Morgunblaðið - 03.01.2011, Blaðsíða 34

A
ð segja skilið við tóbakið er
ekkert grín. Níkótínlyf geta
hjálpað til við að hætta
reykingum og þegar blaða-
maður fór á stúfana komst hann að
því að fjölmargar lausnir eru í boði.
„Níkótínfíkn er gríðarlega sterk
fíkn og oft talað um að hún sé ein
af erfiðustu fíknum að kljást við. Á
David Bowie til að mynda að hafa
sagt að honum hafi tekist að hætta
öllum sínum ósiðum nema að hætta
að reykja. Líkaminn verður svo
háður níkótíninu,“ segir Bára Ein-
arsdóttir, sölu og markaðsstjóri hjá
Vistor sem er umboðsaðili Nico-
rette hér á landi.
Brynjúlfur Guðmundsson hjá Ar-
tasan tekur í sama streng, en Ar-
tasan dreifir vörum Nicotinell.
„Landlæknisembættið hefur skil-
greint reykingar sem eina af alvar-
legustu ógnunum sem steðja að
heilsufari landsmanna. Á nýlegri
ráðstefnu um tóbaksvarnir var um-
fangi vandans lýst í tölum á þá leið
að kostnaður samfélagsins af nei-
kvæðum áhrifum reykinga næmi
yfir 22 milljörðum króna árlega, og
til að standa á jöfnu þyrfti hver
pakki að kosta yfir 3.000 kr.“
Vanlíðanin er erfið
Níkótínlyf eru engin töfralausn,
því mikinn vilja þarf til að hætta að
reykja, en lyfin geta hjálpað mörg-
um að halda í skefjum reyk-
ingaþörfinni. „Níkótín hverfur hratt
úr líkamanum og því kallar hann
stöðugt á meira. Uppbótarmeðferð
með níkótínlyfjum slær á mestu
fráhvarseinkennin og þar með
reykingaþörfina,“ segir Bára sem
hefur persónulega reynslu af að
hætta að reykja. „Það var árið 1986
þegar Nicorette kom fyrst á mark-
að hér á landi, og satt best að segja
á ég erfitt með að skilja hvernig
nokkur maður getur hætt án þess
að fá aðstoð. Nikótínþörfin er svo
sterk og því getur munað miklu að
fá níkótín í lyfjaformi – oftast er
það vanlíðanin sem fylgir fráhvarfs-
einkennunum sem stuðla að falli.“
Brynjúlfur segir jafnframt að
bestu líkurnar á að takist að kveðja
tóbakið séu þegar fari saman ráð-
gjöf og níkótínlyf. „Rannsóknir
benda til þess að líkurnar á að geta
hætt eru tvöfalt betri hjá þeim sem
nota níkótínlyfin,“ segir hann en
minnir jafnframt á að nota þurfi
lyfin rétt.
Tyggja og hvíla
„Flestir flaska á því að nikótín-
tyggjó þarf að nota með ákveðnum
hætti, og virkar ekki sem skyldi ef
einfaldlega er tuggið og tuggið. Því
hraðar sem tuggið er því meira
losnar af níkótíni úr tyggjóinu og
getur of mikið magn orðið til þess
að megnið af níkótíninu fer niður í
maga. Þar er upptaka efnisins mun
minni en í munnholinu, og getur að
auki valdið sviða í hálsi eða hiksta,“
segir hann. „Rétt notkun er að
tyggja nokkrum sinnum þar til ní-
kótínbragðið kemur fram og bíða
þá um stund t.d. með því að leggja
tyggjóið til hliðar eða geyma í
munninum. Þegar bragðið er horfið
er tuggið aftur, og þannig koll af
kolli.“
Bára tekur undir þetta. „Algengt
er að fólk geri þessi mistök og
missi þá jafnvel trúna á
nikótíntyggigúmmíinu þar sem
áhrif lyfsins verða ekki sem skyldi.“
Að finna réttu blönduna
Bára segir líka gefast vel, í mörg-
um tilvikum, að nota samsetta með-
ferð Nicorette, en þá eru fleiri en
eitt lyfjaform notað samhliða. „Er
þá Nicorette-nikótínplástur notaður
í grunninn sem veitir líkamanum
jafnan nikótínskammt yfir daginn
og svo má nota 2 mg Nicorette-
nikótíntyggjó eða Nicorette-
innsogslyfið með þegar mesta löng-
unin til að reykja kemur yfir,“ Mis-
munandi er einnig hvaða lyfjaform
hentar hverjum og einum. „Sumum
þykir ekki gott að tyggja og þeim
getur hentað betur að nota munn-
sogstöflur, tungurótartöflur, inn-
sogslyf eða nefúða. Nefúðinn er t.d.
