Lesbók Morgunblaðsins - 29.11.2008, Blaðsíða 13

Að fortíð skal hyggja, og með nútímatækni
hefir það aldrei verið auðveldara. Kamm-
ermúsíkklúbburinn er þar engin undantekn-
ing, og nú má á heimasíðunni kammer.is sjá
á svipstundu hvað hefur verið flutt, eftir
hvern og af hverjum. Kom á óvart að af
fimm ofantöldum tónskáldum skyldi aðeins
Luigi Boccherini (1743-1805) áður hafa kom-
ið við fimmtuga sögu KMK. Sömuleiðis virð-
ast Kristinn H. Árnason, Olivier Manoury
og Kjartan Valdemarsson ei heldur hafa
heiðrað klúbbinn með framkomu sinni fyrr
en sl. sunnudagskvöld.
Því mætti eins halda að hér færi nýstár-
leg viðfangsvíkkun á hefðbundinni stefnu að
hleypa argverska tangómeistaranum Astor
Piazzolla (1921-92) inn í hin helgu vé. En
hvað sem því líður var ekki að sjá á rífandi
aðsókninni að „léttmetið“ – a.m.k. í sam-
anburði við þungaviktara á við Brahms og
Beethoven – hafi fælt marga hlustendur frá.
Stemningin var þvert á móti afbragðsgóð,
og Tango nuevo verk Piazzollu í seinni hluta
náðu m.a.s. að mynda nokkra hápunkta áður
en yfir lauk.
Að vísu nutu þau góðs af þeim latneska
léttleika sem einnig sveif yfir fyrri hluta, að
meðtöldu upphafsverki Boccherinis fyrir
gítar og strengjakvartett í e-moll G.451 frá
1799 (umritun á frumgerð fyrir píanókvin-
tett); „easy listening“ Vínarklassík af
óskuldbindandi bakgrunnssort en samt fag-
mannlega skrifuð. Aðeins meira púður var í
Sonata concertata Paganinis fyrir fiðlu og
gítar í A Op. 61 frá 1804, enda líka frum-
samin fyrir þá áhöfn. Dúóin tvö fyrir víólu
og gítar eftir Granados (1867-1916) og Alb-
éniz (1860-1909) í umritun Legnanis voru
exótísk og sæt á köflum þó víólutónninn
hefði stundum mátt vera ögn þéttari,
hreinni og minna skerandi í hæðinni. Ann-
ars var leikurinn ágætlega samtaka og inn-
byrðis jafn í styrk, sumpart þökk sé upp-
mögnun klassíska gítarsins (og sízt
vanþarfri gagnvart stroknum stálstrengjum
nútímans).
Eftir hlé lék Kristinn á rafgítar ásamt
kvartetti bandoneóns, píanós, sellós og
bassa. Fyrst þrjú samtengd stykki, hægt-
hratt-hægt, eftir Piazzolla (Silfo y ondina:
Soledad, Michelangelo 70 og Milonga del
angel) af innlifaðri fágun, þar sem glæstur
spunaþátturinn mæddi einkum á Olivier.
Efri strengir bættust síðan við í Adiós non-
ino af hæglátri en svipmikilli reisn, og loks
kom ókynnt aukalag, borið uppi af seiðandi
bandoneóneinleik. Greinilega einnig eftir Pi-
azzolla, enda stílfingraför eins og 3-3-2
hljóðfall, liðandi krómatík og fimmunda-
hringshljómskipti (á við t.d. All The Things
You Are Kerns) öll á sínum stað. Þrátt fyrir
stöðluð vörumerkin var samt merkilegt hvað
stykkið hélt vel athygli, kryddað tjábrigðum
djúpra og jafnvel eðalborinna tilfinninga.
Undirtektir voru forkunnargóðar, enda
viðfangsefnin kannski þörf tilbreyting í bili
frá hátimbraðasta fílabeini stórmeistaranna.
Persónulega saknaði ég aðeins virtúósra
tækifæra handa Kristni, einum færasta gít-
arista landsins, er hér lét sér nægja frekar
hlutlaust samspil – þó óaðfinnanlega væri
annars af hendi leyst.
