Morgunblaðið - 11.12.2010, Blaðsíða 30

30 UMRÆÐAN
MORGUNBLAÐIÐ LAUGARDAGUR 11. DESEMBER 2010
Mesta bölið sem að
þjóðinni steðjar er
ekki lengur „hrunið“.
Það olli að vísu krappri
efnahagslægð, banka-
og gjaldeyriskreppu.
Eftir hrun tóku stjórn-
völd málið heljar-
tökum, sem aðrar
þjóðir eru nú að átta
sig á að voru einstök,
óhefðbundin og fram-
úrskarandi. Hér á ég sérstaklega
við Neyðarlögin og það hvernig
starfsmenn Seðlabanka og Fjár-
málaeftirlits lögðu nótt við dag þeg-
ar nýjum bönkum var komið á lagg-
irnar á rústum þeirra föllnu. Þeim
tókst að verja bæði greiðslu- og
lánsfjármiðlunina, sem var með
ólíkindum. Falli þessi miðlun niður
fer efnahagslíf niður á allt annað og
verra stig, sem erfitt er að hefja sig
upp af. Nú er búið að verka bank-
ana að mestu, þeir eru að verka
stærstu fyrirtækin og framundan er
verkun skulda smærri fyrirtækja og
heimila. Stjórnvöld, bankar og líf-
eyrissjóðir hafa gert samkomulag
um niðurfellingu óinnheimtanlegra
lána. Það flýtir uppgjöri mála og
leiðir því til viðsnúnings fyrr en ella.
Bloggað í hel
Lífeyrissjóðirnir hafa staðið eins
og klettur í hafrótinu. Vegna hins
öfluga kerfisbundna sparnaðar hjá
þeim og erlendra eigna er landið að
koma standandi niður úr hildar-
leiknum. Ísland setti neyðarlög sem
skákuðu eitruðum lánum erlendra
risabanka til hliðar, einmitt og ná-
kvæmlega í ljósi neyð-
arréttar fullvalda ríkis
til að gæta hagsmuna
sinna. Á Írlandi var
tekið allt öðruvísi á
málum, vegna aðildar
landsins að ESB.
Ráðamenn voru ekki
sjálfráðir gerða sinna
og segir það sitt um
áhrif aðildar á fullveldi
ríkja. Lífeyrissjóðirnir
eru nú að endurreisa
fyrirtæki og með því
að tryggja sjóðfélögum
sínum ávöxtun, sem útrásarpúkar,
með vasana fulla af illa fengnu fé,
höfðu ætlað sjálfum sér. Það er sér-
kennilegt að hópur manna ætlar að
blogga sig í hel yfir þessu og beinir
neikvæðni sinni að fólki sem á hana
síst skilið. Það er síðan skelfilegt að
jafnvel þingmenn skuli ala á þessari
neikvæðni til að slá sér upp í fjöl-
miðlum. Þeir rífa jafnóðum niður
það sem aðrir byggja upp. Spyrja
verður hverjum þeir eru að þjóna?
Nærtækt er að það séu einmitt út-
rásarpúkar, sem keyptu sálir þess-
arra þingmanna fyrir prófkjör. Það
eru a.m.k. þessir sömu púkar, sem
þessa dagana komast ekki að kjöt-
kötlunum fyrir sjóðum almennings.
Mesta bölið
Mesta bölið sem við búum við
núna er upplausnin á Alþingi. Í síð-
ustu tveimur kosningum hefur orðið
hátt í 50% endurnýjun þingmanna.
Helmingur þeirra er m.ö.o. byrj-
endur. Minnisstæð er eldhúsdags-
umræðan sl. vor. Forystumenn
flokka tala við slík tækifæri, en
leyfa síðan nýliðum að spreyta sig.
Viðvaningar úr öllum flokkum vitn-
uðu hálfklökkir um að þeir hefðu
orðið fyrir vonbrigðum. Virðing Al-
þingis var það sem þeim kom saman
um að vantaði. Hún var það sem þau
þráðu öll, hvar í flokki sem þau
stóðu. Engu þeirra datt í hug að þau
sjálf væru vandamálið og ekkert
þeirra vissi hvernig virðing verður
til. Áður var fólk kosið til þingsetu
af því að við þurftum á því að halda
þar. Nú er fólk kosið til þingsetu af
því að það þarf á því að halda að
vera þar.
