Morgunblaðið - 25.08.2010, Page 18

Morgunblaðið - 25.08.2010, Page 18
18 Umræðan BRÉF TIL BLAÐSINS MORGUNBLAÐIÐ MIÐVIKUDAGUR 25. ÁGÚST 2010 Ýmsir ráðast nú gegn sr. Geir Waage vegna þess að hann hefur lýst þeirri skoðun, að prestar séu ávallt bundnir trúnaði við sóknar- börn sín og óheimilt að upplýsa þriðja aðila um efni trún- aðarsamtala við þau, einnig þótt um brotamann sé að ræða. Grunar mig að þeir sem þessa gagnrýni hafa uppi skilji ekki þann grund- vallarmun sem er á trúnaði annars vegar og þöggun – samsæri um að hindra að sannleikur máls komi fram – hins vegar. Það segir sig sjálft að séu prest- ar ekki bundnir trúnaði, mun eng- inn brotamaður leita til þeirra og viðurkenna brot sitt í trúnaði. Sé trúnaðarskyldan hins vegar ótví- ræð, kann brotamaðurinn að leita til prestsins, sem þá getur leið- beint honum um breytta hegðun, verndað hugsanleg fórnarlömb hans og hvatt hann til að gefa sig fram. Sé þessi öryggisventill úr gildi numinn, getur því afleiðingin orðið sú ein að afbrotum fjölgi og líkur á að upp um þau komist minnki. Af þessu sést að Alþingi gerði mistök í því, að undanskilja ekki presta tilkynningaskyldu, þegar barnaverndarlög voru samþykkt árið 1992. Og séu lög gölluð á ekki að hanga á þeim eins og hundur á roði, heldur færa til betri vegar. Bersýnilegt er að þessi lög þarf að lagfæra sem fyrst, svo trúnaður presta við skjólstæðinga sína geti áfram gegnt því mikilvæga félagslega hlutverki að fækka afbrotum og auka líkur á að upp um þau kom- ist. En í trúnaðarskyldu prests felst ekki það eitt að hann þegi um það sem honum er trúað fyrir. Hún felur líka í sér að hann noti sér ekki trúnaðartraust skjólstæð- ingsins í ósæmilegum tilgangi, eða bregðist honum á annan hátt, þar með talið með því að þagga niður umkvartanir sem skjólstæðing- urinn óskar að komi fram. Trún- aður almennt snýst raunar ávallt um þetta tvennt og verður það ekki aðskilið. Í þessu ljósi er at- hyglivert að bera saman afstöðu sr. Geirs nú gagnvart þagnar- skyldunni og svo hins vegar fyrir fimmtán árum, þegar hann var einn fárra presta, sem ekki sættu sig við að hin dapurlegu mál, sem nú hafa skotið upp kollinum á ný, yrðu þögguð niður. Afstaða hans nú er greinilega af sömu rót runn- in og þá, grundvölluð á óskoraðri virðingu fyrir trúnaðarskyldunni í heild sinni og djúprættri andstöðu við þau óheilindi sem þöggun grundvallast ávallt á. Það er því öfugmæli að krefjast þess að sr. Geir verði áminntur vegna skoðana sinna. Er nær að ýmsir aðrir dragi sjálfsagðan lær- dóm af réttmætri ábendingu hans. Um trúnað Eftir Þorstein Siglaugsson » Og séu lög gölluð á ekki að hanga á þeim eins og hundur á roði, heldur færa til betri vegar. Höfundur er í þjóðkirkjunni. Í grein sem Edda Júlía Þráinsdóttir ritar í Morgunblaðið þann 13. ág. sl. drep- ur hún á hlutdeild Freysteins Þor- bergssonar í aðdrag- anda að einvígi þeirra Fischers og Spasskys í Reykja- vík árið 1972, eink- um þannig að hann hafi undirbúið jarð- veginn svo af slíku einvígi gæti orðið. Að sjálfsögðu legg ég eng- an dóm á það sem fram kemur í greininni, en