Lesbók Morgunblaðsins - 29.11.2008, Blaðsíða 11

MORGUNBLAÐIÐ LAUGARDAGUR 29. NÓVEMBER 2008 Lesbók 11BÓKARKAFLI
H
vað sagði strákurinn? Hvar er
hann?“ spurði Guðni og drap á
bílnum.
„Hann er á leiðinni,“ svaraði
Katrín. „Komdu.“ „Hundurinn
mættur,“ tautaði Guðni þegar þau
gengu að upplýstri skemmunni, „fyrstur á vett-
vang einsog venjulega. Hvernig fer hann að
þessu, kallinn? Alveg makalaust helvíti.“ Katr-
ín hirti ekki um að svara, því öfugt við flesta
aðra stóð henni nákvæmlega á sama um þenn-
an mikla leyndardóm. Friðjón Karlsson, yf-
irmaður tæknideildarinnar og almennt kallaður
Hundurinn þegar hann var hvergi nærri, var
undantekningarlaust fyrstur á vettvang ef
hann var á vakt á annað borð. Þeir Guðni, Stef-
án og Árni gátu velt sér endalaust uppúr þessu
og höfðu meiraðsegja gert ófáar tilraunir til að
tefja för Friðjóns, en aldrei haft erindi sem erf-
iði. Það sama mátti segja um flesta kollega
þeirra í almennu rannsóknardeildinni, sem
taldi hátt í þrjátíu manns eftir samrunann á
höfuðborgarsvæðinu. Katrín skildi ekki hvaða
máli það skipti hvort Friðjón kom á staðinn á
undan þeim eða eftir.
Sérílagi þarsem þau máttu ekkert gera, engu
hnika til og varla stíga fæti á vettvanginn
hvortsem var fyrren Hundurinn og hans lið
voru búin að ljúka sér af og gefa þeim grænt
ljós.
Þetta hlaut að vera eitthvert kalladæmi, hélt
hún. Einhver angi af þeim eilífa typpaslag sem
öllu virtist ráða á stöðinni. Og ekki bara stöð-
inni, það var engu líkara en illa dulið kapp-
hlaupið um að vera stærstur, bestur, mestur,
ríkastur flottastur, fljótastur – eiginlega allt
sem endaði á -stur ef útí það var farið – réði
alltof miklu um alltof margt í þessu þjóðfélagi
ef ekki bara heiminum öllum. Það var kannski
ekki alslæmt og gat örugglega verið til góðs á
einhverjum sviðum, en ef eitthvað mátti ráða af
stöðunni á Íslandi í dag …
Katrín tók sér tak, kreppti hnefana og kreisti
aftur augun andartak og slakaði svo á. Þetta
var hvorki staður né stund til heims-
ósómapælinga, ákvað hún, dró plasthlífar á
skóna og latexhanska á hendurnar og gekk inní
ljósið.
„Hvar er Geiri?“ gelti Hundurinn. „Nenni
ekki að hanga hér í allt kvöld. Ætlaði að horfa á
krimmann í sjónvarpinu. Kellingin tekur upp,
horfi þegar ég kem heim. Asnalegir þættir
samt.
Tæknideildargæinn alltaf eitthvað að potast í
hræjunum. Hvaða rugl er það?“ „Hann hlýtur
að fara að koma,“ sagði Katrín og virti fyrir sér
illa leikið líkið á miðju, stíflökkuðu steingólfinu.
Þetta var karlmaður, feitlaginn og hávaxinn, en
nákvæmari lýsing yrði að bíða betri tíma þar-
sem hann lá á grúfu og það litla sem sást af
andlitinu var svo illa brunnið og afmyndað að
ekkert var á því að græða. Kannski hinn vang-
inn væri heillegri, sá sem hvíldi á gólfinu. Það
kæmi í ljós þegar réttarlæknirinn mætti. Ef
hann mætti, hugsaði Katrín, Geiri gamli var
orðinn svo latur og blautur uppá síðkastið að til
vandræða horfði. Svo mikilla vandræða á köfl-
um að síðasta hálfa árið hafði hún í þrígang séð
sig tilneydda að senda Stefáni formlega kvört-
un vegna karlsins. Vissi líka að hún var ekki sú
eina sem kvartaði. Samt tók Stefán ekki í mál
að hrófla við honum.
