Morgunblaðið - 06.12.2010, Síða 19

Morgunblaðið - 06.12.2010, Síða 19
UMRÆÐAN 19 Bréf til blaðsins MORGUNBLAÐIÐ MÁNUDAGUR 6. DESEMBER 2010 Fyrir nokkrum áratugum eða nán- ar tiltekið árið 1947 gaus Hekla og jós vikri og ösku. Allt fylltist af vikri í Rangánum og við þær. Í flóðum var oft meira í Rangánum af vikri en vatni. Allt flaut þetta niður í sjó samt á endanum, en miklir haugar af vikri söfnuðust neðst í Hólsá hjá Þykkvabæ en fóru svo út í sjó að lokum. Það liðu nokkuð mörg ár þar til reynt var að setja út laxaseiði, þar sem vikurinn hafði árið 1947 þurrkað út allt líf í bili. Ekki einn einasti lax sást lengi synda í ánum eða veiddist þar. Svo var sleppt sem tilraun laxa- seiðum sem komu frá Stokkalæk, en þar rak Stangaveiðifélag Reykjavík- ur framleiðslu á kviðpokaseiðum af laxi. Nokkrir laxar komu til baka. Þetta var hægt þótt enn væru Rang- árnar að hreinsa sig alveg. Eru hreinar í dag. Smátt og smátt varð laxveiðin meiri með gönguseiðasleppingum. Komst eitt árið í 20.000 laxa veidda á stöng nýlega. Fleiri og fleiri erlendir laxveiðimenn koma nú þarna í stórum hópum. Eru fastagestir ár- lega og borga í gjaldeyri. Þetta er sagt því það má reka fleira en álver og græða gjaldeyri. Svo eru tekjur af laxveiðinni mikið í gjaldeyri og skila sér nettó. Ekkert rafmagn selt. Til að átta sig betur á þessu og sjá svart á hvítu tekjur af laxveiðunum í Rangánum ætti landbúnaðarráð- herra að láta gera skýrslu eða gefa út bók um málið. Eflaust eru fleiri svona hliðstæð tækifæri. Hvað um sjóbirtinginn. Ræktun hans er van- rækt. Er stór gróðavegur í Argent- ínu, Gefa Rangárnar milljarð árlega í beinar og óbeinar tekjur eða er það ofmat? Sannleikann vantar. Fáum hann. LÚÐVÍK GIZURARSON hæstaréttarlögmaður. Laxveiði í Rangánum skapar milljarða Frá Lúðvík Gizurarsyni Lúðvík Gizurarson Fyrir rétt um ári lofaði Ásgerður Hall- dórsdóttir, bæjarstjóri Seltjarnarness, því að hún skyldi ekki hækka skatta á bæjarbúa. Þá átti hún undir högg að sækja í prófkjöri sjálf- stæðismanna á Nes- inu. Nú, um hálfu ári eftir kosningar, hyggst hún hækka út- svar úr 12,1% í 12,98% fyrir árið 2011. Ekki kem- ur á óvart að fulltrúar vinstri- manna í bæjarstjórn styðji tillög- una heils hugar en mikil vonbrigði eru að horfa upp á sjálfstæð- ismenn styðja tillögu þessa. Aðeins einn af fimm bæjarfulltrúum Sjálfstæðisflokksins, Guðmundur Magn- ússon, forseti bæj- arstjórnar, er á móti skattahækuninni. Ár eftir ár hefur Seltjarnarnesbær komið með besta móti út í samanburði sveit- arfélaga á fjárhags- legum styrkleika. En nú eru slæm teikn á lofti. Bæjaryfirvöld sníða sér ekki stakk eftir vexti og gripið er til elsta en jafnframt of- metnasta verkfæris vinstrimanna; skattahækkunar. Skattahækkun er ekki ábyrg fjármálastjórn eins og allir frambjóðendur sjálfstæðis- manna lofuðu í síðasta prófkjöri og kosningum. Fyrirhuguð skatta- hækkun er réttlætt sem nauðsyn- leg aðgerð til að „standa vörð um grunnþjónustuna“. Á sama tíma og sjálfstæðismenn berjast með kjafti og klóm á Alþingi gegn gegnd- arlausum skattahækkunum ætla sjálfstæðismenn á Nesinu hins vegar að bæta um betur og hækka skatta Seltirninga um tæpt pró- sentustig. Tillagan er í besta falli glórulaus. Það er ekkert svigrúm til frekari skattahækkana í heim- ilisbókhaldi fólks! Það vantar ungt fólk á Nesið, og þessi aðgerð er ekki til þess fallin að bæta úr því, nema síður sé. Lausnarorðin í rekstrarvanda bæjarins eru sparnaður og niður- skurður. Og