Morgunblaðið - 08.11.2010, Side 24

24 MENNINGFréttir
MORGUNBLAÐIÐ MÁNUDAGUR 8. NÓVEMBER 2010
… nú er helsta
skemmtun hans að
fara símleiðis á fjörurnar við
gjaldkerann Söru 26
»
Sænska myndin Kvennastríðið sem
fjallar um nauðganir í stríðunum í
Austur-Kongó og Bosníu verður
fyrsta mynd í Bíó-fundasyrpu sem
félög og stofnanir Sameinuðu þjóð-
anna standa fyrir í vetur í samvinnu
við Bíó Paradís. Myndin verður
sýnd klukkan 20 í kvöld en að lok-
inni sýningu munu Íris Kristins-
dóttir lögfræðingur, Edda Jóns-
dóttir mannréttindafræðingur og
Bergljót Arnalds rithöfundur ræða
um efni myndarinnar við áhorf-
endur. Þá verður opnuð sýning á
auglýsingum sem komust í úrslit í
samkeppni Sameinuðu þjóðanna í
Evrópu um bestu auglýsinguna
gegn fátækt í heiminum en Stefán
Einarsson, hönnunarstjóri Hvíta
hússins, varð í fyrsta sæti í keppn-
inni og átti að auki þrjár auglýs-
ingar af 30 sem komust í úrslit.
UNIFEM, Upplýsingaskrifstofa
Sameinuðu þjóðanna á Íslandi og
Félag SÞ á Íslandi standa að Bíó-
fundunum, að því er fram kemur í
tilkynningu. Í tilkynningunni segir
að á fundunum verði sýndar mynd-
ir sem tengjast málefnum sem eru í
brennidepli og SÞ. Að sýningum
loknum verða þessi málefni rædd
og taka sérfróðir menn þátt í um-
ræðunum.
Leikstjóri Kvennastríðsins er
Marika Griehsel og segir m.a. um
myndina í tilkynningu: „Nýlegar
fréttir um að 300 hafi verið nauðg-
að á þremur dögum af uppreisnar-
mönnum í Austur-Kongó hafa vakið
mikinn óhug enda fóru þær
framhjá friðargæslusveitum Sam-
einuðu þjóðanna í nágrenninu. Tal-
ið er að 20 til 50 þúsund konum hafi
verið nauðgað í Bosníu en frá 200
til 500 þúsund konum og raunar
körlum einnig í Kongó. Kvenna-
stríðið er hlýleg og áhugaverð
mynd um kynni Estherar Munye-
renka sem vinnur á sjúkrahúsi í
Kongó og Mira Vilusic, sálfræðings
frá Bosníu og Hersegóvínu. Þær
koma sín úr hvoru heimshorni en
eiga það sameiginlega að reyna að
hjálpa konum sem nauðgað hefur
verið í stríði.“
Kvenna-
stríð í Bíó
Paradís
Bíó-fundur um
nauðganir í hernaði
Kvennastríðið Stilla úr kvikmynd-
inni sem sýnd verður í kvöld.
Brynja Emilsdóttir, textíl- og
fatahönnuður, sýnir í nóvemb-
er lampakúpla handunna úr
tvinna í versluninni Aurum í
Bankastræti. Brynja hefur um
árabil unnið föt, mynstur og
nytjahluti úr tvinnaflækjum en
hefur að undanförnu unnið úr
þeim kúlur sem hún svo gerir
úr lampakúpla, að því er segir í
tilkynningu. „Allt að 2.000
metrar af tvinna fara í hvern
lampa en þræðina vinnur hún í marglitar flækjur
sem gefa töfrandi litbrigði og mynda hálf-
gagnsætt efni sem gefur frá sér hlýlegt og fallegt
ljós,“ segir þar einnig. Brynja notaði fyrst tvinna í
verk sín fyrir um tíu árum, þá sem þrykkmynstur.
Hönnun
Lampakúplar
unnir úr tvinna
Lampakúpull úr
tvinna eftir Brynju.
ASA tríó heldur upp á fimm
ára afmæli sitt um þessar
mundir en tríóið lék fyrst á
Jazzhátíð Reykjavíkur árið
2005. Tríóið skipa Andrés Þór
gítarleikari, Agnar Már Magn-
ússon sem leikur á orgel og
Scott McLemore trommuleik-
ari. Í tilefni af afmælinu ætlar
tríóið að leika í Jazzklúbbnum
Múlanum í Risinu, Tryggva-
götu 20 í Reykjavík, 10. nóv-
ember nk. kl. 21. Degi síðar heldur tríóið tónleika
á Græna hattinum á Akureyri kl. 21. Tríóið hefur
leikið tónlist úr ýmsum áttum þvert á tónlist-
arstefnur, m.a. lög Jimi Hendrix, Red Hot Chili
Peppers og Johns Coltrane og einnig eigin lög.
Tónlist
ASA fagnar afmæli
með tónleikum
Scott McLemore
trommuleikari.
