Ísfirðingur - 15.12.1961, Blaðsíða 7

ÍSFIRÐINGUR
7
stækkuðu og þeim fjölgaði. Árið
1923 keypti bæjarstjóm Hæsta-
kaupstaðinn og fylgdi þar í kaup-
unum bryggja fyrir hafskip.
Stuttu síðar var sú bryggja endur-
bætt verulega og hefur hún síðan
verið iaðal hafskipabryggja staðar-
ins þar til lokið var smíði hins
mikla hafnarbakka í Neðstakaup-
stað. Neðstakaupstaðareignirnar
keypti bæjarstjórn árið 1927 og
mátti þá heita að allur Tanginn
væri kominn í eign bæjarfélags-
ins, að undanskildum nokkrum
lóðum, sem einstakir menn höfðu
fest kaup á. Árið 1931 var lokið
við að gera bátahöfn neðan við
Mjósund og fór þá fram allmikil
dýpkun með sanddæluskipi. Inn-
siglingin í höfnina, Sundin, var
svo grunn, lað djúpskreið skip
komust ekki inn í höfnina á stór-
straumsfjörum. Á árunum 1953—
1954 var dýpkuð verulega 45—50
m. breið renna inn öll Sundin. Var
það mikil úrbót, því nú fljóta jafn-
vel hin stærstu skip inn hvernig
sem á sjó stendur, er þau koma í
Sundin.
Sjávarútvegur er og verður höf-
uðatvinnugrein ísfirðinga, og velt-
ur afkoma byggðarlagsins á því,
að vel heppnist aflabrögð og nýt-
ing aflans. Eflaust mætti nýta afl-
ann með fjölbreyttara hætti, og
bíða þar framtíðarinnar merkileg
verkefni. Einnig virðast möguleik-
ar til að gera afliann fjölbreyttari
og vinnsluaðferðimar. í Isafjarð-
ardjúpi er að jafnaði mikið um
smásíld, sem vel væri fallin til
niðursuðu og reykingar. Skelfisk
mætti einnig vinna til matar, en
nú er aðeins kúfskelin veidd nokk-
uð >að vorinu til beitu.
ísafjörður er ekki lengur salt-
fisksins Eldorado. Nú er höfuð-
framleiðslan hraðfryst nýmeti,
sem er og verður herramannsmat-
ur, ef vandað er til meðferðar og
vinnslu. Síðustu árin er svo mikið
um að vera í bænum allan ársins
hring, að skortur er á vinnuafli.
íbúum bæjarins þarf að fjölga, en
sá er nú hængur á því, að of lengi
var kyrrstaða á byggingum íbúð-
arhúsa og nú er mikill skortur á
íbúðarhúsnæði, jafnvel svo að fjöl-
skyldumenn eiga þess naumast
kost að taka bólfestu í bænum.
Stendur þetta ástand kaupstaðn-
um fyrir þrifum á öllum sviðum.
En vonir standa til að úr rætist.
Fjöldi húsa er nú í byggingu, þar
á meðal mikil sambygging, sem
koma í not innan tíðar.
IV.
Líf og menning.
ÍSAFJÖRÐUR hefur verið og er
verzlunarmiðstöð víðlends héraðs.
Það setur sitt mark á bæinn. Sam-
göngu á sjó og í lofti, en 1936 var
göngu á sjó og í lofti en 1936 var
lokið við bílveg um Breiðadals-
heiði (610 m.) vestur í fjörðu. Þá
opnaðist vegarsamband við Vest-
ur-ísafjarðarsýslu, að undanskild-
um Súgandafirði, sem kom 1941.
Hér er um háa fjallvegi að ræða,
svo tað akvegarsambandið helzt
aðeins opið um sumEU'mánuðina og
lítið eitt fram eftir hausti. Þá er
einnig kominn þjóðvegur í Álfta-
fjörð og er ætlunin að hann haldi
áfram inn með þverfjörðunum og
tengi sveitimar við Djúp við ísa-
fjörð. Sú vegargjörð á þó alltof
langt í land. Að innan er vegurinn
nú kominn að Látrum í Mjóafirði.
en ruðningsvegur út að Þemuvík
í Ögursveit.
Haustið 1959 voru Vestfirðir
fyrst tengdir við þjóðvegakerfi
landsins um Dynjandisheiði og
Barðastrandarsýslu. Sú leið er nú
greiðfær að undanskilinni Þing-
mannaheiði. Er nú búið að brúa
allar verstu ár á leiðinni og lag-
færa verstu torfærumar. Isfirðing-
ar hafa mikinn áhuga fyrir því, að
þjóðvegurinn inn með Djúpi komi
sem fyrst í not. Þeir eiga mest
viðskipti við landbúnaðarhéruðin
við Djúp. Þaðan kemur meginhluti
þeirra landbúnaðarafurða, svo sem
mjólk og kjöt, sem neytt er á Isa-
firði, en nokkuð kemur úr önimd-
arfirði. Núna annast m.s. Fagra-
nes alla flutninga um Djúpið, og
að vetrinum allt til Önundarfjarð-
ar.