þá þýðir ekkert að skilgreina „grunnþjónustu“ á sama hátt og í góðærinu. Þeir fjórir bæjarfulltrúar sjálfstæðismanna sem hyggjast samþykkja skatta- hækkunina lofuðu ráðdeild í rekstri og að halda álögum á bæjarbúa í lágmarki. Með því að samþykkja 7,3% hækkun á útsvari er gerð at- laga að sérstöðu Seltjarnesbæjar sem bæjarfélags. Þó er öllu verra, að um er að ræða svik við kjós- endur Sjálfstæðisflokksins og við- urkenningu á að bæjarstjórinn og bæjarfulltrúarnir ráði ekki við þau verkefni sem þau voru kosin til. Ég skora á bæjarstjóra og bæjarfulltrúa sjálfstæðismanna að hætta við umrædda skattahækkun og beita markvissum og skynsöm- um lausnum, líkt og Guðmundur Magnússon hefur lagt til. Enn fremur skora ég á fulltrúaráð sjálfstæðisfélaganna á Seltjarn- arnesi að leiðrétta þessa hugs- unarvillu okkar fólks í bæjar- stjórn. Það er öllum ljóst að bakland bæjarfulltrúanna hefur veikst til muna við þessa vondu ákvörðun. Svikin loforð á Seltjarnarnesinu Eftir Magnús Örn Guðmundsson » Tillagan er í besta falli glórulaus. Það er ekkert svigrúm til frekari skattahækkana í heimilisbókhaldi fólks! Magnús Örn Guðmundsson Höfundur er viðskiptafræðingur og fyrrverandi bæjarfulltrúi sjálfstæð- ismanna á Seltjarnarnesi. Kvótakerfið er og hefur verið á milli tannanna á fólki, það eru skiptar skoðanir um hvort það eigi að vera til staðar, hvern- ig það eigi að vera og hverjir eigi að fá að nota það. Árið 1984 var þetta kerfi sett á laggirnar. Þarna var kominn rammi um veiðarnar sem áður höfðu verið frjálsar, þetta var gert með það í huga að styrkja nytja- stofnana og gæta þess að ekki yrði hrun í þeim. Kvótanum var út- hlutað samkvæmt veiðireynslu og áfram héldu menn að veiða. Síðar var sett hið frjálsa framsal á kvót- anum, þetta var gert til að auka hagræðingu í útgerð og að þeir veiddu fiskinn sem best gætu nýtt hann. Kvótinn fór nú kaupum og sölu og hafa margir aðilar selt sig frá kerfinu og lifa nú þokkalegu lífi í ró og næði. Nú er ráðist á útgerðarmenn, þeir kallaðir glæpahundar, sægreif- ar og ýmislegt þaðan af verra, menn sem enn starfa í þessum geira eru svívirtir á opinberum vettvangi og það virðist í fínu lagi að níða þetta fólk sem stendur í þessu. En hvaða glæp hefur þetta fólk framið? Líkt og áður segir þá var settur ákveðinn rammi utan um fiskveiðarnar, ef þú vilt fara í útgerð þá er í raun tvennt sem þú getur gert, þú getur leigt og þú getur keypt. Talað er um að um 90% af kvótanum hafi skipt um hendur, það er mikið búið að fjár- festa í þessari grein og menn þurfa að kaupa kvóta ef þeir ætla sér að starfa í þessum geira. Menn kaupa kvóta, og hvað svo, jú þeir eru kallaðir glæpamenn, fyrir það að fylgja lögum og fara eftir einu leið- inni sem þeim er fært til að starfa á þeim vettvangi sem þeir vilja. Það voru jú ekki útgerðarmenn sem settu kvótann á laggirnar, en þeim var gert að lifa með honum. Ísland er ein af fáum þjóðum sem hafa arðbæran sjávarútveg, sjávarútvegurinn greiðir skatta, veitir fólki vinnu og gerir viðskipti við fjöldann allan af fyrirtækjum sem hafa stóran part af sinni inn- komu frá sjávarútveginum. En það eru ávallt einhverjir sem ekki eru sáttir, margir telja að útgerðinni beri að greiða meira en öðrum at- vinnuvegum til þjóðfélagsins og virðist það ekki skipta máli að það gerir hann nú þegar í dag með ýmsum gjöldum sem ekki eru sett á önnur fyrirtæki svo sem hærra tryggingargjald vegna sjómanna, veiðigjald sem sett er á skipin, og