Rúnar Þórisson, tónlistar-
maður og gítarleikari, heldur
útgáfutónleika í Tjarnarbíói
annað kvöld, kl. 20.30, vegna
útgáfu hljómplötunnar FALL.
Rúnar kemur fram ásamt
hljómsveit en hana skipa Arn-
ar Þór Gíslason trommuleikari,
Jakob Magnússon bassaleik-
ari, Birkir Rafn Gíslason gít-
arleikari, Unnur Birna Björns-
dóttir, Íris Gísladóttir og
Helga Ágústsdóttir strengjaleikarar og söngv-
ararnir Hjörvar Hjörleifsson, Margrét Rúnars-
dóttir og Lára Rúnarsdóttir sem jafnframt leikur
á hljómborð, Jóhann Stefánsson trompettleikari
og Jón Óskar sem leikur á ásláttarhljóðfæri.
Tónlist
Rúnar heldur
útgáfutónleika
Rúnar Þórisson
tónlistarmaður.
Kolbrún Bergþórsdóttir
kolbrun@mbl.is
Bókaútgáfan Uppheimar sendir frá sér fjölbreytileg
skáldverk. Þar á meðal er glæpasaga eftir Ævar Örn
Jósepsson, Önnur líf. „Eins og venjulega er Ævar í
hringiðunni miðri,“ segir Kristján Kristjánsson útgef-
andi. „Bókin á sér útgangspunkt í mótmælunum á
Austurvelli og dansinum kringum bálið þar. Glæpa-
málið snýr að ungri stúlku sem er nauðgað á hrotta-
fenginn hátt og rúmu ári síðar er ráðist á hana og hún
stungin ellefu sinnum. Í þessari bók má segja að Æv-
ar Örn sýni ýmsar óvæntar hliðar á löggugenginu
sínu: Katrínu, Guðna, Árna og Stefáni. Stefán er á
hliðarlínunni eins og Árni sem er í feðraorlofi. Guðni
er í hroðalega vondum málum og þarf að glíma við ill
öfl í sjálfum sér og öðrum. Það kemur í hlut Katrínar
að draga vagninn í þessari bók enda tengist hún áð-
urnefndri stúlku.
Söguleg skáldsaga Ragnars Arnalds
Sigríður Pétursdóttir gefur út sitt fyrsta verk hjá
okkur, Geislaþræði, sem eru smásögur sem byggjast
á samskiptum fólks í netheimum. Bókin er í formi
tölvupósta og Sigríði tekst að skapa úr þessum efnivið
mjög áhugaverðar sögur, allavega var auðvelt fyrir
okkur hér á forlaginu að falla fyrir þessu handriti.
Drottning rís upp frá dauðum er söguleg skáldsaga
eftir Ragnar Arnalds sem gerist á 14. öld og segir frá
Margréti konungsdóttur í Noregi. Barnung verður
hún drottning Skota og Ragnar spinnur sögu um ævi
hennar út frá athyglisverðum heimildum.“
Grín um femímisma
Dagur kvennanna er bók eftir Þórunni Erlu-
Valdimarsdóttur og Megas. Handritið að þeirri bók er
að sögn Kristjáns átján ára gamalt, en útgefandi
fannst ekki fyrr en nú. „Ég skil ekki af hverju útgef-
endur hafa verið feimnir við að gefa út þetta
skemmtilega rit,“ segir Kristján. „Bókin er
vissulega nokkuð groddaleg á köflum en
textinn er safaríkur, fyndinn og
skemmtilegur. En einhverjum
finnst sér kannski ógnað í þessum
texta þar sem er blygðunarlaust
gert grín að femínisma og misskil-
inni karlmennsku.“
Á útgáfulista Uppheima er
barnabók eftir Kristínu R.
Thorlacius, Var það bara
svona? sem Erla Sigurð-
ardóttir myndskreytir. Þar
eru líka ljóðabækurnar Mold-
arauki eftir Bjarna Gunnarsson og Blindhæðir eftir
Ara Trausta Guðmundsson. „Þetta eru heilsteyptar
ljóðabækur, fastmótaðir ljóðabálkar þar sem við fylgj-
um ljóðmælendunum í gegnum ýmis svið,“ segir
Kristján.
Ævi rútubílstjóra og síldarbær
Ein ævisaga kemur út hjá Uppheimum, Sæmund-
arsaga rútubílstjóra eftir Braga Þórðarson rithöfund
og fyrrum bókaútgefanda. „Sæmundur Sigmundsson í
Borgarnesi er einn þekktasti rútubílstjóri landsins og
það er ákveðinn ævintýrablær yfir lífi hans,“ segir
Kristján og nefnir einnig til sögu bókina Svipmyndir
úr síldarbæ eftir Örlyg Kristinsson. „Í þessu verki
gerir Örlygur það fyrir Siglufjörð sem Heinesen gerði
fyrir Þórshöfn í Færeyjum, dregur upp mannlífs-
myndir sem endurskapa bæinn. Andblær liðinnar tíð-
ar birtist í þessum mannlífsþáttum þannig að maður
upplifir Siglufjörð nákvæmlega eins og hann var. Ég
er viss um að þessi bók á eftir að vekja athygli, hún
er vel stíluð og þar eru kynntir til sögu eftirminnilegir
karaterar,“ segir Kristján.