Latneskur léttleiki
TÓNLIST
RÍKARÐUR Ö. PÁLSSON
TÓNLIST | BústaðakirkjaKammertónleikar
Verk eftir Boccherini, Paganini, Granados, Albéniz og
Piazzolla. Kristinn H. Árnason gítar, Sigrún Eðvalds-
dóttir fiðla, Zbigniew Dubik fiðla, Helga Þórarins-
dóttir víóla, Hrafnkell Orri Egilsson, selló, Olivier
Manoury bandoneon, Kjartan Valdemarsson píanó og
Gunnlaugur Torfi Stefánsson kontrabassi. Sunnudag-
inn 23. nóvember kl. 20. bbbmn
Af þessu má kannski leiða að lífið sé
skáldskapur, að við sjálf séum skáldskapur
(eða í það minnsta skýrslur), skrifuð, yrt, í
ljósi raunverunnar sem færist undan öllum
skilningi.
Hvert orð er atvik er í tveimur hlutum og
heitir sá síðari „Vísur um sakleysið“. Í þeim
kafla gegnir orðið sama hlutverki og í fyrri
hlutanum en eftirsjá, efi, óræðni og óvissa
kannski veigameiri. Skáldið lítur yfir farinn
veg, ung spor, æsku og ef til vill glötuð
tækifæri (í lífinu, í skáldskapnum). Fyrri
hlutinn er kannski „framsýnni“ þótt efinn og
átökin við skáldskapinn/lífið sé ekki langt
undan.
Þótt skynja megi skyldleika ljóðanna í
bókinni eru þau fjölbreytt og margvísleg.
Hvert orð vegur þungt og saman mynda at-
vikin magnaðan ljóðaviðburð.
Hvert orð er atvik er mögnuð ljóðabók
sem hlýtur að teljast með bestu ljóðabókum
höfundar (og er þá miklu til jafnað) en þær
eru orðnar ríflega 20 frá árinu 1958.
Þótt skynja
megi skyld-
leika
ljóðanna í
bókinni eru
þau fjölbreytt
og margvísleg. Hvert orð
vegur þungt og saman
mynda atvikin magn-
aðan ljóðaviðburð.
Morgunblaðið/Kristinn
Þorsteinn frá Hamri
„Hvert orð er atvik er
mögnuð ljóðabók sem hlýt-
ur að teljast með bestu
ljóðabókum höfundar.“
MORGUNBLAÐIÐ LAUGARDAGUR 29. NÓVEMBER 2008 Lesbók 13
LEIKLIST
Steinar í djúpinu
Lab Loki í samstarfi við Hafnarfjarðar-
leikhúsið
„Að þessu sögðu er maður þó fullur aðdáunar á
vinnu Rúnars Guðbrandssonar, hvernig hann á
skondinn hátt skeytir saman hinum ólíku þráð-
um og hvað hann dregur upp fyrir okkur margar
fallegar og áhrifamiklar myndir úr verkum
Steinars að því er virðist fyrst og fremst til að
skynja.“
María Kristjánsdóttir
Hart í bak
Þjóðleikhúsið
„Uppfærsla Þjóðleikhússins er hefðbundin, þá
er átt við að aðstandendur sýningarinnar eru
trúir höfundarverkinu.“
Ingibjörg Þórisdóttir
Músagildran
Leikfélag Akureyrar
„Þetta rótgróna breska
leikrit kemur vel út í ís-
lenskum samtíma. Um-
gjörðin er einnig með
miklum ágætum, sviðs-
myndin vel heppnuð og
tónlistin temmilega dul-
arfull.“
Ingibjörg Sigurðardóttir
KVIKMYNDIR
Body of Lies bbbbn
Sýnd í Sambíóum
„Að öðru leyti er Body of Lies fyrsta flokks af-
þreying sem færir áhorfandann á söguslóðir ar-
abískra hryðjuverkamanna og í höfuðstöðvar
bandarísku leyniþjónustunnar og kynnir fyrir
okkur framtíðarlega innsýn í gervihnatta-
tækniveröld, sem gerir CIA fært að skoða í nær-
mynd hvern fermetra á jarðkringlunni.“
Sæbjörn Valdimarsson
Ferðin til tunglsins/Fly Me to the Moon
bbnnn
Sýnd í Sambíó
„Myndin er skemmtun fyrir yngstu börnin sem
kynnast möguleikum þrívíddarinnar um leið og
þau fá sögufræðslu, heyra meira að segja í Buzz
Aldrin, þeim fræga garpi sem var með í fyrstu
tunglferðinni.“
Sæbjörn Valdimarsson
Endalaus lagalisti Nicks og Nóru (Nick and
Norah’s Infinite Playlist) bbnnn
Sýnd í Smárabíói, Regnboganum og Borg-
arbíói
„Aðalleikararnir tveir eru ágætir, enda þótt
Michael Cera geri lítið annað í hlutverki Nicks
en að endurtaka persónuna sem hann lék í
Juno.“
Heiða Jóhannsdóttir
MYNDLIST
Listasafn Reykjavíkur – Kjarvalsstaðir
Bragi Ásgeirsson – Yfirlitssýning
bbbbm
Sýning stendur til
11. janúar.
