Morgunblaðið - 05.10.2011, Blaðsíða 20

Af meintri
fyndni Samtaka
atvinnulífsins
Jón Bjarnason, sjáv-
arútvegs- og landbún-
aðarráðherra, sendir
Samtökum atvinnulífs-
ins kveðju í Morg-
unblaðinu á mánudag-
inn og segir samtökin
hafa farið með gam-
anmál á opnum fundi
um atvinnumál sem
fram fór í Hörpu 26.
september sl. Þar
hvöttu samtökin til
nýrrar atvinnusóknar og að ráðist
yrði að rótum atvinnuleysisins en 11
þúsund manns eru nú án vinnu. Á
fundinum bentu SA á að hægt væri
að bæta þjóðarhag um 46 milljarða
króna á ári með því að koma vinnu-
fúsum höndum til starfa auk já-
kvæðra samfélagslegra áhrifa sem
af því hlytust. Það er fjarri að erfitt
ástand í atvinnumálum þjóðarinnar
hafi nokkuð með kímni að gera. Nú
þegar þrjú ár eru liðin frá hruni er
sorglegt hversu mörg tækifæri til að
skapa ný störf og snúa vörn í sókn
hafa runnið út í sandinn.
Ráðherra segir Samtök atvinnu-
lífsins ekki vilja framar tala við
stjórnvöld og að öll atvinnusköpun
verði stöðvuð á meðan ekki verði
farið að ráðum SA. Þetta er rangt. Á
fyrrgreindum fundi SA sagði ég
hins vegar að SA myndu að svo
komnu máli ekki hafa frumkvæði að
frekari samskiptum við ríkisstjórn-
ina.
Yfirlýsingar ríkisstjórnarinnar, í
tengslum við stöðugleikasáttmálann
og nýja kjarasamninga í maí sl., lof-
uðu góðu en því miður hefur rík-
isstjórnin ekki haft kraft til að fylgja
þeim eftir. Það ætti að vera for-
gangsverk stjórnvalda að virkja at-
vinnulífið til góðra verka í stað þess
að halda því niðri og tefja nauðsyn-
legan efnahagsbata. Takist ekki að
leggja grunn að öflugum hagvexti
sem byggist á verðmætasköpun og
útflutningi verður það árviss við-
burður að skera niður útgjöld rík-
isins til velferðarmála og hækka
skatta á almenning.
Á fundi SA um atvinnumál var
dregin upp raunsönn mynd af stöðu
mála. Ummælum um persónulegar
árásir og ómálefnalega umræðu er
vísað til föðurhúsanna og því fer
víðs fjarri að aðild-
arsamtök SA séu í
áróðursstríði gegn ís-
lenskum landbúnaði.
Þau hafa hins vegar
bent á að aukið frelsi í
innflutningi landbún-
aðarafurða komi ís-
lenskum neytendum til
góða og að landbún-
aðarkerfið sem við bú-
um nú við sé of dýrt.
Jón Bjarnason nefn-
ir að framundan sé
mikilvæg vinna við að
leita sátta um fjölmörg
mál, t.a.m. um stjórn fiskveiða. Þar
er ég algjörlega sammála. Samtök
atvinnulífsins voru harðlega gagn-
rýnd fyrir að vekja máls á skaðsemi
fyrirhugaðra breytinga sl. vetur en
þær fjölmörgu umsagnir sem bárust
um frumvarpið sýna að varnaðarorð
SA áttu við rök að styðjast. Hvet ég
ráðherrann til að taka mark á þeim.
Ráðherra kallar eftir hófsemd og
sanngirni í umræðunni en sakar um
leið íslenska útgerðarmenn um að
hóta að stöðva alla uppbyggingu til
að knýja fram yfirráð sín yfir stjórn
landsins! Þetta er hvorki sanngjarnt
né hófsamt. Á fundi SA lýsti Adolf
Guðmundsson, formaður LÍÚ, því
yfir að útgerðin gæti fjárfest fyrir
tugi milljarða ef henni yrðu sköpuð
sanngjörn rekstrarskilyrði og vissa
um starfsskilyrði til lengri tíma.
Þannig gætu skapast hundruð af-
leiddra starfa. Fullyrðing um að ís-
lensk sjávarútvegsfyrirtæki búi nú
við meira og betra starfsöryggi en
áður er í besta falli öfugmæli.
Látum hófsemdina ráða för,
tryggjum atvinnulífinu samkeppn-
ishæf rekstrarskilyrði og hefjum af
krafti sköpun nýrra starfa sem
byggja á íslensku hugviti og verð-
mætasköpun.
