Morgunblaðið - 25.06.2010, Blaðsíða 6

6 FréttirINNLENT
MORGUNBLAÐIÐ FÖSTUDAGUR 25. JÚNÍ 2010
Önundur Páll Ragnarsson
onundur@mbl.is
Bregðast þarf við dómum Hæstaréttar, um ólög-
mæti gengistryggingar lána, að mati Gylfa Magn-
ússonar efnahags- og viðskiptaráðherra. Í
skýrslu á Alþingi í gær sagði hann að eftirstöðvar
þeirra lána lækki að jafnaði um meira en helming
vegna dómanna, sem væri afar gleðilegt.
„Í hnotskurn má kannski segja að fjármála-
kerfið sem við komum á laggirnar 2008 hafi verið
undir það búið, að ekki væri hægt að innheimta
lán sem þessi að fullu. Fyrir því var í raun aldrei
gert ráð. En fjármálakerfið var ekki undir það
búið að fyrir utan að gengistryggingin sem slík
væri dæmd ólögmæt, þá væru lögin túlkuð þannig
að hinir erlendu vextir skyldu standa á þessum
lánum,“ sagði hann. Mönnum væri sannarlega
mishlýtt til fjármálakerfisins „en högg af þeirri
stærðargráðu sem gæti orðið ef allt færi á versta
veg, frá sjónarhóli lánveitenda, mun óhjákvæmi-
lega lenda á öðrum, þar á meðal ríkissjóði og þar
með skattgreiðendum og notendum opinberrar
þjónustu.“ Fjármálakerfið myndi með öðrum orð-
um ekki ráða við það.
Hann spurði sig einnig hvernig þetta hefði get-
að gerst – að lög væru ekki virt árum saman og
allir horft framhjá því. Í gær sagðist hann ætla að
beita sér fyrir rannsókn á því.
Haldi áfram að treysta réttarríkinu
Bjarni Benediktsson, formaður Sjálfstæðis-
flokksins, sagði þetta gríðarlegan áfellisdóm yfir
fjármálakerfinu og eftirlitsaðilum. Ekki væri
hlutverk Alþingis að hlutast til um niðurstöður í
dómsmálum né hafa skoðun á því hvaða vextir
skyldu nú gilda í samningunum. Réttarkerfið
myndi leysa úr því. Þá sagði hann orð Gylfa
stangast á við yfirlýsingar Arion banka og Ís-
landsbanka, sem báðir lýstu því yfir í gær að þeir
þyldu þetta áfall. Hann sagði ekki hægt að bjóða
þingmönnum upp á að sín hvor röddin heyrðist í
þessum efnum, ein segði bankana þola höggið en
hin ekki.
Sigmundur Davíð Gunnlaugsson, formaður
Framsóknarflokksins, sagði að nú þegar afskrifa
ætti gríðarlegar kröfur útlendinga, færi ríkis-
stjórnin skyndilega að tala um að þær afskriftir
gætu lent á skattgreiðendum. Það benti til þess
að menn hafi klúðrað málum alveg ótrúlega við
stofnun nýju bankanna. Hann gagnrýndi að ekki
hefði verið gert ráð fyrir að þessi skellur gæti lent
á bönkunum og jafnframt að nú færu stjórnvöld
að tala um forsendubrest fyrir hönd hinna er-
lendu eigenda bankanna. Ekki hefði þó mátt
heyra minnst á forsendubrest þegar talað var um
almennar afskriftir lána fyrst eftir hrun.
Þór Saari, þingmaður Hreyfingarinnar,
sagði ótrúlegt að sjá ráðherra reyna að
knýja fram hærri vexti á lánin eftir dóminn.
Hæstiréttur hefði fært fjármuni aftur til
almennings, sem fjármálafyrirtæki hefðu
náð af honum með ólögmætum hætti. „Það sem
lítur út sem svartnætti í augum ráðherra og for-
stjóra fjármálastofnana er þvert á móti björt
nótt,“ sagði hann. „Þau eiga að gæta hagsmuna al-
mennings og eiga að knýja það fram að fjármála-
fyrirtækin fari eftir dómi Hæstaréttar,“ bætti Þór
við.
Jóhanna Sigurðardóttir forsætisráðherra sagði
ótrúlegt að hægt væri að stunda ólöglegar lánveit-
ingar í níu ár, án þess að dómskerfið eða eftirlits-
stofnanir ríkisins gripu inn í. Dómurinn hafi leitt í
ljós alvarlegar veilur á eftirlitskerfinu. Honum
bæri að fagna en um leið leiddi af honum mikil
óvissa um hvaða vextir skyldu nú gilda. Henni
yrði að eyða sem fyrst. Málið væri svo risavaxið að
öll skref verði að taka á grundvelli víðtækrar sam-
stöðu stjórnar og stjórnarandstöðu.