Þetta var hin hliðin á karlaveldispeningnum,
öðrumegin var typpaslagurinn, hinumegin
samtryggingin. Allt þetta böddíböddí dæmi
sem henni var svo vandlega haldið utanvið, ým-
ist meðvitað eða ómeðvitað. Þeir máttu eiga
sína böddía, þessir andskotar. Aftur kreppti
hún hnefann og kreisti aftur augun, hvaða and-
skotans einbeitingarskortur og væl var þetta
alltíeinu? Tveir hvítgallaðir tæknideildarmenn
voru á vappi um tómlegt húsnæðið, tíndu ósýni-
legar örður af gólfinu og leituðu fingrafara á
auðum álhillunum sem þöktu báða langveggina.
Hundurinn sjálfur var að leita hins sama á litlu
borði og tveimur stólkollum innst í hægra horn-
inu. Á borðinu voru þrjár tómar bjórdósir og
yfirfullur öskubakki. Meðfram gaflinum stóðu
sex plasttunnur, hvítar með bláu loki. Glær,
hlykkjótt plaströr stóðu uppúr lokunum á þeim
öllum. Að öðru leyti virtist húsnæðið tómt.
Katrín gekk að tunnunum.
„Gambri,“ sagði Hundurinn. „Fjórar fullar,
tvær tómar.“ Katrín benti á dyrnar að eina af-
markaða rýminu í skemmunni, klósettinu í
vinstra horninu.
„Ertu búinn með þetta?“ „Nei. Búinn með
hurðina, þú mátt kíkja inn. Ekkert að sjá.“
Katrín kíkti inn. Skítugur vaskur, skítugt kló-
sett, opið, og hálf klósettrúlla á gólfinu. Annað
virtist ekki vera þarna inni. Ekkert að sjá.
„Hvað brann?“ spurði hún, „það er ekkert
hérna inni nema líkið og gambrinn, og ekki
kviknaði í honum.“ Hundurinn yppti öxlum.
„Líkið. Fötin hans, eða eitthvað af þeim. Og
einhverjir pappakassar eða pappír eða einhver
andskotinn annar. Ég skoða það betur á eftir.“
„Bensín? Olía? Eitthvað svoleiðis?“ „Varla,“
sagði Hundurinn, „engin þessháttar lykt. En
kannski eitthvað annað. Illa brunninn, greyið,
smá pappi er varla nóg í svona eld. Kannski
þetta – “ Hann gekk að fjórum bréfpokum sem
stóðu útvið skemmudyrnar og opnaði einn
þeirra. Í honum var tóm, glær flaska, ómerkt
og tappalaus.
„Hvað var í þeim?“ „Veit ekki. Landadjöfull?
Finnst það líklegt. Þefaðu.“ Hann otaði pok-
anum að Katrínu sem hrökklaðist undan.
„Sama og þegið, ég bíð bara eftir rapportinu.
Engir tappar?“ Hundurinn benti á minnsta
bréfpokann.
„Þrjár flöskur, þrír tappar.“ „En ef þetta var
bruggverksmiðja,“ spurði Katrín, „hvar eru þá
græjurnar? Eimingartækin? Hráefnið? Og
landinn, framleiðslan?“ „Stolið?“ stakk Hund-
urinn uppá. „Einhver kom hingað að stela
græjunum og landanum, þessi kom að honum –
eða þeim – og búmm. Ég veit það ekki. Þín
deild, ekki mín.“ „Jújú. Það er víst. En samt,
segðu mér – “ „Hey, Kata!“ Guðni stóð við hlið
gamallar, dökkblárrar Toyotu með gráu húddi í
innkeyrslunni og benti henni að koma.