skjótvirkasta lyfjaformið, á meðan
tungurótartöflur geta verið leið til
að láta lítið á þessu bera.“
Þá er líka hægt að velja um mis-
munandi styrkleika á sumum lyfja-
formum. „Nicorette býður t.d. upp
á 25 mg plástur sem er sá sterkasti
á markaðinum, og styðja rann-
sóknir betri árangur þegar meðferð
hefst með 25 mg plástri en með 15
mg.“
ai@mbl.is
Auðveldar fólki
að segja bless
við sígarettuna
Níkótínlyf geta hjálpað til við að halda fráhvarfs-
einkennum í skefjum. Nota þarf lausnirnar rétt og
t.d. er ekki sama hvernig níkótintyggjó er tuggið.
Morgunblaðið/Golli
Reykingar Eru skaðlegar.
Brynjúlfur
Guðmundsson
Bára
Einarsdóttir
34 | MORGUNBLAÐIÐ
HEIMSREISA Í HÁDEGINU
FYRTÆKJAÞJÓNUSTA – SENDUM Í FYRIRTÆKI
SPENNANDI HEILSURÉTTIR
Suðurlandsbraut 12 108 Reykjavík S: 557-5880 kruska@kruska.is kruska.is OPIÐ ALLA VIRKA DAGA FRÁ 11:00-20:00
Þ
að verður að segjast eins og er að konur á miðjum
aldri eiga oft í mestu vandræðum með að finna
líkamsrækt við sitt hæfi. Nóg er framboðið af
tækjasölum, hröðum eróbikktímum og alls kyns
námskeiðum, en sjaldan er hægt að mæta fyllilega þörf-
um kvenna sem komnar eru á rólega skeiðið.
Fimleikafjólurnar kallast hópur sem æfir í Fossvogs-
skóla, og kann að vera með uppskriftina að réttu líkams-
ræktinni fyrir þroskaðar konur. Það segir sína sögu að
sumir meðlimir hópsins hafa stundað leikfimina í upp-
undir 20 ár. Ásdís Halldórsdóttir líkamsræktarþjálfari
hefur leitt starfið í um fjögur ár.
„Þarna koma saman konur á besta aldri, og ætli meðal-
aldurinn sé ekki á bilinu 50 til 60. Flestar hafa stundað
þessa leikfimi í mörg ár en einnig á sér stað stöðug end-
urýjun enda spyrst þetta út í hverfinu,“ segir Ásdís.
Minnir á skólaíþróttir
Hugmyndin að Fimleikafjólunum kviknaði hjá for-
eldrum barna við Fossvogsskóla og er notast við íþrótta-
hús skólans. Segja má að æfingarnar minni á dæmigerð-
an íþróttatíma í skóla. „Salurinn er lítill og sætur og við
höfum allt það helsta sem þarf til að stunda góða hreyf-
ingu, s.s. lóð, palla, dýnur og bolta. Tímarnir eru fjöl-
breyttir og við gerum allt milli himins og jarðar,“ út-
skýrir Ásdís. „Það ræðst nánast af tilviljun hvort við
gerum styrtktaræfingar, jóga og pílates, förum í blak eða
körfubolta, höldum danstíma eða pallaleikfimi. Til að
auka fjölbreytnina skiptist ég svo á við annan þjálfara
um að leiða tímana, en hópurinn hittist tvisvar í viku.“
Félagsskapurinn hefur líka örugglega sitt að segja um
hvað þátttakendur endast lengi. „Oft þarf ég að byrja
tímana á að stoppa kjaftaganginn, og um leið og æfing-
arnar byrja hefst talið aftur,“ bætir Ásdís við glettin.