Hún sagði að áhrif dómanna á bankakerfið og
eins á ríkissjóð myndu ráðast af niðurstöðu
Hæstaréttar um vextina og því væri afar óheppi-
legt ef það tæki nokkra mánuði að eyða þeirri
óvissu.
Innistæður enn tryggðar í bönkum
Steingrímur J. Sigfússon fjármálaráðherra tók
skýrt fram að allar innistæður í bönkum séu enn
tryggðar. „Og engin ástæða er til þess að taka út
af bankareikningum. Óðagot og umrót af því tagi
gerir aðeins illt verra,“ sagði hann. Málið væri
hins vegar af þeirri stærðargráðu að það kallaði á
rækilega yfirferð. Steingrímur lagði höfuðáherslu
á að sem minnst tjón lenti á ríkissjóði.
Deilt um hvort Alþingi
þurfi að bregðast við
 Ríkisstjórnin vill bregðast við en stjórnarandstaðan láta dómskerfið ráða för
Morgunblaðið/Árni Sæberg
Málin rædd Mikilvæg mál um greiðsluaðlögun, umboðsmann skuldara og skattlagningu á eftirgjöf
skulda urðu að lögum í gær. Jóhanna Sigurðardóttir ræðir hér við Þórunni Sveinbjarnardóttur.
Skuldavandafrumvörpin svoköll-
uðu, sem taka á skuldavanda heim-
ilanna og ekki tókst að afgreiða
fyrir þinglok í síðustu viku, voru af-
greidd sem lög frá Alþingi í gær.
Þau eru lög um umboðsmann
skuldara, lög um greiðsluaðlögun
einstaklinga, lög um tímabundið úr-
ræði einstaklinga sem eiga tvær
fasteignir til heimilisnota og lög um
tímabundna greiðsluaðlögun fast-
eignaveðkrafna á íbúðarhúsnæði.
Umboðsmaður skuldara verður
stofnun undir félags- og trygginga-
málaráðuneytinu sem skal gæta
hagsmuna og réttinda skuldara.
Hann á að veita fólki í fjárhags-
vandræðum endurgjaldslausa að-
stoð við að öðlast heildarsýn á fjár-
mál sín og finna lausnir á þeim,
hafa milligöngu um samskipti og
samninga við lánardrottna, fara
með framkvæmd greiðsluaðlög-
unar og meðal annars setja umsjón-
armönnum greiðsluaðlögunar
verklagsreglur, taka við ábend-
ingum skuldara um ágalla á lána-
starfsemi og fleira.
Þá voru heildarlög um greiðslu-
aðlögun einstaklinga samþykkt og
voru gerðar nokkrar breytingar á
þeim í gær. Þær lutu meðal annars
að því að koma í veg fyrir að kröfu-
hafar hafi kerfisbundið hagræði af
því að þvinga fram nauðasamninga.
Guðfríður Lilja Grétarsdóttir, for-
maður félags- og tryggingamála-
nefndar, sagði að kröfuhafar sem
synja skuldurum um samning um
greiðsluaðlögun án þess að hafa af
því lögvarða hagsmuni myndu með
lögunum ekki eiga von á betri rétti
eða kjörum í nauðasamningi eða
greiðsluaðlögun fasteignaveð-
krafna, auk þess sem unnt yrði að
dæma á þá málskostnað.
Einnig var tekið skýrar á því
hvernig verk skulu skiptast á milli
umsjónarmanns með greiðsluaðlög-
un og svo umboðsmanns skuldara,
auk fleiri breytinga.
Þá var samþykkt breyting á lög-
um um tekjuskatt þess efnis að
heimilt verði að telja ekki eftirgjöf
skulda fram til skatts nema að
hluta, allt að 10 milljónir króna hjá
einstaklingi, 20 milljónir hjá sam-
sköttuðum einstaklingum og allt að
50 milljónir hjá fyrirtækjum, tekju-
árin 2009 til 2011. onundur@mbl.is
Frumvörp um skuldavanda að lögum
Morgunblaðið/Árni Sæberg
Aðstoð Umboðsmaður skuldara á að veita fólki í fjárhagsvandræðum
endurgjaldslausa aðstoð við að öðlast heildarsýn á fjármál sín.