„Þessi stóð hér þegar slökkviliðið kom,“
sagði Guðni. „Ólæstur.“ 34 „Óskoðaður líka,“
sagði Eydís, hægri hönd Hundsins, þegar hún
slóst í hópinn. „En skráður auðvitað.“ Hún rétti
Katrínu velkt og rifið skráningarskírteinið.
„Janus Mar – Mar hvað?“ Eydís beindi vasa-
ljósinu að plagginu og rýndi í það.
„Marodsíds, Marotsjík, eitthvað svoleiðis.
Kann ekki að bera þetta fram.“ Katrín rétti
Guðna skírteinið.
„Geturðu tékkað – “ „Æm onnit,“ sagði
Guðni. „Eitthvað fleira merkilegt í pólverjatík-
inni?“ Eydís hristi höfuðið.
„Ekki enn. En ég er rétt að byrja.“ Hún er
orðin síðhærð, hugsaði Katrín, það fer henni
vel. Afhverju hef ég ekki tekið eftir því fyrr?
Afhverju er ég að pæla í því núna? Og hvar í
andskotanum eru Geiri og Árni? Gemsinn byrj-
aði að væla í vasa hennar um leið og þessi hugs-
un dúkkaði upp.
„Það var mikið, hvar ertu?“ „Sorrí hvað ég er
seinn,“ sagði Árni, „Geiri hringdi og bað mig að
pikka sig upp í leiðinni.“ „Afhverju, er hann
fullur?“ „Er hann – nei, hvað er þetta, auðvitað
ekki.“ Árni hljómaði virkilega sár fyrir hönd
þessa fornvinar síns og Katrín reyndi að dempa
óþol sitt í framhaldinu. Hún var ekki viss um að
það hefði tekist, allavega var Árni ansi stuttur í
spuna þegar hann kvaddi. Hans vandamál,
ákvað hún. Hans fokkings probblem einsog
Guðni mundi segja.
Land tækifæranna
Land tækifæranna nefnist nýr krimmi eftir Ævar Örn Jósepsson en hann gerist í október og nóvember
á þessu ári, á tíma hrunsins. Aðalsöguhetjurnar eru byggingaverkamaðurinn Marek frá Póllandi, fyrr-
verandi glæpamaður sem ætlaði að hefja nýtt líf á Íslandi, og útrásarvíkingurinn Daníel. Þetta haust
reynist þeim afdrifaríkt. Bróðir Mareks finnst myrtur og stórkostleg spilaborg Daníels hrynur með
skelfilegum afleiðingum fyrir íslenska þjóð. Þegar illa útleikið lík Daníels finnst í hálfkláruðu risaein-
býlishúsi hans reynist enginn skortur á grunuðum. Hér eru birtir tveir kalfar úr bókinni.
L
and tækifæranna er fimmta glæpasaga Ævars Arnar Jósepssonar. Sú fyrsta var Skí-
tadjobb (2002) sem fékk ágætar viðtökur og með Svörtum englum (2003) festi Æv-
ar Örn sig í sessi sem áhugaverður glæpasagnahöfundur. Þriðja bókin hét Blóðberg
(2005) og gerðist á Kárahnjúkum en eins og Land tækifæranna ber vott um hefur Ævar
Örn lagt nokkuð upp úr því að skrifa bækur um samtíma sinn. Fjórða bókin hét Sá yð-
ar sem syndlaus er. Um hana sagði Hávar Sigurjónsson í dómi í Morgunblaðinu:
„Ævar Örn er orðinn býsna slyngur reyfarahöfundur og dregur enga dul á
hvert hann sækir fyrirmyndirnar; í smiðju þeirra sænsku hjóna Sjövalls og
Wahlöö. [...] Bestu hlutar sögunnar og þeir sem staðfesta að Ævar Örn er
ágætur höfundur á þessu sviði eru þegar honum tekst hvað best upp með
lýsingar á sálarástandi lögreglumanna; hversdagslegar áhyggjur þeirra og
mannlegir eiginleikar bjóða lesandanum að samsama sig þeim fremur en
glæponunum. Og það tekst mætavel.“ throstur@mbl.is
Sögur um samtímann
Ævar Örn Jósepsson