Pétur Stefánsson skrifaði frá-
bæra grein nýlega í Mbl. og leiddi
líkur að því að prófkjörin séu afl
eyðileggingar. Alls konar liðlétt-
ingar og mútuþegar dilla sér á róf-
unni í gegnum þau og virðist fólk
sem komið hefur fram í sjónvarpi
eiga greiðari leið en aðrir. Sá sem
hefur spurt spurninga í sjónvarpi
freistast til að halda að hann hafi
líka svörin. Þegar á þing er komið
kemur í ljós að tunnan er tóm og
það bylur hátt í henni. Það er grafið
undan virðingu þingsins í ræðustól
þess.
Hugsjónahrun
Allra verst eru þeir staddir sem
tekið höfðu tröllatrú á svonefnda
„nýfrjálshyggju“. Hvað eiga þeir að
tala um og við hvað eiga þeir að
tengja sig núna eftir að hugsjónir
þeirra hrundu? Það hefur verið
neyðarástand í tvö ár, en þessir við-
vaningar stunda samt málþóf og
nudda sér utan í hvert uppspuna-
málið á fætur öðru, vegna málefna-
skorts. Lífeyrissjóðir almennings
og þeir sem þeim stjórna eru í
þeirra huga ímynd hins illa. Fram-
takssjóðurinn í eigu lífeyrissjóða er
skammaður fyrir það sem Lands-
bankinn átti að gera betur. Þeir sem
stýra sjóðnum eru taldir „hægt og
bítandi að leggja undir sig íslenskt
viðskiptalíf í krafti annarra manna
peninga“ sagði einn nýliðinn. Hann
nefndi að „margir þeirra lífeyr-
issjóða sem standa að Framtaks-
sjóðnum hafa þurft að skerða lífeyr-
isréttindi sjóðsfélaga sinna.
Stjórnendur sjóðanna ætla þrátt
fyrir það að ávaxta fé í áhættusöm-
um rekstri“.
Það er til einn íslenskur lífeyr-
issjóður sem eingöngu kaupir
skuldabréf og eru þau yfirgnæfandi
með ábyrgð ríkisins. Hvernig færi
um endurreisn atvinnulífsins ef allir
lífeyrissjóðir landsins fylgdu þeirri
stefnu? Ætli þingmaðurinn sem hélt
hinum tilvitnuðu orðum fram telji
ríkisábyrgðir vænlegastar til vaxtar
í viðskiptalífinu? Er það stefna
flokks hans? Útrásarpúkarnir eru
með vasana fulla af illa fengnu fé.
Er það ekki líka „annarra manna
fé“? Er rétt að færa þeim fyrir-
tækin á silfurfati ?
Margoft hefur komið fram að
hrunið olli lífeyrissjóðum áföllum,
um 340 milljörðum en ekki 800 eins
og fullyrt hefur verið gegn betri vit-
und. Tapið var aðeins brotabrot af
því sem tapaðist í bönkum og verð-
bréfasjóðum þeirra, e.t.v. 5% af
heildartapinu. Stjórnun lífeyr-
issjóða var ekki fullkomin, það skal
fúslega viðurkennt. Fullyrða má þó
að sú stjórnun var heiðarleg og bar
höfuð og herðar yfir það sem gerð-
ist, þegar fjárglæframenn tóku
banka og sparifé almennings til eig-
in nota. Mútuþegar á þingi hafa
ekki enn játað af hverju þeir horfðu
aðgerðalausir á og óskýrt er af
hverju forystumenn flokka lögðust í
ferðalög til að sannfæra lánveit-
endur um að allt væri í himnalagi.
Ábyrgð og framfarir
ASÍ, SA og aðildarfélög þeirra
tryggja jafnvægi, ábyrgð og fram-
farir í atvinnulífinu með aðild að
stjórnum lífeyrissjóða. Þetta er orð-
in kjölfesta þjóðfélagsins, á meðan
þingheimur dinglar sér. Viðvaning-
urinn mun hafa sagt hættuna af
fjárfestingum í atvinnulífinu þá „að
ávöxtun lífeyrissjóðanna verður
lakari og það kemur niður á lífeyris-
réttindum í framtíðinni. Ég hef líkt
þessu við að pissa í skóinn sinn –
manni verður hlýtt stutta stund en
síðan kemur ofkælingin,“ sagði
þingstaulinn. Þetta er galið. Ávöxt-
unin verður þvert á móti mun betri,
með dreifingu áhættunnar og
skráningu hlutabréfa á markaði. Ég
á von á að árangurinn skili sér fjótt
og munu þá svartagallsrausarar
vitaskuld finna sér önnur rök. Þetta
allra síðasta, með ofkælinguna og
orsakir hennar, þekkir ungliðinn af
eigin raun, hann hefur reynsluna,
standandi í pontu hins háa Alþingis.
