Morgunblaðið - 25.08.2010, Qupperneq 22

22 Minningar
MORGUNBLAÐIÐ MIÐVIKUDAGUR 25. ÁGÚST 2010
✝ Stefán Bjarnasonvar fæddur í Ölv-
isholti í Árnessýslu 7.
maí 1910. Hann lést á
Landakotsspítala 18.
ágúst síðastliðinn,
100 ára að aldri.
Foreldrar Stefáns
voru Bjarni Stef-
ánsson, bóndi og
verkamaður, f. 5. des.
1873 að Núpstúni í
Hrunamannahreppi,
d. 16. okt. 1952 í
Reykjavík og Guðný
Guðnadóttir hús-
freyja, f. 21. ágúst 1872 í Forsæti í
V-Landeyjum, d. 5. júní 1933 í
Reykjavík. Systkini Stefáns voru
Brynjólfur, alþingismaður og ráð-
herra, f. 26. maí, 1898, d. 16. apríl
1989, kvæntur Hallfríði Jón-
asdóttur, Elín Stefanía, f. 29. mars
1902, d. 3. maí 1902 og Einar
Steindór, bankastarfsmaður og sjó-
maður, f. 14. sept. 1906, d. 5. maí
1997. Uppeldissystir Stefáns var
Elín Kristgeirsdóttir húsmóðir, f.
23. mars 1925, d. 16. apríl 2003.
Kona Stefáns var Rósa Sigríður
Kristjánsdóttir kjólameistari, f. 7.
maí 1912 að Innra-Leiti á Skógar-
strönd, d. 18. nóvember 1998. For-
d. 21. jan 1976. Dóttir þeirra er
Elsa Vestmann Stefánsdóttir
myndlistarkona, f. 30. mars 1940.
Maki: Birgir Sigurðsson rithöf-
undur. Fyrri maki: Ágúst Halldór
Elíasson tæknifræðingur og börn
þeirra: Anna Steinunn, f. 1959,
Einar Ingi, f. 1960, Elías Halldór,
f. 1963 og Eva f. 1967. Auk barna
og barnabarna, lætur Stefán eftir
sig fjölda, barnabarnabarna og
barnabarnabarnabarna.
Auk almennrar menntunar gekk
Stefán í Héraðskólann á Laug-
arvatni 1929-1930. Hann vann við
bústörf og annað sem til féll, svo
sem sjómennsku. Þegar Stefán var
að verða tvítugur brá faðir hans
búi. Fluttist Stefán þá til Reykja-
víkur í upphafi kreppunnar miklu.
Stefán starfaði við ýmsa vinnu á
þessum árum, aðallega við hús-
byggingar og við höfnina. Seinna
starfaði hann aðallega við múr-
verk. Meðal húsa sem Stefán vann
við voru Þjóðleikhúsið og Hall-
grímskirkja. Stefán var einlægur
baráttumaður fyrir réttlæti og
jöfnuði hér á jörð. Hann tók því
virkan þátt í verkalýðsbaráttu sem
félagi í Dagsbrún og stjórnmála-
baráttu sem félagi í Komm-
únistaflokknum og Sósíal-
istaflokknum.
Útför Stefáns fer fram frá Dóm-
kirkjunni í dag, 25. ágúst 2010, og
hefst athöfnin kl. 13.
eldrar hennar voru
Kristján Gunn-
laugsson bóndi, f. 14.
júlí 1858, d. 16. maí
1918 og Ragnheiður
Árnadóttir, f. 22.
ágúst 1873, d. 7. nóv.
1954. Börn þeirra
eru: 1) Guðný Bjarn-
heiður Stefánsdóttir
Snæland, verkstjóri
og matráður, f. 28.
ágúst 1935. Maki.
Hafsteinn Snæland,
bifreiðarstjóri. Börn:
Þórhildur Heiða, f.
1959, Kristjana Rósa, f. 1960 og
Steinunn Helga, f. 1965. 2) Ragnar
Kristján Stefánsson, jarðskjálfta-
fræðingur og prófessor, f. 14.
ágúst 1938. Maki: Ingibjörg Hjart-
ardóttir rithöfundur. Fyrri maki
var Astrid Ákadóttir mennta-
skólakennari og börn þeirra: Krist-
ína Sigríður, f. 1962, Stefán Áki, f.
