Morgunblaðið - 31.12.2009, Blaðsíða 22

Eftir Kristínu Heiðu Kristinsdóttur
khk@mbl.is
Sumir hafa þema í nöfnumbarna sinna, nöfnin eru þátil dæmis öll tengd sjó, núeða fjöllum eða fuglum.
Systkinin Steinarr og Vala eru dæmi
um steinaþema og vitað er um fjöl-
skyldu eina þar sem Sturlungaþema
er viðhaft í nafngiftum. Snæbjörn
Sigurðsson bóndi á Grund í Eyjafirði
var forfallinn aðdáandi Íslend-
ingasagnanna, einkum Sturlungu.
Hann skírði tvo af fimm sonum sínum
Sighvat og Sturlu. Þeir héldu svo
hefðinni við og skírðu syni sína Sturlu
(Sighvatsson), Snorra og Þórð
(Sturlusyni). Sumir láta öll nöfn
barnanna byrja á sama bókstaf og
enn aðrir nota sama millinafn á öll
börn sín sama kyns. Í systkinahóp
nokkrum sem í eru fimm ein-
staklinga, heita til dæmis allir bræð-
urnir Már að seinna nafni, eins og
faðir þeirra, og systur þeirra heita
allar María að seinna nafni. Eins get-
ur sama nafnið komið mjög víða við í
sömu fjölskyldu, dæmi þar um er
séra Ragnar heitinn Fjalar en hann á
ellefu afkomendur sem heita Fjalar í
höfuðið á honum og þar af heita tveir
líka Ragnar.
Og svo eru það þeir sem heita ein-
stökum nöfnum, eins og drengurinn
sem heitir Tími að seinna nafni og á
engan nafna. Einnig ber ungur mað-
ur einn manna nafnið Sírnir og sama
er að segja um hana Þorberu. Nokkr-
ar eru þær Kríurnar og einhverjar
heita Erlen.
Sex bræður með sömu endingu
Nafnið Þengill merkir konungur
og var notað í fornsögunum í líkinga-
máli, t.d. í kveðskap. Um tuttugu Ís-
lendingar heita Þengill og einn þeirra
er Þengill Oddsson læknir. Hann er
einn af sex systkinum þar sem allir
piltarnir fengu nöfn sem enda á -ill.
„Þegar elsti bróðir minn fæddist
árið 1937, þá bjuggu foreldrar mínir á
Vífilsstöðum en faðir minn starfaði
þar sem læknir. Staðarnafnið var því
kveikjan að hans nafni. Næstur fædd-
ist Ketill en nafnið hans var sótt aftur
í ættir, því langafi okkar hét Ketill.
Þegar ég svo fæddist, þriðji í röðinni,
þá var mér gefið þetta sérstaka nafn
Þengill. Það var gripið úr lausu lofti
en þar með var komið munstur í nöfn
okkar bræðra. Ömmu minni fannst
Hvað á barnið að heita?
Mörg og misjöfn eru
mannanna nöfn og
fróðlegt getur verið að
forvitnast um hvað
liggur að baki sér-
stökum nafngiftum.
22 Daglegt líf
MORGUNBLAÐIÐ FIMMTUDAGUR 31. DESEMBER 2009
Ekki er ofsagt að allt sé á kafi í snjó í
höfuðstað Norðurlands. Menn á
miðjum aldri muna vart annað eins
enda snjóaði linnulítið dögum sam-
an. Eftir að búið var að moka stétt-
ina gafst stundum bara tími fyrir
einn kaffibolla áður en fara þurfti
aftur út með skófluna.
  
Sumir telja að ekki hafi verið jafn
mikill snjór í bænum síðan veturinn
1994-95. Mér er minnisstætt að ég
fór hóp norrænna gesta til Akur-
eyrar seint í maí 95 og þá var golf-
völlurinn að Jaðri á kafi í snjó! Hinir
norrænu gestir ráku upp stór augu
þegar þeim var sagt að Arctic Open
yrði haldið eftir þrjár vikur.
  
