Morgunblaðið - 23.06.2011, Page 4

4 FRÉTTIRInnlent
MORGUNBLAÐIÐ FIMMTUDAGUR 23. JÚNÍ 2011
Halldór Armand Ásgeirsson
haa@mbl.is
Samkvæmt heimildum Morgunblaðsins horfa
pör í giftingarhugleiðingum hýru auga til dag-
setningarinnar sjöunda september árið 2013 og
sjá fyrir sér að láta pússa sig saman 7.9.13. Ýms-
ar dagsetningar hafa verið í tísku undanfarin ár
og að sögn presta hafa Íslendingar verið dugleg-
ir við að velja sér „sérstakar“ dagsetningar síð-
ustu ár, vafalaust til að ljá deginum aukna merk-
ingu og vægi.
Sjöundi júlí árið 2007 var til að mynda af-
skaplega vinsæll brúðkaupsdagur og á þeim
tíma, þegar efnahagsumhverfið var öllu líf-
vænlegra en það er í dag, voru brúðkaupin jafn-
framt mun íburðarmeiri en nú um stundir.
Hjálmar Jónsson, sóknarprestur í Dóm-
kirkjunni, segir að brúðkaup í kirkjunni hafi
ekki verið bókuð fyrir lukkudaginn mikla, sjö-
unda september árið 2013. „Við erum eitthvað
farin að bóka fyrir 2012 en fólk virðist ekki vera
farið að hugsa alla leiðina til 2013.“ Hann segir
jafnframt að áttundi ágúst árið 2008 hafi verið
afar vinsæll giftingardagur. „Þá höfðu margir
pantað tvær kirkjur til öryggis.“ Þennan dag var
hann sjálfur bókaður í átta hjónavígslur sem á
endanum urðu þó „aðeins“ fimm.
Íburðarminni veislur
Hjálmar segir ennfremur að síðustu ár hafi
íburður hjónavígslna minnkað mjög. „Þær hafa
breyst. Fólk leggur minna upp úr tilstandi en áð-
ur og leggur frekar áherslu á að hafa vígslurnar
einfaldar en um leið sérstakar.“ Hann tekur sem
dæmi að fólk láti í auknum mæli gifta sig úti í
náttúrunni.
Lena Rós Matthíasdóttir, prestur í Grafar-
vogskirkju, tekur í sama streng og segir fólk í
auknum mæli gifta sig með skömmum fyrirvara.
„Það er meira um minni athafnir en áður. Fyrir
hrun pantaði fólk brúðkaupsvígslu með jafnvel
tveggja ára fyrirvara. Og ég heyri það jafnframt
í viðtölum fyrir hjónavígslur að fólk vill gifta sig
fyrir það sjálft, en ekki til að ganga inn í ein-
hverja hefð. Fólk er þá greinilega búið að hug-
leiða þetta mikið. Það er ákveðinn stigsmunur á
hugsunarhættinum.“
Látlausari brúðkaup á nýjum tímum
 Íslendingar hafa unnvörpum gift sig á „sérstökum“ dagsetningum síðustu ár en ekki er þó enn
byrjað að taka frá 7.9.13.  Prestar segja brúðkaup mun íburðarminni nú en fyrir efnahagshrun
Morgunblaðið/Árni Sæberg
Eilíf ást Sífellt fleiri gifta sig utandyra.
Sjö níu þrettán
» Algeng og útbreidd
hjátrú, m.a. meðal kristinna
manna, er að banka í við og
fara með talnarununa 7 - 9 -
13.
» Þetta er gert til þess að
milda viðbrögð örlaganna ef
viðkomandi hefur talað óvar-
lega eða staðhæft eitthvað
sem brugðið getur til beggja
vona.
» Tölurnar sjö og níu hafa
lengi þótt heilagar í ýmsum
trúarbrögðum og hugmyndin
um að talan þrettán sé óvenju-
mögnuð er jafnframt ævaforn.
um og til dæmis hafi læknaskortur-
inn verið tekinn til rækilegrar skoð-
unar á formannafundi félagsins nú í
vor. Þar hafi öll umdæmi gefið
skýrslu um stöðu mála. Niðurstaðan
sé að það vanti lækna í öll umdæmi
nema norðurhluta Vestfjarða. Birna
segir að sérstaklega vanti sérmennt-
aða heimilislækna.