1966 og Gunnar Bjarni, f. 1970.
Með Björk Gísladóttur á hann
Bryndísi Hrönn, f. 1974. Barns-
móðir Stefáns var Ingibjörg Vest-
mann saumakona, f. 25. des. 1919 í
Kanada, d. 22. des. 1988. Foreldrar
hennar voru Einar Bjarnason Vest-
mann járnsmiður, f. 24. nóv. 1888,
Hann fæddist til lífs sem var fullt
af umhyggju og ást. Hann átti
æsku á fátæku sveitaheimili í Fló-
anum og tók snemma þátt í dag-
legum störfum á bænum og í sveit-
inni. Hann fór til Reykjavíkur 1930
inn í ólgu baráttu fyrir betra mann-
lífi og inn í baráttu fyrir því að lifa
af í kreppunni sem varði frá 1930-
1940. En ekki aðeins baráttu til að
lifa af sjálfur. Ekkert var fjær hans
lífsviðhorfi en kjörorð auðvaldsins
að hver sé sjálfum sér næstur.
Hann barðist alla tíð fyrir góðu lífi
sinna nánustu en líka með öðrum
sem áttu erfitt. Eins og fyrir marga
samherja hans voru ár kreppunnar
tími erfiðleika en líka mikilla sigra.
Þeir urðu fyrir atvinnuofsóknum
vegna skoðanna sinna. En þeir
unnu líka sigra, sigra sem fólust í
að byggja upp sjálfstraust, sam-
stöðu og baráttu hinna fátæku.
Hann var alltaf hraustur og gat
unnið mikið og þegar á leið ævina
hafði hann það betra efnislega en
margir samferðamenn úr alþýðu-
stétt. En hann var alltaf trúr þeirri
æskuhugsjón sinni að allir ættu að
bera jafn mikið úr býtum og hafa
sömu möguleika til að njóta góðs
lífs.
Hann tók alla tíð þátt í baráttu
verkamannafélagsins Dagsbrúnar,
og var virkur í verkföllum. En hann
sagði mér að hann hefði aldrei á
síðari áratugum samþykkt nýgerða
kjarasamninga foringjanna. Það var
alltaf verið að fallast á allt of lág
laun, sagði hann, sérstaklega fyrir
þá lægst launuðu. Hvernig gat ég
samþykkt samninga um laun sem
voru miklu lægri en þau sem hægt
var að lifa af ?
Hann studdi lítilmagnann sem
leitaði skjóls hjá honum og baráttu
fyrir mannréttindum hérlendis og
um allan heim. Hann studdi alla tíð
grasrótarsamtök sem börðust fyrir
betra lífi og betra umhverfi gegn
framferði auðs og valds.
Hann dáði alla tíð starf Komm-
únistaflokks Íslands á fjórða tug
síðustu aldar. Hann hefði verið
sverð og skjöldur þeirra sem þjáð-
ust undir kreppunni og aldrei geng-
ið til liðs við andstæðingana. Hann
gagnrýndi þá sem kenndu sig við
hagsmuni alþýðunnar en notuðu
þau völd sem alþýðan veitti þeim í
eigin sókn eftir vegtyllum og völd-
um.
Hann pældi ekki mikið í lífi eftir
dauðann. Kannski vonaði hann að
hugsjónir hans og þrár mundu er-
fast til síðari kynslóða, í þeim
mundi hann lifa áfram. Börn og
ungmenni áttu sérstakan griðastað
hjá honum til að ræða sín vandamál
og til að skilja betur heiminn sem
þau voru að ganga inn í.
Hann var ekki trúaður í venju-
legum skilningi þess orðs. Honum
fannst Jesús Kristur hafa verið
sannur baráttumaður fyrir réttlæti,
góður byltingarmaður. Hann var
trúaður á að barátta fyrir betra
samfélagi og betra mannlífi mundi
sigra að lokum
Þó að pabbi væri harður gagn-
rýnandi auðvalds og arðráns talaði
hann aldrei illa um nokkurn mann.
Hann tók aldrei undir það sem hon-
um fannst vera að rífa andstæð-
ingana niður með óvægnum per-
sónulegum árásum. Óvinur hans
var röng stefna en ekki manneskj-
urnar sem höfðu látið glepjast af
þessari stefnu.
Hann dó umvafinn ástvinum, sem
voru með honum dag og nótt meðan
dauðastríðið varði.