Forráðamenn Þórs og KA gengu í
vikunni frá samningi um áframhald-
andi samstarf um um rekstur sam-
eiginlegs liðs í fótbolta og handbolta
kvenna. Þór sér um rekstur fótbolta-
liðsins í nafni Þórs/KA og KA-menn
um handboltaliðið, sem leikur í nafni
KA/Þórs.
  
Rétt fyrir jól voru 110 nemendur
brautskráðir frá Verkmenntaskól-
anum á Akureyri af hinum ýmsu
brautum. Gaman er að geta þess að
nú voru bifvélavirkjar í fyrsta skipti
útskrifaðir frá skólanum.
  
Gleðifregn í kreppunni: Frá áramót-
unum fá grunnskólabörn á Akureyri
frítt í sund en hingað til hafa þau
greitt 100 krónur. Ólafur Jónsson,
formaður íþróttaráðs, tilkynnti þetta
í hófi sem Afreks- og styrktarsjóður
Akureyrar hélt í Íþróttahöllinni í
vikunni.
  
Gerðir verða styrktarsamningar við
átta akureyrska íþróttamenn á
næsta ári og til verkefnisins varið
tæpum 2,2 milljónum króna. Form-
lega verður gengið frá samning-
unum þegar kjöri íþróttamanns árs-
ins á Akureyri verður lýst um
miðjan janúar.
  
Afreks- og styrktarsjóður veitir að
auki fimm íþróttamönnum styrk,
sem greiddur er út í einu lagi. Til
þess ver sjóðurinn alls 375 þús-
undum og þá fá félög í bænum sam-
tals 1,3 milljónir króna vegna lands-
liðsmanna; sjóðurinn greiðir
viðkomandi félagi 15.000 krónur fyr-
ir hvern fulltrúa þess sem leikið hef-
ur með landsliði.
  
Akureyringar áttu alls 90 landsliðs-
menn í íþróttum á síðasta ári, frá 11
félögum. Þá urðu 134 Akureyringar
Íslandsmeistarar að því er upplýst
var í áðurnefndu hófi.
  
Þórarinn B. Jónsson tekur sæti
Kristjáns Þórs Júlíussonar í bæj-
arstjórn um áramót. Kristján Þór
baðst lausnar og Þórarinn, sem var í
5. sæti á lista Sjálfstæðisflokksins
við síðustu kosningar, sest í stól bæj-
arfulltrúa til vors. Hann hættir samt
senn; ætlar ekki að taka þátt í próf-
kjöri vegna komandi kosninga.
  
