums staðar svo, að stói’fagur má
heita, t. d. þar sem segir frá skilnaði
Hjálmars og Ingibjai’gar, dauða
hennar og hauglagningu þeirra. —
Um sumt af þessu hefur það komið
Sigurði að haldi, að hann hefur haft
359
ÚTVARPSTÍÐINDI