svo ýmis önnur gjöld svosem sér- stakt gjald vegna úthlutunar í skötusel, gjald vegna makríls og svo mætti áfram telja. Talandi um jafnræði í þjóðfélaginu. Endilega mismunum þeim fyr- irtækjum sem skapa yfir 40% af útflutn- ingsverðmæti þjóð- arinnar, það er örugg- lega vænlegast til vinnings. Margir tala um að um réttlætismál sé að ræða þegar rædd eru sjávarútvegsmál, sum- ir segja að það sé réttlætismál að kvót- inn sé eign þjóð- arinnar og allir hafi aðgang að því að veiða. Það er svo sem enginn að banna fólki að stofna útgerð og fara að veiða, þeir verða þá bara að greiða fyrir það og fara að lög- um eins og allir þeir sem eru í út- gerð í dag. Hvaða réttæti er fólgið í því að fólk sem hefur fjárfest í kvótanum og sinnir sínu starfi eins og best verður kosið, verði svipt sínum atvinnurétti og hann færður á annarra manna hendur? Hvað þarft þú að gera ef þú ætlar þér útí einhvern atvinnurekstur, þú þarft að leggja til fé í reksturinn, ef þú stofnar búð t.d. þá þarftu að kaupa eða leigja húsnæði, þú þarft að kaupa vörur og auglýsingar. Það er ekkert ókeypis í þessum heimi og að stofna atvinnurekstur kostar peninga, mismikinn, en þú þarft fjármagn. Ef menn æsa sig svona yfir kvótanum, þá geta menn litið til landbúnaðarins eða leigubíl- areksturs. Í báðum þessum grein- um er kvóti til staðar, það er tak- mörkun á fjölda leigubíla í Reykjavík, ekki heyrir maður talað um skerðingu atvinnufrelsis þar. Þú þarft svo ekki að vera útgerð- armaður til að geta farið út á sjó, þú ræður þig einfaldlega í vinnu til sjós, ótal margir hafa sína atvinnu af sjómennsku, þar ráða sömu lög- mál og í öðrum atvinnugreinum, framboð og eftirspurn, ef það er vinna í boði, þá getur þú sótt um. Rætt er um að það verði að vera þjóðaratkvæðagreiðsla um áfram- hald kvótakerfisins, en hver heldur fólk að niðurstaðan verði, hvað heldur þú lesandi góður að fólk muni segja þegar það er spurt: hvort vilt þú, að þú og þjóðin eigi kvótann eða einhverjir örfáir kvótagreifar. Hver er annars hugs- unin að baki þegar fólk vill ráðast að atvinnustétt sem skapar 40% af útflutningsverðmætum Íslendinga, skapar fjöldann allan af störfum, gerir viðskipti við fjöldann allan af innlendum fyrirtækjum og greiðir skatta og gjöld til ríkisins. Menn vilja kannski frekar að sjávar- útvegurinn sé ekki sjálfbær og rík- ið þurfi að greiða styrki til að við- halda sjávarútveginum líkt og gerist í mörgum öðrum löndum. Fólk gerir sér kannski ekki grein fyrir því að allt þetta tal um að breyta kvótakerfinu og þessi óstöðugleiki sem það ber með sér þegar ríkisstjórnin tekur þátt í því, gerir lítið annað en að grafa undan þessum grunnatvinnuvegi þjóð- arinnar og stuðlar að því að við verðum lengur að koma okkur úr þeim vanda sem við stöndum frammi fyrir. Það ætti kannski að gefa ríkistjórninni klapp á bakið, það eru ekki margir sem geta skot- ið sig í annan fótinn og halda svo enn að það sé góð hugmynd að skjóta sig í hinn fótinn líka. Réttlæti Eftir Ólaf Hannesson »Ef menn æsa sig svona yfir kvót- anum, þá geta menn lit- ið til landbúnaðarins eða leigubílareksturs. Í báð- um þessum greinum er kvóti til staðar ... Ólafur Hannesson Höfundur er nemi í stjórn- málafræði við HÍ. Nú hefur „skaparinn“ alltaf verið nokkuð umdeildur og margir viljað eigna sér hans verk. Hámenntaðir exel-fræðingar í „skapandi listum“ hafa nú varpað ljósi á mikla veltu í „skapandi listum“. Mörgum sem komið hafa að málefnum listamanna hefur þó