það gefur mér þó tilefni til að greina frá atviki þar sem Freysteinn kom við sögu. Á þeim tíma hafði lengi staðið þóf um það hvort Fischer fengist til að tefla við Spassky hér á landi og hafði hann ítrekað sett fram ný skilyrði fyrir því að af því gæti orðið. Var þá svo komið að sumir óttuðust að málið allt væri komið út af borðinu. Við þessar aðstæður rakst ég á Freystein Þorbergsson fyrir framan sal neðri deildar Alþingis. Þar stóð hann, eða réttara sagt studdist við vegginn, því ég hafði varla séð þreytulegri mann. Ég var málkunnugur Freysteini og spurði hverra erinda hann væri kominn og hvort ég gæti orðið honum að liði. Freysteinn kvaðst hafa komið þá um morguninn frá Bandaríkjunum með þau skilaboð frá Fischer að það sem nú gæti best greitt fyrir því að af ská- keinvíginu yrði í Reykjavík, væri að fram kæmi skýr yf- irlýsing frá íslensk- um stjórnvöldum um að þau myndu meta það afar mikils ef skáksnillingurinn Fischer fengist til að heyja einvígið í Reykjavík. Frey- steinn kvaðst vonast til að geta náð fundi Einars Ágústssonar utanríkisráðherra með þetta erindi. Hér var auðvitað um sérkennileg tilmæli eða skilyrði að ræða, en flestir vita að Fischer var ekki einungis snillingur heldur líka sérkennilegur maður. Freysteinn virtist hafa farið til Bandaríkjanna rakleiðis til að hitta Fischer eða umboðsmann hans. Allt hans fas bar vitni um að hann trúði því staðfastlega sjálfur, að yfirlýsing af þessu tagi myndi ryðja síðustu hindr- unum einvígisins úr vegi. Ég spurði hvort hann treysti mér til að koma þessum tilmælum á framfæri við utanríkisráðherra. Hann féllst á það og kvaddi. Fundur var ekki hafinn á Al- þingi og ég gekk til utanrík- isráðherra, sem þegar var kom- inn í sæti sitt. Allir sem þekktu Einar Ágústsson vita að hann var einstakt prúðmenni. Nú brá þó svo við að hann tók erindinu heldur treglega, kvaðst orðinn þreyttur á þessu máli öllu og vildi helst ekki koma nálægt því frekar. Ég sagðist skilja það mætavel, en ef það gæti skeð að orðsending hans til utanrík- isráðuneytis Bandaríkjanna, ásamt beiðni um að hún bærist til Fischers, hefði áhrif, mætti varla láta slíkt undir höfuð leggjast. Einar féllst á það eftir nokkra umhugsun og gekk út úr húsinu. Frásögn mín nær ekki lengra, hlutverk mitt var einungis að bera boð milli manna. Ég trúi því að Einar Ágústsson hafi komið yfirlýsingu á framfæri við rétta aðila. En ég veit ekkert um hvort sú yfirlýsing hefur ráðið úrslitum eða hvort nýjar kröfur eða skil- málar hafa komið fram af hálfu Fischers eftir þetta. Staðeyndin er þó sú að fáum dögum seinna mætti Fischer til leiks. Hann hafði þá tapað fyrstu skákinni vegna fjarveru. Við tók heims- viðburður, stórkostlegt einvígi, sem kallað var „skákeinvígi ald- arinnar“. Freysteinn Þorbergsson og aðdragandi einvígis aldarinnar Eftir Pálma Jónsson » Staðeyndin er þó sú að fáum dögum seinna mætti Fischer til leiks. Hann hafði þá tap- að fyrstu skákinni vegna fjarveru. Við tók heimsviðburður, stór- kostlegt einvígi, sem kallað var „skákeinvígi aldarinnar“.Pálmi Jónsson Höfundur er