Norðurlöndin hafa með sér sam-
starf um ákveðið mönnunarmódel
sem metur þörf á læknum miðað við
aðstæður í hverju landi. Birna segir
að árið 2008 hafi verið miðað við að
læknar á Íslandi þyrftu að vera 1.225
talsins í árslok 2011. Nú starfi hins
vegar einungis 1.060 læknar á Ís-
landi. Því sé ljóst að í það minnsta
165 lækna vanti til að fullnægja þörf-
um. Það er meiri fjöldi en allur íbúa-
fjöldi Borgarfjarðar eystri.
Vandamál 21. aldar
Í fyrrasumar var auglýst eftir
heimilislæknum í sjö stöður á Vest-
urlandi án árangurs. Á Austurlandi
hefur sömuleiðis verið auglýst eftir
læknum í sérfræðistöður mjög
reglulega án árangurs. Í nýlegri
skýrslu ríkisendurskoðunar um
Sjúkrahúsið á Akureyri, sem Morg-
unblaðið sagði frá í gær, kemur fram
að læknaskortur á sé orðinn svo al-
varlegur á Sjúkrahúsinu á Akureyri
að sjúklingum kunni að vera ógnað.
Birna Jónsdóttir segir lækna-
skortinn á landsbyggðinni mega
rekja til nokkurra þátta. Í fyrsta lagi
fái ungir sérmenntaðir læknar ekki
sömu tækifæri á Íslandi og þeir fái
erlendis. Í öðru lagi séu launin ekki
nægilega góð miðað við vinnuálag og
í þriðja lagi sé aðstæðum um að
kenna. Einingarnar séu orðnar svo
litlar, læknar hafi umsjón með
stórum landsvæðum, lítið sé um
vinnufélaga og nær ekkert vaktafrí.
Birna segir vandamálið ekki ein-
skorðast við Ísland, þetta sé vanda-
mál 21. aldar læknisfræði. Nefna má
að sama staða hefur verið lengi í
Noregi. Þar hefur reynst erfitt að
manna dreifðari byggðir þrátt fyrir
góð launakjör.
Athygli vekur hve lítil endurnýjun
hefur verið meðal heimilislækna á
Íslandi. Ljóst er að stór hópur heim-
ilislækna er á aldrinum 60 til 65 ára
og munu þeir því brátt hætta störf-
um sökum aldurs. Geir Gunnlaugs-
son, landlæknir, segir hugsanlegt að
landsbyggðin muni eiga erfiðara
með að ráða til sín lækna haldi þró-
unin áfram á sömu braut. Heilsu-
gæslan sé grunnurinn að heilbrigð-
iskerfi landsins og því sé mikilvægt
að efla hana sérstaklega.
„Þetta er afleitt ástand“
 Fáir læknar snúa heim úr sérfræðinámi erlendis  Ísland er í samkeppni við öll
löndin á Norðurlöndum um lækna  Talið er að það vanti um 165 lækna á Íslandi
Læknar Læknaskortur hefur verið á Íslandi um skeið. Svo virðist sem ástandið fari versnandi en íslenskir læknar leita í æ ríkari mæli út fyrir landsteinana.
FRÉTTASKÝRING
Hjalti Geir Erlendsson
hjaltigeir@mbl.is
Nánast engir læknar hafa snúið
heim til Íslands úr sérfræðinámi síð-
an í október 2008. Læknaskortur er
farinn að segja verulega til sín og þá
sérstaklega á landsbyggðinni. Talið
er að það vanti um 165 lækna á Ís-
landi öllu til að fullnægja þörfum
samfélagsins. Geir Gunnlaugsson
landlæknir segir læknaskortinn vera
af tvennum toga. Annars vegar vanti
heimilislækna til starfa við heilsu-
gæslustöðvar um allt land og svo
vanti sérfræðimenntaða lækna á
stærri sjúkrastofnanir svo sem á Ak-
ureyri og í Neskaupstað. Viðmæl-
endur Morgunblaðsins eru sammála
um að Ísland standist varla sam-
keppni við hin löndin á Norðurlönd-
um. Erlendis bjóðist læknum ein-
faldlega betri kjör gegn minna
vinnu.