Stjórnmálaskólinn við Austurvöll
Eftir Ragnar
Önundarson » Áður var fólk kosið
til þingsetu af því að
við þurftum á því að
halda þar. Nú er fólk
kosið til þingsetu af því
að það þarf á því að
halda að vera þar.
Ragnar Önundarson
Höfundur er varaformaður stjórna
Lífeyrissjóðs verzlunarmanna og
Framtakssjóðs Íslands slhf.
Ein stærsta rétt-
arbót Íslandssög-
unnar og heims-
byggðarinnar allrar
hefur verið slegin af á
grænu ljósi af Jafn-
réttisstofu með að-
gerðaleysi – þrátt
fyrir skýr ákvæði um
að henni beri að
framfylgja 22. gr.
jafnréttislaga. Ráða-
menn „marsera“ ár eftir ár í 16
daga samfleytt, blindir á báðum,
gegn kynbundnu ofbeldi undir
dyggilegri forystu Jafnréttisstofu,
sem er kirfilega stopp á grænu
ljósi. – Fjölþjóðlegar og alþjóð-
legar ráðstefnur eru haldnar hér-
lendis sem erlendis með veglegum
kaffisamsætum. – Til hvers? Er
kaffið ekki nógu sterkt?
Kynbundið ofbeldi og áreitni
Samkvæmt lögum um jafna
stöðu og jafnan rétt kvenna og
karla nr. 10/2008 er eitt af hlut-
verkum Jafnréttisstofu að vinna
gegn kynbundnu ofbeldi og
áreitni. Atvinnurekendur og yf-
irmenn stofnana og félagasamtaka
skulu samkvæmt sömu lögum gera
sérstakar ráðstafanir til þess að
koma í veg fyrir að starfsfólk,
nemar og skjólstæð-
ingar verði fyrir kyn-
bundinni eða kynferð-
islegri áreitni á
vinnustað, stofnun, í
félagsstarfi og í skól-
um. (Tilvitnun úr
22.gr. jafnréttislag-
anna).
Hér er slóð á allan
lagabálkinn:
www.jafnretti.is/
jafnretti/
?D10cID=ReadDocu-
ment&ID=91&DocCa-
tID=32.
Það er smánarblettur að Jafn-
réttisstofa framfylgi ekki 22. gr.
jafnréttislaga 2000 og 2008, þar
sem framkvæmdavald hennar er
skýrt. – Þar er orð gegn orði þol-
andanum í hag. Jafnréttisstofa er
undirstofnun félags- og trygginga-
málaráðuneytisins. Þar hafa ráð-
herrar blundað í gegnum árin og
greinilega ekki skilið valdsvið sitt.
– Sem er að þeir hafa skýra eft-
irlitsskyldu með öllum undirstofn-
unum ráðuneytisins. Þess utan má
nefna Vinnueftirlit ríkisins, Svæð-
isráð um málefni fatlaðra, Trygg-
ingastofnun ríkisins og Vinnu-
málastofnun (sjá Ráðherraábyrgð
6́3).
Jafnræðisstofa
Er tímabært að leggja niður
Jafnréttisstofu í núverandi mynd
og koma á fót Jafnræðisstofu? Til-
gangur hennar væri að berjast
gegn félagslegu óréttlæti og mis-
munun, með tilvísun til 65. gr.
stjórnarskrárinnar, sbr. 3. gr.
stjórnskipunarlaga nr. 97/1995
sem hljómar svo: Allir skulu vera
jafnir fyrir lögum og njóta mann-
réttinda án tillits til kynferðis,
trúarbragða, skoðana, þjóðern-
isuppruna, kynþáttar, litarháttar,
efnahags, ætternis og stöðu að
öðru leyti. Konur og karlar skulu
njóta jafns réttar í hvívetna. – En
til verndar einstaklingum en ekki
stjórnvöldum og fyrir alla Íslend-
inga!
Lagaákvæði er takmarka mann-
réttindi verða að vera ótvíræð. Sé
svo ekki ber að túlka þau ein-
staklingi í hag, því að mannrétt-
inda-ákvæði eru sett til verndar
einstaklingum en ekki stjórnvöld-
um. / H 1988, 1532.
Í dag þarf fólk að vera týnt og
tröllum gefið til að fá gjafsókn á
Íslandi. Það er einungis fjársterkt
fólk sem getur leitað réttar síns
fyrir dómstólum í dag. „Með lög-
um skal land byggja en ólögum
eyða.“ – En ekki með gróðavon í
hjarta, heldur með von um réttlátt
samfélag. Stillum siðferðiskomp-
ásinn. – Lyftum mennskunni í
æðra veldi.