„Það er augljóslega
mikil undirbúnings-
vinna við sýn-
inguna. Vel er valið
úr verkum og þótt
ég hafi séð mörg
þeirra áður kom
sýningin mér samt
á óvart og gaf mér enn dýpri innsýn í list
Braga …“
Jón B. K. Ransu
Listasafn Reykjavíkur - Hafnarhúsið
Hlynur Hallsson - út/inn
Sýningin stendur til 11. jan.
„Óhætt er að mæla með sýningunni og sniðugt
að vera með sýningarpésann í vasanum og kíkja
eftir listaverkum á þeim tuttugu stöðum sem
tilgreindir eru í miðbænum um leið og rölt er í
kaffihús og verslanir á aðventunni.“
Þóra Þórisdóttir
HÖNNUN
Norræna húsið - kjallari
Norsk prjónahönnun - DUODU
Sýningin stendur til 30 nóv.
„Formsköpun þeirra ber „skúlptúrískt“ yf-
irbragð allt sett fram af mikilli fágun „þar sem
mannslíkaminn er lofsunginn“ sem meginhvati
formsköpunarinnar.“
Elísabet V. Ingvarsdóttir
Í GANGI
GAGNRÝNI
Fyrir nær tveimur áratugum heimsótti ég
litla menningarbúllu í Amsterdam til að hlýða
á ljóðaupplestur, en ég hafði lesið í tilkynn-
ingu að sjálfur Linton Kwesi Johnson ætlaði
að stíga þar á pall og lesa upp úr eigin verk-
um. Sem ungur áhugamaður á ljóðalistinni
hafði ég vanist ljóðakvöldum á Hressó og
heyrt þar skorinorðan íslenskan upplestur, en
þegar Johnson hóf upp raust sína upplifði ég
ljóðupplestur alveg upp á nýtt. Hrynjandi
orðanna var þvílík að þau runnu saman í eitt
samhangandi flæði, formlaust, taktfast og (h)
ljóðrænt.
Í vikunni þegar ég heimsótti sýningu á
málverkum færeyska listamálarans Bárðar
Jákupssonar í Gallerí Fold, rifjaðist þessi
upplestur Johnsons upp fyrir mér. Og kom
það mér þægilega á óvart að finna samnefn-
ara á milli færeysks listmálara og ljóðskálds
frá Jamaíka. Tveir menn af ólíku bergi brotn-
ir sem í hvor í sínum tjáningarmiðli fjallar
um menningarheim sinn, umhverfi og upp-
runa.
Bárður sækir í óhlutbundna málarahefð
eftirstríðsmálverksins sem er áberandi í fær-
eyskri myndlist. Nálgunin er skynræns eðlis,
þ.e. í samtali við myndflötinn, og handbragðið
snaggaralegt og kröftugt en listamaðurinn
viðheldur teikningu í pensilskrift sinni sem
vísar til kalligrafíu þannig að stafir kunna að
birtast innan um óræðar pensilstrokur.
Að þessu leyti má rekja ættir Bárðar til
listamanna á borð við Cy Twombly og Ma-
nabu Mabe sem nýttu sér sjálfráða skrift í
listmálun. En fyrir mitt leyti er það (h)
ljóðrænan sem ræður ríkjum í verkum hans,
þessi hrynjandi sem rennur saman í eitt sam-
hangandi flæði, formlaust, taktfast og hávært
færeyskt reggae.
MYNDLIST
JÓN B. K. RANSU
GALLERÍ FOLD | Bárður Jakupsson
Opið daglega 10:00-18:00, laugardaga 11:00-
16:00 og sunnudaga 14:00-16:00. Sýningu lýkur
30. nóvember. Aðgangur ókeypis. bbbmn
Kröftug „Bárður sækir í óhlutbunda málarahefð
eftirstríðsmálverksins sem er áberandi í Fær-
eyskri myndlist.“
(H)ljóðrænt flæði, færeyskt reggae