„Þetta er afleitt ástand og graf-
alvarlegt og okkur er það ljóst,“
segir Birna Jónsdóttir, formaður
Læknafélags Íslands. Það vanti
sárlega að fá unga sérfræði-
menntaða lækna heim, bæði í
stöður í dreifðari byggðum
en einnig í Reykjavík.
Birna segir að Lækna-
félagið sé stöðugt á
tánum í þessum mál-
947 tillögur að nafni á hæsta fossi
Íslands, sem nýlega myndaðist í
Morsárjökli, höfðu borist inn á vef
mbl.is síðdegis í gær. Hugmynda-
samkeppnin var sett á laggir á
föstudag og stendur yfir fram til
hádegis á fimmtudaginn 30. júní
næstkomandi. Fossinn er 228 metr-
ar að hæð, 30 metrum hærri en
Glymur, sem áður var talinn hæstur
fossa á Íslandi.
Ritstjórn Morgunblaðsins mun
fara yfir tillögurnar og velja þær
sem hún telur koma til greina sem
nafn á fossinn.
Veitt verða þrenn vegleg bóka-
verðlaun fyrir þær tillögur sem
þykja skara fram úr. Niðurstaðan
verður tilkynnt í Morgunblaðinu og
á mbl.is laugardaginn 2. júlí næst-
komandi.
Tillögurnar verða síðan sendar
örnefnanefnd sem tillögur að nafni
á nýja fossinum.
947 tillögur hafa
borist í hugmynda-
samkeppni mbl.is
Tveir þriðju hlut-
ar landsmanna,
eða 65,7%, eru
andvígir því að
höfðað hafi verið
sakamál gegn
Geir H. Haarde,
fyrrverandi for-
sætisráðherra,
fyrir landsdómi.
Þetta kemur
fram í nýrri könnun MMR, sem kann-
aði hvort fólk væri almennt fylgjandi
eða andvígt því að höfðað hefði verið
sakamál fyrir landsdómi gegn Geir.
Af þeim sem tóku afstöðu sögðust
48,3% vera mjög andvíg, 17,3% frek-
ar andvíg, 14,6% frekar fylgjandi og
19,7% sögðust mjög fylgjandi því að
höfðað hefði verið sakamál gegn
Geir vegna refsiverðrar háttsemi
hans í embættisfærslu sinni á árinu
2008.
Mikill munur reyndist á afstöðu
fólks eftir því hvar það stendur í
stjórnmálum. Andstaðan reyndist
mest á meðal sjálfstæðismanna, en
91,7% þeirra sem tóku afstöðu og
myndu kjósa Sjálfstæðisflokkinn
voru andvíg.
Aftur á móti voru 73,4% þeirra
sem tóku afstöðu og myndu kjósa
Vinstri græna, ef gengið væri til
kosninga í dag, fylgjandi því að höfð-
að hefði verið sakamál gegn Geir H.
Haarde.
Mikill meiri-
hluti gegn
málshöfðun
Geir H . Haarde
Það er ljóst að landsbyggðin
keppir ekki aðeins við höfuð-
borgarsvæðið um lækna heldur
eru öll Norðurlönd undir,
jafnvel heimurinn. Íslenskir
læknar eru margir mennt-
aðir á Norðurlöndum og
því eru hæg heimatökin
fyrir þá þar. „Læknar eru
farnir í einhverjum mæli að
taka sér launalaust leyfi frá
sínum vinnustað og fara
til starfa erlendis viku og
viku. Þessir læknar voru kannski í
fullu starfi hér heima en hafa nú
minnkað við sig,“ segir Geir Gunn-
laugsson landlæknir. Þetta geti
haft áhrif á mönnun hér. Geir segir
þetta bæði eiga við um heilsu-
gæsluna og sjúkrahúsin. „Lækn-
arnir vilja halda áfram á Íslandi en
telja hag sínum betur borgið fjár-
hagslega með því að vinna tíma-
bundið erlendis.“ Sömuleiðis bjóð-
ist oft störf erlendis sem hæfi
sérmenntun einstakra lækna.
Vinna bæði heima og erlendis
AUÐVELT FYRIR ÍSLENSKA LÆKNA AÐ FÁ STÖRF
Geir Gunnlaugsson