Morgunblaðið - 31.12.2009, Blaðsíða 20

20 Daglegt líf
MORGUNBLAÐIÐ FIMMTUDAGUR 31. DESEMBER 2009
HUGMYNDIN er að byggja fyrst
upp mannvirki fyrir miðaldaböð í
Deildartungu en jafnframt gert
ráð fyrir því að síðar verði unnt
að byggja við heilsustöð og hótel.
Mannvirkin verða byggð í landi
Deildartungu II í Reykholtsdal,
norðan við Deildartunguhver. Sig-
ríður Sigþórsdóttir og félagar
hennar hjá Basalt arkitektum vilja
laga mannvirkin að landinu og
tengja það borgfirsku landslagi og
hafa rýmismyndun miðaldabygg-
ingalistar að leiðarljósi. Þannig
mynda mannvirkin eina heild,
einskonar yfirbyggt þorp, þar sem
gesturinn fer á milli húsa til að
sækja sér þjónustu.
Aðal-baðhúsið er tveggja
hæða steinhús. Í því og baðgarði
verða mismunandi böð. Sóttar
eru fyrirmyndir til þekktra
lauga frá miðöldum, svo sem
Snorralaugar í Reykholti og
gufujarðhússins á Sturlureykj-
um. Einnig verður leitað víðar
fanga. Kjartan nefnir sögufræga
staði eins og Guðrúnarlaug í Sæ-
lingsdal og Grettislaug á Reykja-
strönd og vinsæl náttúruböð,
eins og Hveravelli á Kili. Þá er
gert ráð fyrir volgum læk með
grasivöxnum bökkum, í líkingu
við lækinn í Landmannalaugum.
Hugmyndin er að koma upp
gufuböðum af ýmsu tagi og
heitu sandbaði eins og þekkt er
frá miðöldum.
Auk baða og búningsaðstöðu
verða veitingasalir og minja-
gripaverslun í baðhúsinu og tveir
sýningarsalir. Á annarri sýning-
unni er hugmyndin að kynna notk-
un Íslendinga á heitu vatni frá
landnámi til vorra daga. Á hinni
verður fjallað um stjörnuhvolfið
með tilvísun til norrænnar goða-
fræði. Einnig verður aðstaða til að
skoða norðurljósin og stjörnurnar.
Öll þessi aðstaða mun nýtast
þegar ráðist verður í seinni
áfanga, heilsustöð fyrir lífs-
gæðatengda ferðaþjónustu og hót-
el.
Yfirbyggt miðaldaþorp í Borgarfirði
Mannvirki Aðkoman að Miðaldaböðunum Snorralindum verður frá bænum
Deildartungu II, nokkru norðan við hverinn sjálfan.
Eftir Helga Bjarnason
helgi@mbl.is
Stór „Snorralaug“ verður hluti af svo-nefndum Miðaldaböðum sem áhugi erá að reisa við Deildartunguhver íBorgarfirði. Frumkvöðlarnir vonast
til að þetta verði einn stærsti og vinsælasti
ferðamannastaður á Íslandi, nýr segull á Vest-
urlandi sem jafnframt efli mjög aðra starfsemi
á svæðinu.
Kjartan Ragnarsson og Sigríður Margrét
Guðmundsdóttir, stofnendur og stjórnendur
Landnámsseturs Íslands í Borgarnesi, hafa í
hálft annað ár unnið að undirbúningi jarðbaða
við Deildartunguhver. Þau fengu Sigríði Sig-
þórsdóttur arkitekt til liðs við sig og fleiri sér-
fræðinga. Unnið er að viðskiptaáætlun, frum-
hönnun og kynningu verkefnisins fyrir
fjárfestum. Ætlunin er að stofna undirbún-
ingsfélag til að halda áfram og styrkur sem ný-
lega fékkst hjá Tækniþróunarsjóði hjálpar til
að fleyta undirbúningi áfram.
Hugmyndirnar verða kynntar íbúum og
öðru áhugafólki á opnum borgarafundi sem
haldinn verður í Logalandi miðvikudaginn 13.
janúar næstkomandi.
Þarf að bæta aðstöðu við náttúruperlur
„Þegar við hjá Landnámssetrinu fórum með
leiksýninguna Mr. Skallagrímsson til Norður-
landanna í október 2007 notuðum við tækifær-
ið til að kynna starfsemi okkar. Við fengum á
móti spurningar um það af hverju við legðum
ekki meiri áherslu á að selja Vesturland og
hvaða náttúruperlur við hefðum þar sem öll
þjónusta væri veitt. Þegar við fórum að hugsa
um þetta sáum við að þetta er alveg rétt athug-
að. Hraunfossar eru eina náttúruperlan á
Vesturlandi þar sem góð bílastæði eru og að-
gengi fyrir stórar rútur en tíu slíkir staðir á
Suðurlandi,“ segir Kjartan þegar hann er
spurður um það hvernig hugmyndin að Mið-
aldaböðum hafi orðið til.
Hann segir að Deildartunguhver hafi strax
komið upp í hugann sem hróplegasta dæmið
um þetta. Þangað væri að vísu vegur en lítil
bílastæði og nánast engin virðisaukandi starf-
semi. Þó kæmu þangað 60 til 80 þúsund gestir
á ári. „Ég hef stundum sagt það sem brandara
að eina starfsemin þarna væri sjálfsala á ann-
ars flokks tómötum en það skilar að vísu rækt-
andanum ágætum tekjum,“ segir Kjartan.