Ragnar Stefánsson.
Ég kynntist Stefáni tengdaföður
mínum árið 1976 þegar við Elsa
dóttir hans hófum sambúð. Þá hafði
hann þegar lifað stóran hluta
hundrað ára ævi sinnar. Mér varð
strax ljóst að hann var einlægur
sósíalisti með ívafi af pólitískri
hörku sem var ættuð úr Komm-
únistaflokknum en þar varð hann
félagi kornungur og síðan í Sósíal-
istaflokknum. Jafnframt tók hann
þátt í þeirri átakamiklu verkalýðs-
baráttu sem fram fór á fyrri helm-
ingi síðustu aldar.
Á þeirri tíð var sósíalisminn
áhrifamesta stjórnmálastefnan.
Hann var samofinn lífstilfinningu,
siðferðisvitund og réttlætiskennd
Stefáns. Sama gilti um milljónir
manna um allan heim. Sovétríkin
voru í augum þessara manna von
mannkynsins. Þeir bentu á þau og
sögðu: Sjá, þarna er draumsjón
sósíalismans að verða veruleiki.
Þeim mun hroðalegra varð áfallið
þegar ljóst varð að mannúðarlífið
fyrirheitna átti sér enga stoð í
raunveruleikanum.
Á næstu áratugum afhjúpuðust
sífellt fleiri glæpsamlegir stjórnar-
hættir í ríkjum sem kenndu sig við
sósíalisma eða kommúnisma. Þegar
fram liðu stundir áttum við Stefán
nokkrum sinnum samræður um
þessi mál. Þá kom fram að hann
taldi engan veginn að hlutverki
sósíalismans í mannlífinu væri lok-
ið. Því hlutverki væri ekki lokið
fyrr en kapitalisminn með allri sinni
mannfjandsamlegu gróðagræðgi
væri liðinn undir lok og samfélög
jafnréttis og mannúðar risin upp.
Um þetta vorum við sammála.
Bróðir Stefáns, Brynjólfur, var
einn af forystumönnum Sósíalista-
flokksins og ráðherra um skeið. En
þótt stjórnmál væru Stefáni hug-
leikin alla tíð veit ég ekki til þess að
hann hafi nokkru sinni ætlað sér
pólitískan frama. Hinsvegar átti
ungt róttækt fólk athvarf á heimili
hans og konu hans um árabil sem
og sumir þeir er illa gekk að fóta
sig í tilverunni. Þar mætti þeim
hlýja og skilningur.
Ég þekkti ekki þetta heimili. Ég
kynntist Stefáni á heimili tengda-
móður minnar, Ingibjargar Vest-
mann. Vart leið sá dagur að hann
kæmi ekki á hennar fund. Þau Ingi-
björg áttu með sér ástarsamband
frá því hún var sautján ára og þar
til hún andaðist árið 1988 sextíu og
sjö ára gömul. Auk Elsu eignuðust
þau son en hann dó nýfæddur. Stef-
án vakti yfir Ingibjörgu dag og nótt
þegar hún lá banaleguna og þegar
aðstandendur hennar auglýstu jarð-
arför hennar var nafn hans þeirra á
meðal að hans eigin ósk.
Stefán var margbrotinn og til-
finningaríkur en dagfarsprúður að
jafnaði. Hann bjó yfir fágætum per-
sónutöfrum, skarpgreindur, afar
minnugur og vel að sér og hafði
djúpan og hlýjan mannskilning.
Þótt hann hefði ákveðnar stjórn-
málaskoðanir tróð hann þeim ekki
upp á fólk. Hann var afburðagóður
hlustandi, hafði einstakt lag á því
að ná til þeirra sem hann ræddi við
og kímnin var sjaldan langt undan.
Þessir kostir með meiru entust hon-
um alla ævi og gerðu hann mjög að-
laðandi og mikilsverðan þeim sem
þekktu hann. Hann vakti í senn
virðingu og væntumþykju. Hans
verður því lengi minnst og saknað.
Ég sendi ættingjum, venslamönn-
um og vinum innilegar samúðar-
kveðjur.
Birgir Sigurðsson.