Jafnréttisstofa
stopp á grænu ljósi
Eftir Helgu Björk
Magnúsd.
Grétudóttur
» Þar er orð gegn orði
þolandanum í hag.
Það er smánarblettur að
Jafnréttisstofa fram-
fylgi ekki 22. gr. jafn-
réttislaga 2000 og 2008.
Helga Björk Magnúsd.
Grétudóttir
Höf. er öryrki og tónlistarkennari.
Varaformaður í BÓT, aðgerðahóp um
bætt samfélag.
Frelsi einstaklings-
ins er hornsteinn lýð-
ræðis og því eitt það
dýrmætasta sem við
eigum. Á und-
anförnum árum hafa
ýmsir stjórn-
málamenn og flokkar
þeirra reynt að stýra
samfélaginu frá hug-
sjónum einstaklings-
frelsis og inn á braut
„heildarinnar“ sem
enginn veit hver er.
Stöðugt er sótt í vasa ein-
staklinga til að þjóna „heildinni“
og hagsmunum hennar. Hinn póli-
tíski rétttrúnaður heildarhyggj-
unnar hunsar rétt einstaklinganna
sem þó hljóta að standa að baki
heildinni. Í nafni heildarhyggju er
ráðist gegn einstaklingum og stöð-
ugt lagður á þá þyngri baggi til að
létta undir með „heildinni“ í efna-
hagslegum þrengingum. Þannig
hafa hinir rétttrúuðu komist að
þeirri niðurstöðu að byrði „heild-
arinnar“ verði þeim mun léttari
sem klyfjar einstaklinganna eru
þyngri. Einhver hefði kallað þetta
hagfræði skrattans.
Nýjasta dæmið um pólitískan
rétttrúnað sem náð hefur að festa
rætur hér á Íslandi er aðför meiri-
hluta bæjarstjórnar að skattgreið-
endum á Seltjarnarnesi. Fyr-
irhuguð hækkun útsvars er
ótrúleg í ljósi þess að útgjöld bæj-
arins hafa hækkað 14% á ári að
meðaltali síðustu ár. Meirihluti
bæjarstjórnar, undir forystu Ás-
gerðar Halldórsdóttir bæjarstjóra,
telur að 6% niðurskurður sé ár-
angur eftir óráðsíu í fjármálum
bæjarins undanfarin ár.
Í grein sem birtist í Morg-
unblaðinu 10. desember vitnar
bæjarstóri í ímyndaða stefnu
Sjálfstæðisflokksins um ráðdeild í
opinberum rekstri og samfélags-
lega ábyrgð, til að færa rök fyrir
gríðarlegum hækk-
unum skatta. Það eru
ný sannindi fyrir mér
og mörgum öðrum
sem stutt hafa Sjálf-
stæðisflokkinn að
kjörnir fulltrúar hans
stæðu fyrir auknum
álögum og allra síst
til að leyna vangetu
bæjaryfirvalda til að
gæta aðhalds, hóf-
semdar í fjármálum
þegar mest á reynir.
Allt er þetta klætt í búning inn-
antómra orðaleppa – tískuorða
hinna rétttrúuðu um samfélags-
lega ábyrgð, sjálfbært bæjarfélag
og ímyndaða skjaldborg fyrir bæj-
arbúa.
Íbúar Seltjarnarness eru ágæt-
lega í stakk búnir til að mæta
áföllum ef þeir fá að ráðstafa sínu
sjálfaflafé sjálfir. Þeir gera þá
sjálfsögðu kröfu að áður en köld
hönd bæjarstjórnar seilist dýpra í
vasana sé búið að taka til í rekstri
bæjarfélagsins. Þeir ætlast til
þess að byrjað sé á réttum enda
og útgjöld taki mið af tekjum en
ekki öfugt.
Fórnum ekki hugsjónum okkar
fyrir skammtímalausnir sósíalism-
ans, höfum trú á einstaklingnum.
Við skulum standa vörð um Sel-
tjarnarnes sem fyrirmyndarsveit-
arfélag sem tekur ekki þátt í
hrunadansi hinna rétttrúuðu.
Sósíalismi á
Seltjarnarnesi
Eftir Rúnar Nielsen
Rúnar Nielsen
» Svar við grein Ás-
gerðar Halldórs-
dóttur „Lífsgæði eru
meira en lágir skattar“
sem birtist 10. desem-
ber í Morgunblaðinu
Höfundur er nemi og er formaður
Baldurs, félags ungra sjálfstæð-
ismanna á Seltjarnarnesi.
- nýr auglýsingamiðill
 569-1100finnur@mbl.is
...þú leitar og finnur