Skólablaðið - 01.12.1933, Qupperneq 5

-5-
ur hans.
í sælli trú á Þessa lýgi reigja íslenzku
bcjrgararnir sig í krafti skammsýni sinnar
og vanÞeJdcingar og kveða menningarlíf okk->
ar jafnast fyllilega á viö menningarlíf
stprÞjóöanna. Þaö Þarf varla aö taka Það
fram, aö sannleikurinn er Þvert á móti/sa,að
ennÞa eru menningartengsl okkar við a"örar
Þjóöir sérlega veik og bókmenntirnar fá-
skrúöugar.
Þegar borgaramir eru aö stæra sig af
hinni miklu bóka- og blaöaútgáfu, Þa gæta
Þeir Þess vandlege aö dylja hverskonar
bækur Þeir gefa út. En Þaö er einmitt kjarni
malsins. Og ef sú hliö málsins er rannsökuö
Þá kemur Það í ljós aö mestmegnis eru Þaö
borgaralegar barnabækur, reyfararusl og
fornbókmenntir.
Val Þessara bóka sýnir full-greinilega,
hvert stefnir í Þessu efni. Þaö er augljós-
ast allra mála, aö svona útgáfustarfsemi
getur ekki leitt til annars en menningar-
legrar einangrunar og andlegrar fatasktar.
Á Þessum tímum, Þegar gömlu skipulags-
formin, gömlu hugmyndirnar og siöaskoöanirn-
ar reynast í einu og öllu haldlausar, Þa
er nauðsynlegra en nokkru sinni fyr, aö
erlendum menningaráhrifum sé greiður gang-
ur hingað. Aldrei hefir íslenzka alÞýðan
veriö knúin af meiri Þörf, til Þess að
leita nýrra verðmæta og tileinka sér Þau.
Og sú Þörf mun gefa benni kraft, til Þess
aö skapa sér möguleika til Þess aö komast
í kynni viö hugsjónirnar og stefnurnar, sem
nú er barist fyrir upp á líf og dauöa út í
heimi.
Meö bókmenntunxom hafa borist og berast
nýju hugsjónirnar hingað. Þar hafa Þær feng-
ið tjáningu sína, og Þar hafa íslendingar
numið Þasr. En einmitt vegna Þess er Þaö
lífsskilyrði fyrir okkur, aö bókakosturinn
breytist til batnaöar, og aö í bókavali
veröi algerlega breytt um stefnu.
Þaö er áreiöanlega ekki ofsögum sagt, að
íslenzka borgarastéttin er einn hvimleiö-
a-sti dýrahópur, sem sögur fara af. Aldrei
hefir hún hlúð aö vísindum, aldrei að list-
um eöa DÓkmenntum, heldur streitist hún af
öllu afli viö aö inniloka Þjóéina og úti-
loka öll ný viöhorf og stefnur.
Á sama tíma, sem aörar Þjóéir keppast
viö aö gefa út snildarrit nútímans, Þa
baksa íslendingar viö aö gefa út hundgaml-
ar, leiöinlegar og vitaÞýöingarlausar forn-
aldarhistoriur,(t. d. Gallastríc ), ættartöl-
ur (t. d. Bergsætt), helgikvæöi (t. d. Lilja),
gamla rómana (t.d. A Islandsmiöum), reyfara-
rusl og margt fleira af líku tagi, og hefja
svo geysidýra fornbókamenntaútgáfu, enda
Þótt fomsögurnar væru öllum íslendingum
aögengilegar.
pað er gömul venja að skýrskota til fom-
bókmenntanna, Þegar um menningu íslendings
er aö rseöa. Þetta hjal hefir sýnt sig vera
nytsamt, til Þess aö hylja menningarleysi
samtxmans. Nýja fombókamenntaútgafan á aö
sýna, aö sama feluleiknum á aö halda afram.
Enda Þótt ástæðulaust sé aö véfengja gildi
fornsagnanna, Þa er Þaö rangt, að Þar sé aö
leita lausnar á nokkru vandamáli, sem
Þjáir nútímann. Viö njót\m Þeirra sem lista-
verka, én Þess aö Þaö greiði nokkuð veru-
lega fyrir skilningi á samtímanum. Þessi
einstrengislega aherzla á fombókmenntirn-
ar Þýöir Því ekkert annáö en Þaö, aö viö
eigum framvegis aö húa viö sömu fáfrasöina
um nútxmafræöin, sama getuleysiö, ómyndar-
skapinn og úiúriboringsháttinn, sem ein-
kennt hefir íslendinga um margar aldir.
En nútíminn má ekki gera sér Þetta aö
góöu. íslendingar verða aö skapa sér menn-
ingu, sem réttlætt geti tilveru Þeirra, og
sem á rætur í samtímanum sjálfum. En til
Þess er óhjakvæmilegt, að verkalýösstéttin
nemi heimsmenninguna, Því hún er hið skap-
andi afl í Þjóöfélaginu, sú stétt, sem §
eftir aö byggja hér nýja menningu og nýtt
land,
Af borgarastéttinni er einkis góös aö
vænta. HÚn ofsækir jafnvel Þá rithöfunda,
sem hafa haft djörfung og gáfur til Þess að
tileinka sér nýjar hugsjónir og tjá íslend-
ingum Þær. En Þrátt fyrir ofsóknir hennar
rísa smatt og smátt upp úr íslenzku verka-
lýösstéttinni menn, sem gefa hinu skapandi
afli Þessarar stéttar form í bókmenntunum.
Og Þaö veröa Þessir menn sera kveöa sér
hljóðs.
Pyrir okkur hafa borgaralegu bókmenntirn-
ar misst allt aðdráttarafl sitt. Þær hafa
ekkert frekar að segja okkur, vegna Þess að
Þær eru ekki bornar upp af neinni hugsjón,
og standa ekki lengur í sajnbandi viö nútím-
ann og framtíðina, sem frá Þeirra sjónarmiöi
er innihaldslaus. Vegna vantrúarinnar á
framtíöina hverfa borgararnir og hugmynda-
heimur Þeirra aftur í fortíöina og reyna Þar
aö finna sér efni, eöa Þeir í efnisÞroti
sinu leita til sömu hugmyndanna, semÞeir
fyrir löngu eru búnir aö Þrautnýta. Verka-
lýðssinnuðu rithöfundarnir horfa aftur á
móti vonglaöir og hugdjarfir inn í framtíð-