Morgunblaðið - 11.12.2010, Side 24

24 FRÉTTIRViðskipti | Atvinnulíf
MORGUNBLAÐIÐ LAUGARDAGUR 11. DESEMBER 2010
Tekið er á móti framlögum á reikningi
Fjölskylduhjálpar:
Bnr. 101-26-66090 – Kt. 660903-2590.
Tökum á móti matvælum og fatnaði að
Eskihlíð. Upplýsingar í síma 551-3360
og 892-9603.
Jólaúthlutun verður dagana 14, 15,
21. og 22. desember í Eskihlíð 2-4.
Skráning í síma 892 9603.
Jólasöfnun Fjölskylduhjálpar
Íslands er hafin fyrir
starfsstöðvar okkar í Reykjavík,
á Akureyri og í Reykjanesbæ.
Þúsundir einstaklinga eru nú án atvinnu, auk
þeirra fjölmörgu sem minna mega sín í þjóð-
félaginu og eiga um sárt að binda. Leggjum okkar
af mörkum til að allir geti haldið gleðileg jól.
Fjölskylduhjálp Íslands | Eskihlíð 2-4 | Sími 551 3360 og 892 9603
fjolskylduhjalpin.net | fjolskylduhjalp@simnet.is
Athugið að við erum einu óháðu og sjálfstætt starfandi
hjálparsamtökin, áttunda árið í röð.
FRÉTTASKÝRING
Örn Arnarson
ornarnar@mbl.is
Seðlabanki Íslands hefur átt í veð-
lánaviðskiptum við fjármálafyrir-
tæki fyrir ríflega 100 milljarða
króna frá því í nóvemberbyrjun.
Samkvæmt heimildum Morgun-
blaðsins er stærstur hlutur þessara
viðskipta tilkominn vegna ábyrgða
sem íslenska ríkið veitti fyrir
skuldabréf þrotabúa Straums og
Spron í fyrra. Útlán þessara banka
voru flutt í Íslandsbanka annars
vegar og Arion hins vegar. Með
þeim fylgdi skuldabréf í þrotabúun-
um tveim. Ríkið tryggði hins vegar
bankana fyrir allri áhættu í
tengslum við yfirtökuna á innlán-
unum, en hún endurspeglast meðal
annars í því ef undirliggjandi veð
skuldabréfanna eru ekki traust og
lausafjáráhættu.
Heimildin nýtt en
lausafjárstaðan ágæt
Samkvæmt samkomulagi sem rík-
ið gerði við Arion vegna yfirtöku
innlána Spron fékk bankinn skulda-
bréf með veði í öllum eignum þrota-
búsins. Ríkið tryggði að sama skapi
Arion fyrir allri áhættu í tengslum
við viðskiptin og skuldbatt sig til
þess að bera alla fjárhagslega
ábyrgð ef til greiðslufalls kæmi af
skuldabréfinu. Að sama skapi fékk
Íslandsbanki skuldabréf í veðum
Straums. Eins og kemur fram í end-
urskoðun Ríkisendurskoðunar á rík-
isreikningi síðasta árs þá skuldbatt
fjármálaráðuneytið sig til að taka við
skuldabréfinu og afhenda Íslands-
banka þess í stað ríkisskuldabréf
sem eru veðhæf í endurhverfum
verðbréfaviðskiptum við Seðlabank-
ann. Rétt er að taka það fram að þó
svo að bankarnir hafi átt í umtals-
verðum endurhverfum viðskiptum
við Seðlabankann þarf það ekki að
benda til lausafjárþurrðar. Eins og
fram kemur í níu mánaða uppgjöri
beggja banka er lausafjárstaða
þeirra ágæt. Þeir hafa eingöngu ver-
ið að nýta sér heimild í samkomulag-
inu við fjármálaráðuneytið. Hér er
um að ræða verulegar upphæðir
sem ríkið ber ábyrgð á. Fram kemur
í skýrslu Ríkisendurskoðunar að
verðmæti skuldabréfsins sem gefið
var út í tengslum við færslu innlána
Straums til Íslandsbanka nemi tæp-
um 44 milljörðum króna. Fjárhæð
skuldabréfsins sem var gefið út í
tengslum við yfirtökuna á innlánum
Spron nemur tæpum 97 milljörðum
króna. Samtals nemur því ábyrgð
ríkisins um 141 milljarði vegna
færslu innlánanna.
Það sem vekur athygli við þetta
er ekki síst sú staðreynd að ekki er
gert ráð fyrir þessari ábyrgð í bók-
um ríkisins. Ríkisendurskoðun
gagnrýnir þetta í endurskoðun sinni
á síðasta ríkisreikningi. Bent er á að
skuld skuli færa til bókar í rík-
isreikningi ef hægt er að meta fjár-
hæð hennar og líkur eru á að til
greiðslu hennar komi. Ef óvissa ríkir
um greiðsluna skal geta um skuldina
í skýringum. Ríkisendurskoðun tel-
ur að það hefði átt að geta hennar í
ríkisreikningnum.
Ljóst er að þessi ábyrgð ríkisins
er orðin virk, ef um það hefur ein-
hvern tíma verið vafi. Vissulega ber
að geta þess að þó svo að ríki láti
bréfin af hendi – í þessu tilfelli er
um að ræða samkvæmt heimildum