fyrrv. alþingismaður. Einn færasti gam- anleikari þjóðarinnar, Jón Gnarr, náði ótrú- legum árangri í kosn- ingum á liðnu vori og hefur síðan farnast frekar vel í embætti. Gamanleikinn hefur hann nú til punts en svarar spurningum af og til af skynsemi. En gamlir og lúnir stjórn- málamenn hafa þolað fordæmi Jóns misvel. Þannig hefur þjóðin í sumar mátt horfa á sitjandi utanríkisráðherra haga sér eins og misheppnaður gam- anleikari bæði hér heima og erlend- is. Við hlið embættismanna ESB tal- ar hann um aðildarviðræður Íslands af slíku þekkingarleysi og fagurgala að jafnvel stækkunarstjóri ESB verður að sussa á skrípaleikinn og minna á að auðvitað fái Íslendingar engar undanþágur. Næst þegar sami ráðherra kemst í fjölmiðla lætur hann eins og ekkert sé að marka embættismenn ESB og talar í óráði um að samningar verði bara betri og betri eftir því sem ljós- ara liggur fyrir að Íslendingar ná engum frávikum frá almennum reglum Rómarréttarins. Á sama tíma og andstaða meðal þings og þjóðar fer sívaxandi talar utanríkisráðherra um að fylgi við ESB-aðild sé að aukast. Þannig eru öf- ugmælin orðin að reglu. Það er full ástæða til að óttast að meðal við- semjenda okkar lýsi Össur Skarphéðinsson því næst yfir að helsta áhugamál íslensku þjóðarinnar sé að er- lendar þjóðir yfirtaki bæði landhelgina, orku- auðlindir þjóðarinnar og alla stjórn innan- landsmála. Ef hæstvirtur ráðherra væri ann- aðhvort fyndinn eða hagmæltur gæti sagan skipað honum á bekk með Jóni Gnarr eða Bjarna Borgfirð- ingaskáldi sem orti svo fagurlega: Í eld er best að ausa snjó, eykst hans log við þetta. Gott er að hafa gler í skó þá gengið er í kletta. Skrípagangur til útflutnings Eftir Bjarna Harðarson Bjarni Harðarson » Það er ástæða til að óttast að meðal við- semjenda okkar lýsi Össur því yfir að helsta áhugamál Íslendinga sé að erlendar þjóðir yf- irtaki landhelgina … Höfundur er bóksali. I. Ofangreind setning er höfð eftir Winston Churchill, er hann lýsti kommúnistum og hinni misheppnuðu tilraun þeirra til að koma á sæluríki í Sovétríkj- unum. Nú hafa rauð- liðar á Alþingi sam- þykkt lög um auðlegðarskatt, frá 23. desember 2009, nr. 128, sbr. lög nr. 90/2003 um tekjuskatt skv. breyting- arákvæði til bráðabirgða. Skv. álagningu eiga 3817 fjölskyldur að greiða þennan 1,25% skatt á þessu ári og á næstu þrem árum endur- taka skattlagninguna, ca. fjóra millj- arða ár hvert. II. Í nokkrum ríkjum hefur verið reynt að leggja á stóreignaskatta, en gefist illa. Þó hefur þótt hæfilegt að leggja á slíkan skatt á 50 ára fresti. En hvernig hefur þessu verið farið á Íslandi? III. Fyrstu stóreignaskattslögin voru samþykkt á Alþingi þann 19. mars 1950, lög nr. 22/1950. Sjö árum síðar var enn höggvið í sama knérunn með lögum nr. 44/1957, þótt enn væri ógreiddur 2/3 af skattinum frá 1950. Var upphæðin nú 136 milljónir, lögð á 609 einstaklinga. Skyldi greiða skattinn á 10 árum. Hart var brugð- ist við þessum ofsóknum löggjaf- arvaldsins og hófust nú langvinn málaferli fyrir dómstólum landsins. Sem prófmál var valið mál Trésmiðj- unnar Víðis hf. og eiganda hennar, Guðmundar Guðmundssonar. Að- alkrafan var sú, að skatturinn yrði felldur niður að fullu vegna þess að hann væri brot á 67. gr. stjórnarskrárinnar (nú 72. gr.) um frið- helgi eignarréttarins, en á það féllst Hæsti- réttur ekki, en lét þess jafnframt getið að: „með því að leggja háa eignarskatta á eignir manna með stuttu ára- bili, er hins vegar að sjálfsögðu unnt að fara á svig við greint ákvæði stjórnar- skrárinnar.