Skúli Svavarsson kristniboði verður
ræðumaður á samkomu KFUM og
K í Sunnuhlíð næsta sunnudag, 3.
janúar. Samkoman hefst kl. 20.
Morgunblaðið/Skapti Hallgrímsson
Snjófreskja? Máni Jóhannesson verktaki blés snjó af veginum í Vaðlaheiði
í gær. Af nógu var að taka og engu líkara en ófreskja risi upp frá vél Mána.
AKUREYRI
Skapti Hallgrímsson
Börnin hennar Berglindar Þorbergsdóttur heita öll nöfnum sem sótt eru í
goðafræði.
„Þegar ég var í Verslunarskólanum fyrir átján árum að læra um gríska
goðafræði, þá heillaðist ég svo af Aþenu að ég sagðist ætla að skíra dótt-
ur mína þessu nafni, ef ég eignaðist einhverntíma stelpu,“ segir sem
komst að því tveimur vikum síðar að hún var með barni sem svo reyndist
vera stúlka. „Ég ætlaði aldrei að þora að stinga upp á þessu nafni við
pabba hennar, en honum leist vel á og hún fékk að heita Aþena og er
núna orðin sautján ára.“
Berglind segir það hafa komið af sjálfu sér að hún hélt sig við goða-
fræðina þegar börnunum fjölgaði. „Ég á tvö yngri börnin mín með öðrum
manni og hann var sáttur við goðafræðiþemað. Við ákváðum að færa okk-
ur yfir í rómversku goðafræðina og gáfum dóttur okkar nafnið Venus en
mömmu dreymdi nóttina áður en við skírðum að hún hefði fengið nafnið
Afródíta, sem er sama gyðja og Venus. Hjá Grikkjum heitir hún Afródíta
en Venus hjá Rómverjum.“
Þriðja barnið, sem var strákur, fékk nafnið Atlas, en hann fékk líka að
heita Þór, þannig að þar kemur norræna goðafræðin líka inn. „Atlas er
mjög kröftugur strákur og stendur vel undir þessum nöfnum.“
Berglind bætir við að ef sonurinn hefði verið stúlka þá hafi staðið til að
láta hana heita Ísis, með vísan í egypsk fræði.
Nöfnin sótt til goðheima
Sónata Winther Ís-
aksdóttir varð
tveggja ára fyrir
þremur dögum en
hún á enga nöfnu á
Íslandi. „Rafn bróðir
hennar á heiðurinn af
þessu nafni. Þegar
ég gekk með hana þá
spurðum við foreldr-
arnir hann hvað hann
vildi að barnið ætti
að heita ef það væri
stelpa og hann svar-
aði að bragði: Són-
ata,“ segir Jóhanna
Svala Rafnsdóttir
móðir hennar. „Okkur
fannst þetta mögnuð
tillaga og hlógum að hugmyndafluginu. Samt kölluðum við
hana Sónötu í maganum og þegar hún fæddist þá héldum við
áfram að kalla hana þessu nafni. Okkur fannst það passa svo
vel við hana að við ákváðum að láta það standa. Ég komst að
því seinna að Rafn hafði þetta nafn úr ævintýri um stúlkuna
Sónötu sem hann hafði heyrt í leikskólanum.“
Jóhanna segir að vissulega hafi þau foreldrarnir velt fyrir
sér hvernig nafnið Sónata færi manneskju sem væri komin yf-
ir fertugt en þau hafi komist að því að þetta væri bæði kven-
legt og fallegt nafn sem hæfði öllum aldri. „Okkur fannst í
raun merkilegt að þetta hefði ekki fyrr verið tekið upp sem
mannsnafn. Vinir og ættingjar tóku þessu mjög vel og krökk-
unum í leikskólanum hennar finnst ekkert eðlilegra en að hún
heiti Sónata. Reyndar fannst langömmu hennar þetta svolítið
skrítið en það er nú kannski af því að hún er sjálf óp-
erusöngkona. En það skemmtilegt er að Sónata er mjög mús-
íkölsk, bæði tónelsk og söngelsk, svo nafnið hæfir henni mjög
vel.“
Söngelsk Sónata
Tvíburabræðurnir Frosti Fífill og Jökull Smári Jó-
hannssynir fæddust í apríllok árið 1952. „Fæð-
ingardag okkar bar upp á fyrsta sunnudag í
sumri og þetta ár fraus saman vetur og sumar.
Mér skilst að það hafi verið ástæðan sem lá að
baki þeirri ákvörðun foreldra okkar að gefa okkur
þessi nöfn sem bera í sér bæði vetur og sumar,
kulda og hlýju,“ segir Frosti og bætir við að hann
hafi ævinlega verið kallaður sínu fyrra nafni,
Frosti, en tvíburabróðir hans aftur á móti alltaf
kallaður seinna nafninu, blómanafninu Smári.