verið þetta ljóst um árarað- ir. Það er gott og blessað að „skap- andi listir“ velti miklum peningum. Hins vegar er það umhugsunarefni út frá hinni klassísku skilgreiningu á listum í „skapandi listir“ og „túlk- andi listir“ hve langt er hægt að teygja sig án þess að ganga á rétt hinna skapandi greina. Skapandi greinar eru myndlist, ritlist og tónlist. Þessar listgreinar hafa verið skilgreindar „skapandi“ vegna þess að á bak við þær er lista- fólk sem fæst við „sköpun“ þ.e.a.s. myndlistarmaður skapar myndlist, rithöfundurinn skrifar ritlist og tón- skáldið semur tónlist. Starf listafólks er margrætt og starfsumhverfi í vitundariðnaðinum er margbreytilegt. Undirgreinar eru margar og ekki er alltaf hægt að koma auga á „skapandi“ þátt list- greina við fyrstu sýn. Margir telja t.d. starf leikarans eingöngu túlk- andi starf, þar sem læra þarf rullu sem höfundurinn hefur hugsað upp og skrifað. Vinur minn einn segir að ef það sé skapandi sé það í eðli sínu skapandi að sitja heima hjá sér og lesa bók eða leikrit. Aðrir telja það ekki vera „skap- andi“ að sitja í hljómsveit og spila nótu fyrir nótu verk sem tónskáldið hefur mótað sem sitt hug og tónverk. Myndlist er nokkuð sér á báti varðandi einstaklingshyggju og sköpun, því ekki er vitað til þess að menn sitji sveittir í fullri alvöru að mála upp það sem áður hefur verið málað. Vissulega skal fara varlega í nær- veru sálar, listafólk skyldi ætíð móta sig út frá faglegum markmiðum og gæta góðvildar og umburðarlyndis hvað í annars garð. Til eru leikarar sem skrifa leikrit, dansarar sem semja dansverk og hljóðfæraleik- arar sem semja tónlist, því ber að fagna, það er sköpun. Því fjölbreyttara sem listalífið er, því innihaldsríkara er samfélagið. Undanfarin ár hafa miklar tækni- framfarir átt sér stað í og kringum listir en það breytir ekki því að listina þarf að skapa. Heilladrýgst er að vinna að framgangi lista með opn- um og jákvæðum hætti. PJETUR STEFÁNSSON, tón-, texta- og myndhöfundur. Skaparinn og fagurfræðin Frá Pjetri Stefánssyni Morgunblaðið birtir alla út- gáfudaga aðsendar umræðugrein- ar frá lesendum. Blaðið áskilur sér rétt til að hafna greinum, stytta texta í samráði við höfunda og ákveða hvort grein birtist í um- ræðunni, í bréfum til blaðsins eða á vefnum mbl.is. Blaðið birtir ekki greinar, sem eru skrifaðar fyrst og fremst til að kynna starfsemi einstakra stofnana, fyrirtækja eða samtaka eða til að kynna við- burði, svo sem fundi og ráð- stefnur. Innsendikerfið Þeir sem þurfa að senda Morgunblaðinu greinar eru vin- samlega beðnir að nota inn- sendikerfi blaðsins. Formið er undir liðnum „Senda inn efni“ of- arlega á forsíðu mbl.is. Einnig er hægt að slá inn slóðina www.mbl.is/sendagrein. Ekki er lengur tekið við grein- um sem sendar eru í tölvupósti og greinar sem sendar eru á aðra miðla eru ekki birtar. Í fyrsta skipti sem formið er notað þarf notandinn að nýskrá sig inn í kerfið, en næst þegar kerfið er notað er nóg að slá inn netfang og lykilorð og er þá not- andasvæðið virkt. Ekki er hægt að senda inn lengri grein en sem nemur þeirri hámarkslengd sem gefin er upp fyrir hvern efnisþátt en boðið er upp á birtingu lengri greina á vefnum. Nánari upplýsingar gefur starfsfólk greinadeildar. Móttaka aðsendra greina

x

Morgunblaðið

Beinleiðis leinki

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Morgunblaðið
https://timarit.is/publication/58

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.