“ Skilaboð Hæstaréttar virðast því vera: Hing- að og ekki lengra. Eftir langvinn málaferli tókst að lækka skattinn úr 136 milljónum í 63,5 milljónir eða 53% af upphaflegri álagningu. IV. Óhjákvæmilegt er að kæra þenn- an auðlegðarskatt til yfir- skattanefndar og bera álagninguna síðan undir dómstóla landsins. Gott væri einnig að stjórnlagaþingið tryggði betur 72. gr. stjórnarskrár- innar, þannig að við Íslendingar fáum nýja og betri stjórnarskrá, í stað þeirrar gömlu, sem er orðin nokkuð lúin. Heimildir: DV. 13. ágúst 2010, bls. 18 – 20 Kjartan Stefánsson: Með viljann að vopni lífssaga Guðmundar í Víði (1910 – 1987), Vaka Reykjavík 1983. „Þitt er mitt, en mitt er mitt“ Um auð- legðarskattinn nýja Eftir Leif Sveinsson » Óhjákvæmilegt er að kæra þennan auð- legðarskatt til yfir- skattanefndar og bera álagninguna síðan undir dómstóla landsins. Leifur Sveinsson Höfundur er lögfræðingur í Reykjavík Núverandi ríkisstjórn, sem hefur haft tækifæri, mán- uðum saman, til að leysa vandamál kreppunnar hefur ekki staðið sig í þeim verkefnum. Það eina góða við rík- isstjórnina var ráðning svokallaðra fagráðherra, Gylfa Magnússonar og Rögnu Árnadóttur. Nú hafa þessir fagráðherrar því miður fengið sömu einkunn og hinir ráðherrarnir, falleinkunn. Gylfi Magnússon tók feilspor í svörum sínum á Al- þingi um lögmæti lána í erlendri mynt. Ragna Árna- dóttir, sem að öðru leyti virðist standa sig með prýði, hefur nú tekið þá ákvörðun að skoða lögmæti rannsókn- arheimilda án rökstudd gruns um brot þegna landsins. Fagráðherrarnir eru, því miður, komnir í hóp hinna ráðherranna sem eru ekki hæfir í störfum fyrir íslenska þjóð. Það er því einhvern veginn borðleggjandi að það verður að lýsa vantrausti á þessa afturhaldsstjórn og umhverfisterroristana í Vinstri grænum sem ekki virð- ast geta leyst vandamál þjóðarinnar og munu skapa okkur skelfilega framtíð ef t.d. aðild að Evrópusam- bandinu nær fram að ganga og ef við tökum ekki af- dráttarlausa nei-afstöðu um allar greiðslur vegna Ice- save. Vonandi gengur stjórnarandstaðan vasklega fram til að ná þessu vantrausti í gegn og við getum gengið til kosninga sem fyrst. BALDVIN BERNDSEN Lautasmára 51, Kópavogi Fallnir fagráðherrar Frá Baldvini Berndsen

x

Morgunblaðið

Direct Links

If you want to link to this newspaper/magazine, please use these links:

Link to this newspaper/magazine: Morgunblaðið
https://timarit.is/publication/58

Link to this issue:

Link to this page:

Link to this article:

Please do not link directly to images or PDFs on Timarit.is as such URLs may change without warning. Please use the URLs provided above for linking to the website.