„Konurnar skiptast á bókum og hittast utan æfinga, og
árlega förum við út að borða og gerum okkur glaðan dag
með miklu húllumhæi. Sjálf hef ég starfað við líkams-
ræktarþjálfun í um fimmtán ár og aldrei séð svona góða
stemningu í nokkrum hóp.“
Ásdís spáir að það hjálpi líka til að starfið er á for-
sendum kvennanna sjálfra. „Sem dæmi þá þykir eldri
konum oft tónlistin hátt stillt í dæmigerðum hóptíma hjá
líkamsræktarstöð. Við notum tónlist í sumum æfing-
unum hér en stillum ekki á hæsta styrk,“ segir hún. „Svo
tökum við okkur gott jólafrí í desember, og hvílumst í
þrjár eða fjórar vikur, og svo aftur yfir sumarið. Kon-
urnar eru síðan duglegar að hittast eftir eigin getu og
óskum og hreyfa sig utan æfinga.“
Þó svo allt sé fimmtugum konum fært þá er líka gætt
að því að æfingarnar gangi ekki fram af þátttakendum.
„Sumar í hópnum geta kannski ekki gert allar æfing-
arnar af einhverjum sökum, og þá sýni ég þeim einfald-
lega aðrar útfærslur á æfingunni eða þær geta gert ann-
ars konar æfingar á meðan og haldið dampi,“ segir Ásdís.
„Við leggjum svo mikla áherslu á vandaða upphitun og
teygjur, og tökum jafnvel góðar slökunaræfingar og hug-
leiðslu í lok tíma.“
Vonir standa til að reyna Fimleikafjólu-kerfið á fleiri
stöðum og geta áhugasamir náð í Ásdísi með tölvupósti á
asdis@bardusa.is.
ai@mbl.is
Morgunblaðið/Ernir
Í stuði „Sjálf hef ég starfað við líkamsræktarþjálfun í
um fimmtán ár og aldrei séð svona góða stemningu í
nokkrum hóp“ segir Ásdís Halldórsdóttir
Hvað fær konur til að mæta
í leikfimi í tvo áratugi?
Fimleikafjólurnar í Fossvogsskóla virðast
hafa dottið niður á hálfgerða töfraform-
úlu. Konurnar skemmta sér konunglega í
fjölbreyttri leikfimi og ílengjast svo árum
og áratugum skiptir.
Getur tekið nokkra mánuði
Nikótínlyf kosta sitt, en bæði Bára og
Brynjúlfur segja nikótínlyfin alltaf
ódýrari en tóbak, sama hvernig dæm-
ið er reiknað. „Lyfin geta virst dýr þeg-
ar keyptir eru minnstu skammtarnir,
en betri kaup fást með því að fjárfesta
í stærstu pakkningunum,“ segir
Brynjúlfur og bendir á að Fruit-
afbrigðið sé hagkvæmasta tyggi-
gúmmíið í línu Nicotinell. Auk apóteka
má kaupa lyfin í flestum mat-
vöruverslunum og á bensínstöðvum
án lyfseðils.
Að hætta að reykja er ferli sem tek-
ur tíma og þarf því að nota níkótínlyfin
um nokkurt skeið. „Oftast er mælt
með að eftir um 2-4 mánaða skeið
byrji notandinn að trappa niður nikó-
tínnotkunina og er þá búið að venja
líkamann af þeim vana að reykja,“
segir Brynjúlfur
Bára bætir við að flestir þurfi ekki
að nota nikótínlyfin nema til skemmri
tíma. „Oftast er talað um að nota
þurfi nikótínlyfin í þrjá til sex mánuði,
og ekki lengur en eitt ár.“