Glæpir og dagur kvenna
 Það er líf og fjör í bókaútgáfu Uppheima þetta árið  Skáldverk, barnabækur,
ljóðabækur, ævisaga og svipmyndir frá síldarbæ eru á útgáfulistanum
Morgunblaðið/Einar Falur
Öflugur Kristján Kristjánsson, útgáfustjóri Uppheima, lætur kreppu ekki draga úr sér kjarkinn í
bókaútgáfu sem er öflug þetta árið, útgáfulistinn er fjölbreyttur og höfundarnir margir.
Spegill þjóðar – persónulegar hug-
leiðingar um íslenskt samfélag eft-
ir Njörð P. Njarðvík kemur út hjá
Uppheimum. Spegill þjóðar er
skráning á persónulegum vanga-
veltum um íslenskt samfélag frá
miðri síðustu öld og fram í október
2010. Uppheimar hafa það sem af
er árinu gefið út eftir Njörð smá-
sagnasafnið Hver ert þú? og endur-
útgefið barnabók hans og Halldórs
Péturssonar, Helgi skoðar heim-
inn. Einnig er nýútkomin ljóða-
bókin Vetrarbraut eftir Kjell
Espmark í þýðingu Njarðar.
Spegill þjóðar
NJÖRÐUR P. NJARÐVÍK
Njörður P.
Njarðvík
Góð glæpasaga snýst umannað og meira en blóð-ug morð og leitina aðmorðingjanum. Góð
glæpasaga er, líkt og góð skáld-
saga almennt, saga um fólk, til-
finningar þess, hugsanir og sam-
bönd. Fyrirgefning, eftir Lilju
Sigurðardóttur, er slík saga.
Rétt er að taka það fram í byrj-
un að bókin er afar góð glæpasaga
sem slík. Söguhetjan Magni, sem
þeir þekkja sem lásu bókina
SPOR, er fenginn til að skrifa bók
um fórnarlömb ofbeldisglæpa.
Reynir hann að komast að því
hvort fórnarlömbin hafi jafnað sig
á lífsreynslunni og þá hvaða leiðir
þau fóru til að ná því marki. Sjálf-
ur er hann slíkt fórnarlamb og er
því tilvalinn til verksins.
Hann flækist hins vegar fljót-
lega í rannsókn á dularfullum
dauðsföllum, sem hann fer að
renna í grun að tengist á ein-
hvern hátt.
Sem þröngt skilgreind glæpa-
saga er Fyrirgefning fyrirtaks
bók. Hún er hörkuspennandi,
kemur lesandandum oft á óvart
og gengur fullkomlega upp. Hún
er lipurlega skrifuð og eins klisju-
lega og það kann að hljóma var
erfitt að leggja hana frá sér áður
en að síðustu blaðsíðu var komið.
En Fyrirgefning er einnig frá-
bær skáldsaga um reiði, hefnd og
fyrirgefningu, bæði gagnvart
þeim sem gert
hefur á hlut
manns og gagn-
vart manni sjálf-
um. Einkum
sektarkenndina,
sem fólk getur
upplifað fyrir að
vera reitt og
vilja hefna sín á
þeim sem brotið
hefur á manni.
Magni sjálfur er holdgervingur
átakanna á milli þessara tilfinn-
inga. Morðið á bróður hans og
kvalirnar sem hann þurfti sjálfur
að þola vekja með honum reiði og
hefndarþorsta, þótt nokkuð sé frá
liðið og morðinginn á bak við lás
og slá.
Bókin fjallar einnig um það hvað
sé hæfileg refsing fyrir ofbeld-
isbrot og það sem gerir hana
áhrifameiri er að höfundurinn er
ekki að mata lesandann á því
hvert hið rétta svar eigi að vera,
heldur lætur hann um að skera úr
um það sjálfur.
Þá munu áhugamenn um elda-
mennsku finna eitthvað við sitt
hæfi í bókinni, en Magni er góður
kokkur og getur kennt lesand-
anum ýmislegt um hvernig bera
eigi sig að í eldhúsinu.
Fyrirgefning er afbragðs-
glæpasaga, spennandi og á köflum
óhugnanleg og eiga unnendur
slíkra bóka eftir að njóta hennar
vel, sem og unnendur góðra ís-
lenskra skáldverka.
Fyrirgefning og hefnd takast á
Fyrirgefning bbbbn
Eftir Lilju Sigurðardóttur.
Bjartur 2010. 205 bls.
BJARNI
ÓLAFSSON
BÆKUR
Lilja
Sigurðardóttir