Horft til sögunnar
Deildartunguhver er vatnsmesti hver á Ís-
landi og sennilega á jörðinni. Hann skilar hátt í
200 lítrum á sekúndu af tæplega 100 gráða
heitu vatni. Hann er í eigu ríkisins en Orku-
veita Reykjavíkur nýtir hann í þágu hitaveitna
í Borgarnesi og á Akranesi og fjölda sveita-
bæja á leiðinni.
„Okkur fannst að eitthvað þyrfti að gera við
Deildartunguhver. Jarðböð eru sú starfsemi í
ferðaþjónustunni sem mestum tekjum skilar.
Þau heilla erlenda ferðamenn miklu fremur en
hefðbundnar sundlaugar sem við Íslendingar
notum mest. Við sjáum þetta á Bláa lóninu
sem fá 400 þúsund gesti á ári og Jarðböðunum
í Mývatnssveit sem sífellt fleiri sækja,“ segir
Kjartan.
Jafnframt var horft til sérstöðu héraðsins og
landshlutans. „Við komum úr Landnámssetr-
inu og horfum mikið til sögunnar. Hún er
sterkt afl á Vesturlandi, hér er sögusvið
margra sagna og merkustu rithöfundar mið-
alda tengjast svæðinu. Hér var einnig mikil
baðmenning. Böðin voru mikilvæg fyrir sam-
félagið, fólk hittist við laugarnar, eins og hægt
er að sjá í heimildum allt frá landnámsöld og
fram til dagsins í dag. Þannig kom upp hug-
myndin um Miðaldaböð við Deildartunguhver.
Okkur fannst að í því fælist sérstaða sem þessi
landshluti gæti boðið upp á,“ segir Kjartan.
Hugmyndin er að byrja á baðstað en gera
jafnframt ráð fyrir möguleikum á að byggja
við heilsustöð og hótel.
Þarf að auka kvótann í ferðaþjónustu
Kjartan vonast til að náttúrubaðstaður við
Deildartunguhver muni hafa aðdráttarafl fyrir
ferðafólk, eitthvað í líkingu við Bláa lónið og
Gullfoss og Geysi. Fólk staldri þar við og noti
jafnframt þjónustu í nágrenninu. Kjartan
nefnir Reykholt og Landnámssetrið sem dæmi
um þjónustufyrirtæki sem myndu njóta góðs
af fjölgun ferðafólks.
Hann segir að það yrði mikil breyting ef
byggður yrði upp ferðamannastaður sem fengi
til sín 200 þúsund gesti á ári. Hann segir að
bæta þyrfti aðgengi að fleiri náttúruperlum á
Vesturlandi og nefnir sem dæmi að Eldborg í
Hnappadalssýslu gæti dregið að sér 200 til 300
þúsund gesti ef gígurinn yrði gerður aðgengi-
legri.
„Framtíðin er í ferðaþjónustu og hún nýtist
einnig landbúnaði. Reiknað er með að milljón
ferðamenn komi til landsins eftir sjö ár. Eitt-
hvað verður að gera til að taka við þessari
aukningu og nýta hana. Ekki veitir af. Á með-
an ekki er hægt að auka kvótann í sjávarútvegi
er óumflýjanlegt að auka hann í ferðaþjónust-
unni. Við þurfum einnig tæki og tól til þess.
Líkja má uppbyggingu ferðamannastaða við
hafnir fyrir fiskiskipaflotann,“ segir Kjartan.
Byggð hefur átt undir högg að sækja víða í
Borgarfirði og vantað fjölbreyttari atvinnu.
Uppbyggingin við Deildartunguhver og fjölg-
un ferðafólks gæti verið liður í að snúa þróun-
inni við. „Ef þessi draumur rætist, eins og
hann er stærstur, verður þarna vinnustaður
fyrir 120 til 150 manns,“ segir Kjartan Ragn-
arsson.
Böð miðalda endurreist
 Stofnendur Landnámsseturs undirbúa byggingu Miðaldabaðanna Snorralinda við Deildartunguhver
 Vatnsmesti hver jarðar nýttur til að draga að ferðafólk og auka viðskipti á svæðinu
Teikning/Basalt arkitektar
Við Deildartunguhver Miðaldaböðin Snorralindir verða byggð utan í hæðinni, ofan við Deildartunguhver í Reykholtsdal. Þau eru teiknuð inn á
ljósmynd sem tekin er af planinu við hverinn. Fjöldi ferðafólks skoðar þetta náttúrufyrirbrigði en þar er enga þjónustu að fá.
Frumkvöðlar Kjartan Ragnarsson og Sigríður Margrét Guðmundsdóttir í Landnámssetri Ís-
lands í Borgarnesi eru frumkvöðlarnir að Miðaldaböðum við Deildartunguhver.
„Böðin voru mikilvæg fyrir sam-
félagið, fólk hittist við laugarnar,
eins og hægt er að sjá í heimildum
allt frá landnámsöld og fram til
dagsins í dag.“