Eftir Vilmund
Jósefsson
»Nú þegar þrjú ár eru
liðin frá hruni er
sorglegt hversu mörg
tækifæri til að skapa ný
störf og snúa vörn í sókn
hafa runnið út í sand-
inn.
Vilmundur
Jósefsson
Höfundur er formaður
Samtaka atvinnulífsins.
20 UMRÆÐAN
MORGUNBLAÐIÐ MIÐVIKUDAGUR 5. OKTÓBER 2011
Í framhaldi af fundi
SA sendi sjávar-
útvegs- og landbún-
aðarráðherra for-
svarsmönnum
atvinnulífsins þ.m.t.
undirritaðri tóninn í
grein sem birtist í
Morgunblaðinu sl.
mánudag. Þar ræddi
ég sem formaður SVÞ
m.a. um þau tækifæri
sem verslunin stend-
ur frammi fyrir en þann málflutn-
ing afgreiðir ráðherra því miður
með eftirfarandi orðum „… sem
áróður SVÞ sem nú birtist gegn
íslenskum landbúnaði og er vita-
skuld tengdur ásókn í aðild að
Evrópusambandinu“. Þetta væri
mikil einföldun á málflutningi mín-
um – en það sem alvarlegra er,
þetta er alröng túlkun.
Það er hins vegar ekkert laun-
ungarmál að SVÞ er það aðild-
arfélag SA þar sem stuðningur við
aðildarumsókn Íslands að ESB er
mestur, enda sýna skoðanakann-
anir að um 64% landsmanna eru
okkur sammála og vilja klára um-
sóknarferlið. Stærstu fyrirtæki
landsins hafa yfirgefið íslensku
krónuna, en það geta hins vegar
þorri íslenskra fyrirtækja og
heimilin ekki gert. Að svipta þau
möguleikanum á því að sjá hvern-
ig rekstrarumhverfi og lífskjör
þeirra gætu breyst með aðild – er
að okkar mati óþolandi forræð-
ishyggja. Hlutverk stjórnvalda í
Evrópumálinu er að tryggja þjóð-
inni sem bestan samning – en
hennar að taka ákvörðun í þjóð-
aratkvæðagreiðslu.
Það er heldur ekkert launung-
armál að engin atvinnugrein býr
við eins slæm rekstrarskilyrði um
þessar mundir og verslunin – þó
að lítið fari fyrir því í opinberri
umræðu, jafnvel þó að við verslun
starfi 25% starfsmanna á hinum
almenna vinnumarkaði. Á ofan-
greindum fundi var því ekki síður
leitast við að benda á þau tæki-
færi sem verslunin stendur
frammi fyrir, sem að okkar mati
felast t.d. í að fjölga þeim krónum
sem heimilin hafa eftir að hafa
greitt skatta, afborganir og vexti
og keypt í matinn. Staðan er
nefnilega þannig að þegar heimilin
hafa greitt þessi útgjöld er hjá
mörgum lítið eða ekk-
ert eftir og það kem-
ur mjög illa niður á
allri annarri verslun í
landinu. Ef hagvöxtur
verður áfram veikur
eins og margt bendir
til – felast tækifæri
verslunar ekki síst í
að lækka ofangreinda
útgjaldaliði og færa
þá neyslu yfir í aðrar
greinar verslunar
eins og fatnað, hús-
gögn, raftæki o.fl. Sá
tilflutningur gæti
skipt atvinnugreinina sköpum á
komandi misserum.
Þau tækifæri sem blasa við
versluninni eru í fyrsta lagi að
flytja inn verslun til landsins með
því að fjölga ferðamönnum. Í öðru
lagi að flytja inn verslun Íslend-
inga sem hið opinbera flytur úr
landi með skattlagningu. Vöru-
gjaldakerfið stórskaðar innlenda
verslun og á þessum erfiðu tímum
kemur ákall frá versluninni til
þingheims að þessari atvinnugrein
verði gert kleift að vera sam-
keppnishæf við nágrannalöndin
þ.a. verslun flytjist heim, skapi
störf og tekjur.
Í þriðja lagi vill verslunin auka
frelsi í innflutningi landbún-
aðarvara enda vega þær vörur um
45% af matarkörfu heimilanna.
Krafa um aukið frelsi er ekki
áróður á íslenskan landbúnað eins
og ráðherra heldur fram í grein
sinni – heldur gagnrýni á kerfið
sem hið opinbera gerir bændum
að starfa í. Það hlýtur að mega
gagnrýna kerfi sem hvort tveggja
gerir íslenskum neytendum að
búa við eitt hæsta búvöruverð í
heimi og gerir bændur að lág-
launastétt.