Daglegar flugferðir eru að
sumrinu milli Isafjarðar og
Reykjavíkur með Douglas flug-
vélum Flugfélags íslands. Er nú
lokið við að byggja flugvöll á
Skipeyri við innanverðan Skutuls-
fjörð, í nær 6 km. fjarlægð frá
kaupstaðnum. ísfirðingar hefðu
heldur kosið að halda sinni sjóflug-
vél, því hætt er við að flugferðum
fækki eftir að flugvöllurinn er
tekinn í notkun, og hætt er að
halda uppi flugferðum með sjó-
flugvélum.
En ísafjörður er ekki aðeins
verzlunarmiðstöð, heldur einnig
menntasetur og miðstöð andlegs
lífs á Vestfjörðum.
Árið 1886 kom fyrst prent-
smiðja á ísafjörð og hafa þar ver-
ið síðan ein og tvær prentsmiðjur,
sem annast hafa prentun viku-
blaða og sinnt bókaútgáfu.
Þjóðviljinn hét fyrsta blaðið,
sem prentað var á ísafirði og er
fyrsta blaðið dagsett 30. september
1886. Þjóðviljinn varð síðan mál-
gagn Skúla Thoroddsens alþingis-
manns í hinni hörðu, pólitísku bar-
áttu hans. Oftast hafa blöðin verið
tvö, en nú hin síðari ár koma f jög-
ur blöð út á vegum hinna póltísku
flokka. Blöðin eru spegill þeirra
hræringa, sem eiga sér stað í hér-
uðunum, sem þau koma út, og
má því margt af þeim læra. ísia-
fjarðarblöðin sýna það, að þar
hafa áhugamiklir menn lifað og
fylgnir sér við að koma í kring
áhugamálum sínum. Snemma
skiptust ísfirðingar í tvennar fylk-
ingar, sem höfðu mörg vopn á
lofti í senn. Og það hefur verið
eins með þá og Hjaðninga, að þeir
hafa til skiptis og á ný risið upp
úr valnum og barizt ótrauðir á-
fram. Um stutt skeið var Guð-
mundur Guðmundsson skáld rit-
stjóri fyrir blaði, sem einkum
sinnti bókmenntalegum efnum.
Félagslíf hefur jafnan verið
- með miklum blóma á ísafirði.
Góðtemplarareglan var stofnsett
þar fyrir aldamót og lét mikið að
sér kveða um iangt skeið. Iðnað-
armannafélagið var einnig stofnað
fyrir aldamót og starfar enn. Hef-
ur það jafnan látið mikið að sér
kveða um framfaramál kaupstað-
arins. T.d. vakti það áhuga fyrir
raflýsingu bæjarins. Árið 1921
hafði verið komið upp rafstöð með
olíuvél, en sú stöð var alls ófull-
nægjandi. Síðan réðist bæjarstjórn
í virkjun Fossavatns í Engidal, og
tók sú stöð til starfa 1937. Nokkru
síðar var Nónhomsvatni bætt við
og síðan tveimur olíuvélum. Nú
er ísaf jörður einnig kominn í sam-
band við Mjólkárvirkjun í Araar-
firði, ef á þarf að halda.
Menntafélag ísfirðinga var
stofnað 1904. Það átti frumkvæði
að stofnun unglingaskóla, en
kvöldskóli iðnaðarmanna byrjaði
1910.
Kvenfélög hafa verið hér starf-
andi lengi og hafa þau einkum
sinnt líknarmálum, og margt gott
leitt af starfsemi þeirra. Kvenfé-
lagið Ósk starfrækti um langt
skeið húsmæðraskóla og hefur innt
af höndum mikið framlag til hús-
mæðraskólans, er nú starfar hér
á vegum ríkis og bæjar.
Skógræktarfélag hefur verið hér
starfandi og beitt sér fyrir ræktun
nytjaskógar í Tungudal og á Eyr-
arhlíð.
Leikstarfsemi og söngur hafa
lengi verið í hávegum höfð á ísa-
firði. Árið 1879 var stofnað Sjón-
leikafélag ísafjarðar, sem setti
Útilegumennina á svið. Og árin
1890 og 1891 voru stofnuð söng-
félag og leikfélag, sem höfðu á-
gæta forustumenn. Elztu leikfé-
lögin liðu undir lok, en á ný var
stofnað leikfélag árið 1922 og
starfar það ennþá. Hefur það iðu-
lega tekið sér fyrir hendur merki-
leg viðfangsefni, auk þess sem það
hefur skemmt bæjarbúum, ef illa
hefur legið á þeim.
Síðastliðin 50 ár hafa sungið
hér karlakórar og blandaðir kórar
undir stjórn ýmissa manna, en
lengst hefur Sunnukórinn undir
stjórn Jónasar Tómassonar haldið
velli. Upp úr tónlistarstarfsemi
Jónasar reis Tónlistarfélag ísia-
f jarðar árið 1946. Það félag gekkst
síðar fyrir stofnun Tónlistarskóla
Ísafjarðar, sem starfað hefur með
miklum blóma undir stjórn Ragn-
lars H. Ragnar söngkennara. Hef-
Isaf jörður að vetrarlagi.
Útsýn yfir Pollinn í Dagverðardal, Tungudal, Seljalandsdal og til
Breiðadalsheiðar. (Ljósm.: Ámi Matthíasson)