blaðsins skuldabréf úr RIKH 18
flokknum sem gefinn var út í
tengslum við bankahrunið og bréf úr
RIKS 15 – er ekki víst að það þurfi
að bera af því fjárhagslegan skaða.
Því er ekki að skipta þegar endur-
hverfu verbéfaviðskiptin ganga til
baka. Líkurnar á því að skuldin falli
á ríkið aukast hins vegar ef und-
irliggjandi veð – í þessu tilfelli
skuldabréfin á Straum og Spron – er
ekki traust.
Eins og fram kemur í skýrslu
Ríkisendurskoðunar felur sam-
komulag fjármálaráðuneytisins við
Íslandsbanka í sér að því er skylt að
taka við Straumsbréfinu og láta af
hendi veðhæf ríkisskuldabréf. Hins
vegar er um almenna skaðleysisyf-
irlýsingu að ræða í tilfelli Arion.
Morgunblaðið hefur heimildir fyrir
því að Seðlabankinn hafi neitað að
taka við skuldabréfinu í þrotabú
Spron í endurhverfum viðskiptum
við Arion og því hafi fjármálaráðu-
neytið neyðst til þess að láta bank-
ann fá veðhæf ríkisskuldabréf.
141 milljarðs ábyrgð utan
efnahagsreiknings ríkisins
 Fjármálaráðuneytið tryggði skuldabréf sem gefin voru út í tengslum við færslu á innlánum úr
Straumi og Spron í Íslandsbanka og Arion  Bankarnir fá veðhæf ríkisskuldabréf til veðlánaviðskipta
Morgunblaðið/Ómar
Leikslok Gjaldþrot Spron leiddi til þess að Arion tók yfir innistæður bankans.
Endurhverf viðskipti og ríkistrygging
Arion og Íslandsbanki fengu skuldabréf með veði í eignum þrotabúa Straums
og Spron þegar þeir tóku innlán bankanna yfir. Þar sem innlánin eru að mestu
óbundin geta þau runnið úr bönkunum áður en greiðslur af skuldabréfunum
berast. Ríkið tryggir bankana fyrir slíkri áhættu með því að reiða af hendi veðhæf
ríkisskuldabréf. Bankarnir leggja þau bréf í Seðlabankann og fá í staðinn laust fé.
Seðlabanki
Ríkissjóður
Banki
Þrotabú
Rík
iss
ku
lda
bré
f
La
us
afé
Ríkisskuldabréf
Try
gg
ing
Innlán út
In
nl
án
Sk
ul
da
br
éfTímaáhætta
(e. maturity
mismatch)
}
Það stríddi gegn góðum viðskipta-
venjum banka hve oft Glitnir veitti
viðskiptavinum sínum kúlulán, þ.e.
lán sem átti að greiða að fullu upp í
einni greiðslu á gjalddaga. Kemur
þetta fram í skýrslu sem franska
ráðgjafarfyrirtækið Cofisys gerði
fyrir sérstakan saksóknara.
Segir í skýrslunni að kúlulán geti
verið viðeigandi í ákveðnum, tak-
mörkuðum tilvikum, til dæmis við
kaup á eignum, en séu áhættusamari
en lán sem greitt er af með reglu-
legum afborgunum yfir lánstímann.
Ein af ástæðunum er sú að erfitt get-
ur verið að sjá í tæka tíð hvort lán-
taki sé gjaldfær þegar hann þarf
ekki að greiða neitt af láninu fyrr en
á gjalddaga og þá getur verið erfitt
fyrir hvaða fyrirtæki sem er að reiða
af hendi háa fjárhæð í einu lagi á
þeim tímapunkti.
Baugur Group fékk 53,9 milljóna
kúlulán í nóvember 2005, Gnúpur
fékk 18 milljóna króna kúlulán í apríl
2007 og fjárfestingarfélagið Máttur
fékk 2,3 milljarða kúlulán í nóvem-
ber 2006. Þessir aðilar allir voru
stórir hluthafar í bankanum á ein-
hverjum tíma. bjarni@mbl.is
Of mörg kúlulán hjá Glitni
 Í skýrslu sérstaks saksóknara er
lánaframkvæmd bankans gagnrýnd
Morgunblaðið/Árni Sæberg
Lán Mörg lána Glitnis voru kúlulán.
 


   
  
   
  

 




 
  
  

   
 !"# $% " &'( )* '$*
++,-,.
+/+-+0
++1-1/
23-1,0
+0-344
+.-.41
++.-52
+-1.0
+5.-3,
+4+-5,
++,-51
+/+-.1
++1-5+
23-,30
+0-+++
+.-532
++5-34
+-151
+5.-4.
+42-+.
234-4.3+
++4
+/2-35
++,-3,
23-,.0
+0-+.5
+.-54+
++5-1/
+-155
+55-3/
+42-4/
● Skuldabréfavísitalan GAMMA: GBI
lækkaði um 0,3% í gær, í 9,7 milljarða
króna viðskiptum. Verðtryggða vísital-
an, GAMMAi: Verðtryggt, lækkaði um
0,4% í þriggja milljarða króna veltu og
GAMMAxi: Óverðtryggt lækkaði lítillega
í 3,6 ma. viðskiptum. Samtals hækkaði
heildarvísitalan um 0,6% í vikunni,
GAMMAi: Verðtryggt um 0,7% og GAM-
MAxi: Óverðtryggt um 0,3%. Meðal
dagsvelta í vikunni var 17,9 milljarðar.
Lækkun í kauphöll