Jazzblaðið - 01.12.1948, Blaðsíða 15

En snúum okkur aftur að þróuninni. Frá
sínu fyrsta formi, þróaðist jazzrhythminn
líklega fyrir meðhöndlun hvítra manna,
einmitt um það leyti, sem þeir tóku að
ieika jazz, á þann hátt að áherzlubreyting-
ar fóru að myndast. Hin fjögur slög í
taktinum, sem fyrst höfðu verið leikin öll
með nákvæmlega sömu áherzlunum, breytt-
ust nú þannig, að annað og fjórða slag
skiptu á milli sín aðaláherzlunum, en aftur
urðu fyrsta og þriðja áherzluminni, algjör-
lega þveröfugt við klassiska músik, sem
hefur aðaláherzlurnar á fyrsta og þi'iðja,
en léttari áherzlur á hinum tveim. Þessi
nýi rhythmi er sá, sem við notum í jazz-
músik í dag, og mun hann láta í eyrum
okkar og meira „swingy" (afsakið slett-
una), en sá gamli.
Hljóðfæraskipun þess hluta hljómsveitar,
sem sér um rhythma, hefur náttúrlega
mjög mikil áhrif á gæði rhythmans. Það
er ekki sama hvernig raðað er niður og
hvaða rhythmahljóðfæri eru notuð. Fyrst
var rhythminn í jazzhljómsveitinni aðal-
lega byggður upp af píanói og trommum,
þeim tveimur hljóðfærum, sem eru þar blátt
áfram nauðsynleg. Síðan var bætt við
banjói og bassahorni (,,túbu“) og var sú
skipun tíð á tímabili jafna rhythmans. En
þegar jazzmúsikin fór að taka breytingum
vegna aukinnar getu hljóðfæraleikara,
breyttist að ýmsu leyti bæði hljóðfæra-
skipunin og stíllinn í heild. 1 rhythma-
sveitinlni urðu breytingarnar þær, að í
stað banjósins var tekinn inn guitar, sem
þar er enn í dag ásamt kontrabassa í stað
bassahornsins.
A ótal plötur mætti benda, sem innihalda
mjög góðan rhythma, en það er þýðingar-
iaust að koma með plötulista hér, nema því
aðeins að láta gjaldeyris- og innflutnings-
leyfi fyrir plötum fylgja. Annars má benda
á allflestar plötur með Count Basie og
hljómsveit hans, sem dæmi um góðan
rhythma, því að sú hljómsveit hefur jafn-
vel fengið orð fyrir að hafa beztu rhythma-
sveit, sem til er.
Ég vi! enda með þessum sígildu orðum
Ellingtons: ,,/t don’t mean á thing, if it
ain’t got that swing“.
Count Basie. Duke Ellington.
JAZZ OG EKKIJAZZ
Framh. af bls. 9.
un Whitemans, sem svo glæsileg hafði ferð-
ast í gullmáluðum eimreiðarvögnum til
Kaliforníu. Kvikmyndin mistókst gersam-
lega, að öðru leyti en þvi, að Mildred Bail-
ey, Trumbauer, Rank og Andy Secrest báru
hana uppi. Músik Paul Whitemans hafði
aldrei eftir þetta þau áhrif, sem hún hafði
gert á árunum 1927—28, enda þótt White-
man hefði á að skipa stund og stund mönn-
um eins og Jack og Charlie Teagarden,
Red Norvo, Fud Livingston, Red McKenzie,
Charlie LaVere, Johnny Mercer, Artie
Drelinger, George Wettling, Miff Mole, Art
Ryerson, Art Shapiro, Moe Zudecoff og
Artie Miller.
Whiteman mun um aldur og æfi halda
áfram að vera „Jazzkóngurinn" í augum
óteljandi leikmanna um heim allan. En
þótt Whiteman sé fyrsta flokks tónlistar-
maður og í'addsetjari, finnst honum hann
ekki eiga lengur skilið þá kórónu, sem hann
einu sinni langaði svo mikið til að bera.
Á síðari árum hefur hupn verið kallaður
„Prófasturinn í nútíma tónlist". Sú nafn-
bót hæfir honum miklu betur en hin, sem
hann notaði af óskammfeilni í tvo áratugi
og hagnaðist á af því fólki, sem ekki virð-
ist kunna á því skil, hvað er jazz og hvað
ekki.