 Heildarlög um umboðsmann skuldara, greiðsluaðlögun eintaklinga og fleira
 Heimild komin til að telja ekki eftirgefnar skuldir fram til tekna að fullu
Flýtimeðferð á
málum sem
varða gengis-
tryggingu lána í
dómskerfinu var
ekki sett á dag-
skrá Alþingis í
gær. Sigurður
Kári Krist-
jánsson alþingis-
maður lagði í
gærmorgun
fram frumvarp á Alþingi, með
stuðningi þingflokks Sjálfstæðis-
flokksins, þess efnis að gerð yrði
breyting á lögum um meðferð
einkamála svo slík mál fái flýti-
meðferð. Vakti hann athygli á mál-
inu við upphaf þingfundar í gær og
var því ágætlega tekið, meðal ann-
ars af Helga Hjörvar, þingmanni
Samfylkingarinnar. Málið var með-
al annars rætt á fundi formanna
flokkanna í Stjórnarráðshúsinu fyr-
ir hádegi í gær.
Í frumvarpinu er mælt fyrir um
að gengistrygging verði sett í hóp
með vinnudeilum og öðrum málum
sem hafa almennt gildi og varða
mikla hagsmuni og geta því fengið
flýtimeðferð. Jóhanna Sigurðar-
dóttir forsætisráðherra sagði hægt
að leggja frumvarp sama efnis
fram í haust en bætti við, að með
samkomulagi allra aðila væri hægt
að fá niðurstöðu dómstóla fljótt, án
lagasetningar. Atli Gíslason, þing-
maður VG, benti á að fjárnáms-
kröfur fjármálafyrirtækja vegna
svona lána gætu einnig sætt flýti-
meðferð og því ætti að fara þá leið
að niðurstöðunni. onundur@mbl.is
Flýtimeðferð Sig-
urðar Kára var ekki
sett á dagskrá
Sigurður Kári
Kristjánsson
„Forsætisráð-
herra hefur tekið
sér þrjá mánuði
til að svara þess-
um tiltölulega
einföldu spurn-
ingum svo ég er
auðvitað ánægð-
ur að fá svörin
þó seint sé,“ seg-
ir Birgir Ár-
mannsson, þing-
maður Sjálfstæðisflokks, en svör
forsætisráðherra við fyrirspurn
hans um aðdraganda undirritunar
Icesave-samninganna bárust í gær.
„Hins vegar tel ég ljóst að í þess-
um svörum sé dregin upp mjög vill-
andi mynd af aðdraganda undir-
ritunar samninganna og einnig,
sem er sýnu alvarlegra, skautað yf-
ir kjarnaspurninguna,“ bætir Birg-
ir við og er ósáttur við svar við 4.
lið spurningarinnar en þar var
spurt hvort forsætisráðherra og
aðrir ráðherrar teldu að sam-
komulagið um Icesave og und-
irritun samninganna 5. júní á síð-
asta ári nyti stuðnings meirihluta
alþingismanna.
Villandi mynd dreg-
in upp í svörunum
Birgir
Ármannsson
Forseti Alþingis, Ásta Ragnheiður
Jóhannesdóttir, lagði í gær fram
frumvarp til laga um breytingu á
þingsköpum Alþingis. Í ávarpi við
þingfrestun sagði hún að í því
mætti finna ýmsar róttækar breyt-
ingar, m.a. á nefndakerfi þingsins,
og gerð væri tillaga um nýja nefnd,
stjórnskipunar- og eftirlitsnefnd.
Hún sagði einnig að frumvarpið
væri eingöngu lagt fram til kynn-
ingar á þessu stigi málsins.
Kynnti tillögu sína
um nýja þingnefnd
„Ef menn ætla að ganga svo langt að breyta
öllum gengistryggðum eða erlendum lánum í
lán með erlendum vöxtum, bæði fyrr og síðar,
þá verður það svo dýrt að það verður mjög
þungbært fyrir allt hagkerfið,“ segir Gylfi
Magnússon, efnahags- og viðskiptaráðherra.
Það sé eitthvað sem ekki sé hægt að leggja á
skattgreiðendur.
Hann segir það afar órökrétta niðurstöðu
ef hluti skuldara fái „gjafvexti sem þeir hefðu
aldrei átt kost á nema vegna þess að lánveit-
endur töldu sig vera að veita erlend lán með
erlendum vöxtum.“
Í lögum um vexti og verðtrygg-
ingu sé beinlínis ákvæði um að ef
samningsákvæði um vexti eða
annað endurgjald fyrir lán sé
dæmt ólögmætt þá eigi að miða
við hagstæðustu vexti
Seðlabankans á hverj-
um tíma.
Erlendir vextir afar
órökrétt niðurstaða
VILL ÍSLENSKA VEXTI Á LÁNIN
Gylfi
Magnússon