„Við fæddumst og ólumst upp norður í Skaga-
firði á bænum Ljósalandi. Mér var aldrei strítt á
nafninu mínu í sveitaskólanum en þegar ég flutti
til Reykjavíkur fimmtán ára, þá bar svolítið á því,
enda býður þágufallsmyndin frá Fífli kannski upp
á það.“ Frosti segist ekki vita til þess að annar
en hann heiti nafninu Fífill.
Fjölskylda Frosta var nokkuð sérstök fyrir þær
sakir að þeir voru átta bræðurnir og þar af
tvennir tvíburar.
Frosti er til vinstri og Jökull til hægri.
Kalt og heitt
Þengill svo ljótt nafn að hún neitaði
að halda mér undir skírn.“ Næstur í
röðinni er Ólafur Hergill, en hann var
oftast kallaður Ólafur. Yngstur er svo
Jóhannes Vandill, en það er þræls-
nafn sótt í Landnámu. „Þeir eru yf-
irleitt kallaðir Óli og Jói en Jóa var
vissulega strítt á þrælsnafninu.“
Þengill segir að sér hafi einnig ver-
ið strítt á Þengilsnafninu þegar hann
var krakki og hann hafi meðal annars
verið kallaður Þengill þöngull og tek-
ið það þó nokkuð nærri sér.
„Þegar ég var í Menntaskólanum á
Akureyri komst ég að því að nokkrir
Þenglar voru fyrir norðan en þeir til-
heyra allir ákveðinni fjölskyldu og
margir halda að ég sé skyldur því
fólki en svo er ekki.“
Þengill segir að í seinni tíð sé
minna um að fólk hvái þegar það
heyri nafnið hans. „Yngri kynslóðin
þekkir til dæmis þetta nafn úr
norsku bókunum um Ísfólkið en ann-
ar afastrákanna minna sem bera
nafnið mitt, býr í Svíþjóð og þar
finnst engum að Þengill sé skrítið
nafn. Eldri nafni minn er átján ára og
býr hér heima.“
Þengill segir það hafa ákveðna
kosti að heita sjaldgæfu nafni, auð-
velt sé að hafa uppi á honum og engin
ruglingur komi upp eins og kannski
hjá þeim sem heita Jón og Gunna
eins og svo margir aðrir.
Að lokum má geta þess að eina
stúlkan í þessum stóra systkinahópi
heitir Guðríður Steinunn og er yf-
irleitt kölluð Systa. „En það var
stundum í gamni sagt í fjölskyldunni
að hún ætti að heita Geðill, svo hún
hljómaði með þessum -ill nöfnum
okkar bræðranna.“
Tindra fyrst kvenna
Signý Tindra Dúadóttir er 18 ára
og fyrst íslenskra kvenna til að heita
nafninu Tindra, en nú á hún nokkrar
yngri nöfnur. Foreldrar hennar
bjuggu í Gautaborg þegar hún fædd-
ist en nafnið kom til með eftirfarandi
hætti. „Ég átti góða sænska vinkonu
sem eignaðist dóttur ári áður en ég
eignaðist mína. Hún fékk svo stóran
skammt af hláturgasi í fæðingunni að
þegar hún leit barnið fyrst augum þá
fannst henni allt tindra og skína í
kringum hana. Hana langaði því til að
skíra hana Tindru en maðurinn
hennar var ekki á sama máli og því
fékk hún nafnið Daníella,“ segir Guð-
rún Ágústsdóttir móðir Tindru.“ Mér
fannst þessi hugmynd að nafni mjög
falleg og var ákveðin í að ef ég eign-
aðist einhverntíma stelpu þá fengi
hún þetta nafn, en ég átti tvo stráka.
Ári síðar kom stelpan mín í heiminn
og varð ekki aðeins sú fyrsta á Ís-
landi til að heita Tindra, heldur líka í
Svíþjóð. Foreldrar Daníellu bættu
fljótlega Tindrunafninu við hana og
hún varð önnur í Svíþjóð til að heita
þessu nafni, sem hefur síðan breiðst
út og í árslok 2007 voru 4015 stelpur
sem hétu Tindra þar í landi.“ Guðrún
segir að fjölskyldu sinni heima á Ís-
landi hafi ekki litist á blikuna þegar
hún frétti hvað barnið ætti að heita
og beðið hana vinsamlegast að skíra
einnig almennilegu íslensku nafni,
svo telpan yrði ekki lögð í einelti þeg-
ar hún myndi flytja heim til Íslands.
„Við létum hana því líka heita Sig-
nýju eins og mamma mín, en hún hef-
ur aldrei verið kölluð annað en
Tindra og hefur sjálf ævinlega verið
sátt og ánægð með nafnið sitt, enda
fær hún mikið hrós fyrir hvað það sé
fallegt.“
Aþena, heldur á Atlasi, og Venus.
Sónata og Rafn láta sér líða vel.