Afi var mjög ræðinn maður, þótt
fáorður væri. Ég kynntist honum
sennilega best um veturinn 1978-79,
þegar móðuramma mín heitin, Ingi-
björg Vestmann, hélt hús fyrir mig
að Spítalastíg 3 í fjarvist móður
minnar sem bjó þá í Hrísey ásamt
systur minni og manni sínum, en ég
gekk þá í MR. Afi kom í heimsókn
á hverju kvöldi á leið heim úr vinnu
í Hallgrímskirkjuturni og margt
kvöldið sátum við þrjú og ræddum
daginn og veginn og lífið og til-
veruna. Þá kynntist ég þessari
merkilegu hnyttni hans sem var oft
svo margræð að maður uppgötvaði
ekki broddinn fyrr en löngu síðar.
Kímnigáfa afa var eins og hann
sjálfur, þroskuð, en síung og spræk.
Hann hló eins og maður sem hefur
gaman af lífinu. Lífsgleði hans var
slík að fáir hrifust ekki með. Hann
hélt þessari kímnigáfu til hins síð-
asta og hún er það sem ég man
þegar ég minnist hans.
Elías Halldór Ágústsson.
Elsku besti afi.
Það var nótt hér í Seattle þegar
við fréttum að þú værir orðinn
mjög veikur. Arnar var þegar á Ís-
landi, Gunnar og Leifur fóru heim
Stefán Bjarnason✝
Faðir okkar,
JENS G. VÍBORG,
andaðist miðvikudaginn 11. ágúst.
Jarðarförin hefur farið fram í kyrrþey að ósk hins
látna.
Ómar Jensson,
Gísli Jensson,
Ólafur Jensson.
✝
Ástkær eiginmaður minn, faðir, tengdafaðir, afi og
langafi,
JÓN STEFÁNSSON,
Hvassaleiti 25,
verður jarðsunginn frá Grensáskirkju föstudaginn
27. ágúst kl. 13.00.
Steinunn D. Sveinsdóttir,
Laufey Jónsdóttir, Birgir Árnason,
Ingileif Jónsdóttir, Rüdiger Seidenfaden,
Sveinn Jónsson,
barnabörn og barnabarnabörn.
✝
Eiginmaður minn, faðir, tengdafaðir og afi,
JÓNAS GUÐMUNDSSON,
frá Flatey á Skjálfanda,
er látinn.
Útförin hefur farið fram í kyrrþey að ósk hins látna.
Sérstakar þakkir til starfsfólksins á deild B-7 á
Landspítalanum í Fossvogi.
Auður Gísladóttir og fjölskylda.
✝
Elskuleg eiginkona, móðir okkar, tengdamóðir,
amma og langamma,
ERLA MAGNÞÓRA MAGNÚSDÓTTIR,
Asparási 12,
Garðabæ,
sem lést á líknardeild Landspítalans í Kópavogi
þriðjudaginn 17. ágúst, verður jarðsungin frá
Vídalínskirkju í Garðabæ föstudaginn 27. ágúst
kl. 13.00.
Hermann Guðjón Hermannsson,
Inga Erna Hermannsdóttir, Samúel Páll Magnússon,
Jón Bjarni Hermannsson, Anna María Valtýsdóttir,
Hermann Hermannsson,
Kristinn Þór Hermannsson, Íris Kristjánsdóttir,
barnabörn og barnabarnabarn.
✝
Ástkær móðir okkar,
KRISTÍN JÓNSDÓTTIR,
áður til heimilis á,
Langholtsvegi 8,
Reykjavík,
sem lézt á hjúkrunarheimilinu Skógarbæ 12. ágúst,
verður jarðsungin frá Áskirkju í Reykjavík
föstudaginn 27. ágúst kl. 15.00.
Fyrir hönd aðstandenda,
Jón Valur Jensson,
Karitas Jensdóttir,
Kolbrún Jensdóttir.
✝
Ástkær móðir okkar, tengdamóðir, amma og
langamma,
HULDA ÞORSTEINSDÓTTIR,
Laugateig 11,
Reykjavík,
sem lést á Landspítalanum í Fossvogi laugardaginn
14. ágúst, verður jarðsungin frá Áskirkju fimmtu-
daginn 26. ágúst klukkan 15.00.
Jarðsett verður í Gufuneskirkjugarði.
Berglind Bragadóttir,
Hjálmar Jónsson, Ingibjörg Klemenzdóttir,
Brynjar Jónsson, Steinunn Steinarsdóttir,
barnabörn og barnabarnabörn.