Verslunin telur að standa eigi
vörð um hinn hefðbundna land-
búnað í sveitum landsins – en að
ekki eigi að setja iðnaðarframleitt
kjúklinga- og svínakjöt, þar sem
framleiðslan fer að mestu fram í
verksmiðjum í útjaðri höfuðborg-
arsvæðisins, undir sama hatt. Með
auknum innflutningi getur versl-
unin boðið íslenskum neytendum
upp á ódýrara kjúklinga- og
svínakjöt en nú er unnt, þ.a. neyt-
andinn hafi val um íslenskt kjöt
eða innflutt kjöt. Ráðherra hefur
sagt að hann vilji vernda störf
með því að vernda innlenda kjöt-
framleiðslu. En við spyrjum á
móti – eru störf í verslun minna
virði en störf í öðrum atvinnu-
greinum? Er um það samkomulag
innan stjórnmálaflokkanna að loka
landinu fyrir innfluttum landbún-
aðarvörum – slá skjaldborg um
iðnaðarframleidda kjötvöru en
fórna í staðinn störfum í verslun
og koma í veg fyrir lækkaðan mat-
arkostnað heimilanna?
En eitt í gagnrýni ráðherra skal
ég taka til mín og biðjast op-
inberlega afsökunar á en ég birti í
ræðu minni hluta úr svari ráð-
herra er hann var spurður um
fjárfestingaráform Huang Nubo á
Grímsstöðum. Rétt hefði verið að
birta svar hans óstytt og verður
þessi útúrsnúningur að flokkast
undir pirring af minni hálfu. Ég
hefði nefnilega viljað heyra ráð-
herra fagna þessum fjárfesting-
aráformum með sama hætti og
forsætisráðherra gerði, enda eig-
um við að taka fagnandi á móti
fjárfestum sem sýna Íslandi áhuga
án fyrirfram gefinnar tortryggni.
SVÞ mun áfram vinna með hinu
opinbera og leita eftir samvinnu
þeirra við að bæta rekstrarskilyrði
íslenskra fyrirtækja. SVÞ hefur
átt mikið og gott samband við
mörg ráðuneyti – enda rétt sem
kemur fram í grein ráðherra að
með meiri samstöðu munum við
vinna okkur út úr vandanum. Ég
legg því til að lokum að við Jón
hittumst við fyrsta tækifæri til að
ræða þau mál sem við getum unn-
ið að í sameiningu – af nógu er að
taka.
Eftir Margréti
Kristmannsdóttur » Verslunin telur að
standa eigi vörð
um hinn hefðbundna
landbúnað í sveitum
landsins – en að ekki
eigi að setja iðnaðar-
framleitt kjúklinga- og
svínakjöt, þar sem
framleiðslan fer að
mestu fram í verk-
smiðjum í útjaðri höf-
uðborgarsvæðisins,
undir sama hatt.
Margrét
Kristmannsdóttir
Höfundur er formaður SVÞ –
Samtaka verslunar og þjónustu.
Eru störf í verslun
ómerkilegri en önnur störf?
Baráttusaga áfengis-
og vímuefnasjúklinga
er saga af baráttu fyrir
virðingu og mannrétt-
indum og saga af bar-
áttu gegn fordómum.
Og þeirri baráttu er
ekki lokið – langt í frá.
Þessi sjúklingahópur
hefur þurft að berjast
fyrir viðurkenningu á
sjúkdóminum. Fyrir
fáeinum áratugum voru áfengis- og
vímuefnasjúklingar ekki viðfang heil-
brigðisstofnanna heldur lögreglu og
fangelsisyfirvalda. Mönnum var refs-
að fyrir að vera veikir. Og þótt heil-
brigðisyfirvöld viðurkenni nú í orði að
fólk sé haldið áfengis- og vímuefna-
sýki þá er það ekki alltaf svo á borði.
Áfengis- og vímuefnasjúklingar eru
víða um heilbrigðiskerfið ranglega
greindir og þeim er beint í ranga
meðferð – sem stundum getur verið
þeim lífshættuleg. Viðhorf heilbrigð-
isyfirvalda gagnvart misnotkun vímu-
efnasjúklinga á lyfjum bera skýran
vott um fordóma gagn-
vart þessum hópi. Yf-
irvöldum er fyrirmunað
að grípa til aðgerða til
að minnka skaðann af
dreifingu þessara lyfja á
þennan hóp. Þau vilja
halda áfram að dreifa
lyfjunum eins og þessi
hópur sé ekki til; að
hann sé utan samfélags-
ins. Það eru fordómar.
Það eru líka fordómar
þegar stjórnvöld bregð-
ast ekki sérstaklega við
til að verja áfengis- og
vímuefnasjúklinga í kreppunni. