Morgunblaðið - 24.03.2009, Qupperneq 25

Umræðan 25
MORGUNBLAÐIÐ ÞRIÐJUDAGUR 24. MARS 2009
REIÐI fólksins í
landinu hlýtur að fel-
ast fyrst og fremst í
því óréttlæti sem það
sér að er að ganga yfir
það, án þess að hafa
nokkuð til saka unnið.
Það er búið að hafa
af því 10, 20 eða 30%
af því fé sem það átti
þegar það keypti sér í
sakleysi sínu þak yfir höfuðið. Ekki
nóg með að það hafi verið arðrænt,
heldur kóróna bankar og stjórnvöld
það líka með því að leyfa ekki þessu
sama fólki að losna með reisn undan
þessu ráni. Þá á ég við að það fær
ekki að selja eign sína með yfirtöku
lána. Vel getur verið að fullt af fólki
sem hefur góð laun og lítið eigið fé
vilji yfirtaka þessi lán, en það er
stoppað af vegna þess að lánin eru
komin upp í 100% af verði íbúðar og
jafnvel hærra. En hvað? Hvers
vegna leyfið þið þetta ekki? Þið sát-
uð aðgerðalaus og leyfðuð því að
gerast að þetta sama fólk missti
eigið fé sitt. Þið ættuð að skammast
ykkar fyrir þetta, fasteignamark-
aðurinn er frosinn og ef þið gæfuð
grænt ljós á yfirtöku lána myndi
fasteignamarkaðurinn lifna við. Ég
þekki fullt af ungu fólki sem af
þessum ástæðum getur ekki um
frjálst höfuð strokið og eins þekki
ég dæmi þess að ungt fólk sem hef-
ur endað hjónaband sitt neyðist til
að eiga saman eignina áfram af því
að enginn getur keypt og borgað
þessi 20%. Þau gætu selt eins og
skot ef einhver fengi að yfirtaka
lánið. Það eina sem þið þurfið að
gera er að segja bönkunum að leyfa
þetta, þá mun fullt af fólki losna
undan þessum byrðum og líf færast
í fasteignamarkaðinn aftur. Það er
ekkert rangt við þetta, lánið er þeg-
ar til staðar ef þið ráðamenn og
bankamenn skiljið það ekki eða vilj-
ið ekki sjá það.
En þið skuldið sennilega ekkert í
ykkar eignum og þar af leiðandi
skiljið þið þetta ekki og ykkur þykir
erfitt að setja ykkur í spor þeirra
sem nú eru að horfast í augu við
vandann.
Annað mál sem mér finnst alvar-
legt og illa brotið á
borgurum þessa lands
og hlýtur að vera brot
á jafnræðisreglunni
samkvæmt tekju-
skattslögunum. Það
eru svik ríkisstjórn-
arinnar við þjóðina er
varðar að flytja öll
íbúðalán til Íbúðalána-
sjóðs. Það er vel vitað í
dag að fólk sem er hjá
bönkunum fái ekki
sömu úrræði og fólkið
hjá Íbúðalánasjóði.
T.d. ef fólk missir atvinnu sína þá
getur það fengið 3ja ára frystingu
hjá Íbúðalánasjóði en þessi mögu-
leiki er alls ekki í boði hjá bönk-
unum. Er þetta ekki brot á jafn-
ræðisreglunni? Af hverju sitja ekki
þjóðfélagsþegnar allir við sama
borð, sérstaklega þar sem nú er rík-
ið eigandi bankanna.
Svikin eru þau að ríkisstjórnin
setti reglugerðir og lög en passaði
sig á því að hvorki einstaklingarnir
né Íbúðalánasjóður gætu beðið um
þennan flutning heldur eingöngu
bankarnir.
Hvaða banki hefur beðið um
þennan flutning? Enginn og enginn
mun gera það, það sér hvert leik-
skólabarn, en þið platið fólkið og
það er fullt af fólki sem bíður og
vonar að það fái sömu úrræði og
fólkið sem var svo lánsamt að versla
við Íbúðalánasjóð.
Af hverju þurfið þið að ráða sér-
fræðinga í hvert einasta mál sem
kemur upp á borðið og af hverju
þurfið þið að skipa í nefndir í nán-
ast hverju máli? Höfum við ekki
rétt á því að fara fram á það að þið,
sem sitjið á þingi, vinnið sjálf í
þessum málum, eða hvað? Af hverju
getið þið ekki séð þetta með augum
fólksins í landinu og reynt, ég segi
bara reynt að setja ykkur í þess
spor.
Nú hefur fólk þurft að skila inn
bílunum sínum af því það ræður
ekki við lánin og þetta fólk fær svo
2 milljóna króna reikning í hausinn.
Það er grátlegt að horfa upp á þetta
blásaklausa fólk fá svona reikning á
sama tíma og þið horfið aðgerðalaus
upp á fámennan hóp ryksuga millj-
arða á milljarða ofan út úr þessu
landi. Hvað ætlið þið að gera í því?
Þegar Kompás komst of nálægt
þessum spillingaröflum og fleiri
málum sem biðu, þá var hann
keyptur burt. Það þarf enginn að
segja mér það að þeir hafi hætt
með þann þátt út af kostnaði. Nei,
nú voru alvarlegu málin að fara líta
dagsins ljós og mín skoðun er sú að
hann hafi verið keyptur burt. Þessi
líka góði verðlaunaþáttur sem hef-
ur komið því til leiðar að réttlæti
nái fram að ganga í hinum ýmsu
málum.
Ég er viss að ég tala fyrir munn
margra Íslendinga þegar ég segi
ég vil ekki kjósa fyrr en þið birtið
opinberlega þann lista sem Davíð
Oddsson minntist á í Kastljósi, öll
þessi hlutafélög sem fengu óeðli-
lega afgreiðslu lána og þar fram
eftir götunum, lista yfir alla spillta
embættismenn og þið hljótið að
gera þá kröfu til ykkar sjálfra að
birta eignir og skuldir ykkar fyrir
þjóðina áður en hún á að fara
treysta ykkur fyrir þjóðmálum,
sama hvað þið heitið og sama í
hvaða flokki þið eruð.
Svo komið þið Davíð burt, manni
sem tók peninginn sinn úr KB-
banka þegar honum blöskraði
hvernig þessir bankamenn
skömmtuðu sér launin. Manni sem
vill ekki að barnabörnin mín og
ykkar borgi skuldir óráðsíumanna.
Manni sem þáði ekki mútur, manni
sem sá strax nauðsyn þess að skipa
þjóðstjórn. Nei, þið skellið ekki
skuldinni á hann, hann flaug ekki
með í þessum einkaþotum hér út
um allar koppagrundir í veislur er-
lendis, á snekkjur og á dýr hótel.
Ykkur mun farnast vel þegar og
ef þið setjið ykkur í spor hins
venjulega borgara.
María Haralds-
dóttir skrifar um
efnahagsmál
» ftÞið ættuð að
skammast ykkar
fyrir þetta, fasteigna-
markaðurinn er frosinn
og ef þið gæfuð grænt
ljós á yfirtöku lána
myndi fasteignamark-
aðurinn lifna við.
María Haraldsdóttir
Höfundur er skrifstofustjóri.
Bréf til ráðamanna þjóðarinnar
maðurin sat m.a. sem borgarstjóri og
formaður skiplagsráðs á vegum R-
lista voru gerð ýmis mistök sem ekki
er rúm til að rekja hér. Eitt af vondu
dæmunum voru þó áform um bygg-
ingu fjögurra hæða hótels á Lauga-
vegi 4-6, og að rífa þar með einhver
elstu húsin við götuna.
Skipulagsmistök eru með því dýr-
asta sem um getur og þegar ráðist er
í leiðréttingar kostar það fé, en er eigi
að síður réttlætanlegt einkum þegar í
húfi eru menningarverðmæti og þá til
lítils að tala um fermetraverð. Er
hægt að verðmerkja menning-
arverðmæti sem auðga mannlífið í
borginni? Spyr einhver nú hvað fer-
metrinn í Bernhöftstorfunni kostaði?
Það var því hárrétt hjá Hönnu
Birnu, núverandi borgarstjóra, þegar
hún hélt því á fundi borgarstjórnar
hinn 17. mars sl. fram að þetta væri
góð fjárfesting þegar til lengri tíma
væri litið.
Á sömu nótum talaði fyrrverandi
borgarstjóri Ólafur F. Magnússon en
tilkoma hans sem borgarstjóra og
málefnasamningur sem gerður var
um m.a. varðveislu götumyndar
Laugavegar, hefur skipt sköpum í
varðveislumálum borgarinnar og
þrátt fyrir nýjan meirihluta í borginni
er unnið áfram í sama anda.
Við kaupin á umræddum húsum
var Reykjavíkurborg að sinna laga-
legri skyldu sveitarfélagsins og
höggva á vondan hnút. Það var til fyr-
irmyndar og nú þegar hart er í ári er
það einnig til sóma að viðgerðir
þeirra skulu eiga að hefjast á árinu.
Nauðsynlegt er að menn við-
urkenni mistök og læri af þeim. Slái
sig ekki til riddara eða berjist við
vindmyllur. Nú er lag að allir snúi
bökum saman og vinni saman að því
að efla húsverndunarstefnu borg-
arinnar svo komið sé í veg fyrir frek-
ari skipulagsslys.
»Misskilningur
borgarráðsmanns-
ins virðist felast í að
friðun húsanna hefði
sparað borginni stórfé
þar sem Húsafrið-
unarsjóður hefði
borgað brúsann.
Höfundur er fyrrverandi
forstöðumaður húsafriðunarnefndar
og núv. áheyrnarfltr. F-lista
í skipulagsráði.
LÖNG hefð er orð-
in fyrir því að halda
upp á daga veðurs og
vatns. Alþjóðaveð-
urdagurinn var hald-
inn hátíðlegur í gær,
en alþjóðavatnadag-
urinn síðastliðinn
sunnudag.
Þema vatnadagsins eru vötn
sem þjóðir deila með sér. Við er-
um eyland, þó deilum við hafinu
með öðrum þjóðum og verðum því
að gæta þess að afrennsli landsins
sé þannig að það valdi sem
minnstri mengun sjávar. Mikið
átak hefur verið gert í frárennsl-
ismálum Íslendinga á liðnum ára-
tugum þó oft fari það hljótt. Þó er
enn víða pottur brotinn, sér-
staklega varðar það smáar ár og
læki í þéttbýli. Inngrip í afrennsli
landsins er talsvert vegna vatns-
aflsvirkjana, sérstaklega verður
breyting á aurframburði til sjávar.
Mikilvægt er að hafa heildarsýn
yfir afrennsli landsins og efnaeig-
inleika þess og um árabil hefur
verið unnið að vöktun á nokkrum
af helstu ám landsins í náinni
samvinnu við orkufyrirtæki. Brýnt
er að efla þessa vöktun þannig að
við getum af öryggi sagt þeim sem
við deilum hafinu með að áhrif
okkar séu innan marka.
Þema veðurdagsins er veður,
loftslag og loftið sem við öndum
að okkur. Tími kolareyks er löngu
liðinn í Reykjavík, en nú er glímt
við mengun frá farartækjum og
malbiki, en ryk- og tjöruagnir frá
umferðinni hafa aukist jafnt og
þétt við lítinn fögnuð borgarbúa.
Loftmengun er líka frá nýtingu
auðlinda. Fiskimjölsverksmiðjur
voru lengi mengunarvaldur og ollu
fólki óþægindum, en nú veldur
jarðhitanýting loftmengun sem
bæði plagar fólk og umhverfið.
Nokkrar mælingar á efnaeig-
inleikum lofts hafa
verið gerðar á vegum
opinberra aðila um
alllangt skeið. Óson-
mælingar Veðurstof-
unnar hafa t.a.m.
staðið samfellt frá því
1958 og er einstök
mæliröð á heimsvísu.
Mælingar á út-
fjólubláum geislum
eru einnig gerðar,
sem og mælingar á
frjókornum í lofti.
Ennfremur hafa sveitarfélög
stundað vöktun á loftgæðum, sér-
staklega í Reykjavík. Mikið vantar
þó á að við höfum nógu heillega
mynd af efnafræði þess lofts sem
leikur um landið, þó er þekkt að
áhrifa mengunar bæði frá Evrópu
og Norður-Ameríku verður vart.
Brýna nauðsyn ber til að koma á
kerfisbundinni vöktun loftgæða á
landsvísu þannig að viðmiðanir
séu til og forsendur til þess að
gera skammtímaspár um loftgæði.
Þessar upplýsingar eru einnig
mjög mikilvægar þegar leggja á
mat á afrennsli og efnaframburð
af landinu til sjávar.
Hið órofa samspil veðurs og
vatns hefur leitt til þess að tekin
var um það ákvörðun á síðasta ári
að sameina Vatnamælingar Orku-
stofnunar og Veðurstofuna í nýrri
stofnun undir heitinu Veðurstofa
Íslands. Markmið með sameining-
unni var að styrkja þau verkefni
sem stofnanirnar stunduðu, en
Veður og vatn
við vorjafndægur
Árni Snorrason
segir frá samein-
ingu Vatnamælinga
Orkustofnunar
og Veðurstofu.
»Markmið með sam-
einingunni var að
styrkja þau verkefni
sem stofnanirnar stund-
uðu, en jafnframt að ná
fram faglegri og rekstr-
arlegri samþættingu er
leiddi til skilvirkari
reksturs.
Árni Snorrason
Höfundur er forstjóri Veðurstofu
Íslands.
jafnframt að ná fram faglegri og
rekstrarlegri samþættingu er
leiddi til skilvirkari reksturs.
Þessi sameining á síðan að skila
markvissari vinnubrögðum hvað
varðar vöktun á náttúruvá og á
rannsóknum og vöktun á loftslags-
breytingum. Hluti náttúruvár-
innar tengist samspili veðurs og
vatns. Snjóflóðavöktun er dæmi
um slíkt, en þar var komið á
skipulagi fyrir nokkrum árum sem
leitt hefur til markvissra vinnu-
bragða við mat á snjóflóðahættu
og eins áætlana um viðbrögð við
vá af völdum ofanflóða. Í snjó-
flóðahrinu undanfarinna vikna
hefur glögglega mátt sjá þessi við-
brögð í raun. Nýrri stofnun er
ætlað að beita sama verklagi við
mat á hættu vegna flóða, en þau
tengjast alla jafna samspili veðurs
og vatns. Flóð verða oftast vegna
úrkomu og leysinga, en einnig er
oft ágangur vatns og íss þegar
vetrarhörkur ríkja. Jökulhlaup
verða einnig vegna samspils elds
og íss, en rannsóknir og eftirlit
með jarðvá hefur verið á könnu
Veðurstofunnar um langt árabil
og verður styrkt á nýrri stofnun.
Breytingar á loftslagi draga enn
fram hin nánu tengsl veðurs og
vatns. Fá kerfi verða fyrir jafn-
miklum breytingum þegar loftslag
breytist og vatnakerfi. Mesta ógn
af hlýnun loftslags er á jað-
arsvæðum við eyðimerkur. Miklar
breytingar eiga sér nú stað á slík-
um svæðum víða um jörð, þó að
nýting manna komi einnig við
sögu. Það leiðir til breytinga á
gróðurfari og jafnvel eyðimerk-
urmyndunar. Hér eru það jökl-
arnir sem helst munu breytast.
Nýlegar mælingar sýna að jöklar
hopa og rýrna hér mjög hratt og
rannsóknarniðurstöður sýna að ef
spár um hlýnun andrúmsloftsins
ganga eftir munu jöklar að mestu
hverfa á Íslandi á næstu tveimur
öldum. Við hlýnandi veðurfar mun
gróður hins vegar dafna sem aldr-
ei fyrr og má búast við því að víða
þar sem nú er ógróið land verði
gróður áður en langt um líður. Ný
Veðurstofa mun leggja mikið kapp
á rannsóknir og vöktun sem snúa
að loftslagsbreytingum og áhrifum
þeirra á umhverfi og samfélag í
samvinnu við aðrar stofnanir og
fyrirtæki landsins.
ÓKEYPIS skóla-
máltíðir eru hag-
sýsluráð sem er einfalt,
auðskiljanlegt og sjálf-
sagt. Það jafnar út að-
stöðumun milli barna,
sem getur orðið óþol-
andi á atvinnuleys-
istímum.
Full niðurgreiðsla á hollum og góð-
um mat handa öllum börnum er ráð
sem enginn misnotar og öruggt er að
nýtist.
Kostnaður við fulla niðurgreiðslu
handa öllum grunnskólabörnum er
rúmlega einn milljarður og má lækka
barnabætur til fólks með meðal- og
hátekjur á móti þessum kostnaði með
aukinni tekjuskerðingu.
Staðreyndin er nefnilega sú að
skerðing barnabóta við hækkandi
tekjur er óeðlilega lítil eins og staðan
er í dag. Þannig eru einstæðir for-
eldrar enn að fá tekjutengdar barna-
bætur þótt mánaðartekjur þeirra
nemi milljón á mánuði og hjón að fá
tekjutengdar barnabætur með 10
milljónir í árslaun.
Hér þarf að grípa
strax inn, auka tekju-
skerðingu og nýta þá
upphæð sem „sparast“
til að greiða niður hollan
og góðan mat fyrir börn-
in. Barnabætur eru út-
gjaldapóstur upp á 10
milljarða þannig að auk-
in tekjuskerðing getur
auðveldlega útvegað
þennan milljarð. Þessi
einfalda ráðstöfun verð-
ur til þess að ungir for-
eldrar, fátækir for-
eldrar, atvinnulausir foreldrar eða
aðrir foreldrar freistast ekki til þess
sparnaðarráðs að taka börnin sín úr
mötuneytinu.
Gerðu þetta strax, Steingrímur.
Lúðvík Börkur
Jónsson vill að öll-
um foreldrum gef-
ist kostur á ókeypis
skólamáltíð handa
börnum sínum
Lúðvík Börkur
Jónsson
»Einstæðir foreldrar
fá enn einhverjar
tekjutengdar barnabæt-
ur þótt mánaðartekjur
þeirra nemi milljón á
mánuði og hjón með 10
milljónir í árslaun.
Höfundur er formaður Félags
um foreldrajafnrétti.
Ókeypis máltíðir
í grunnskólum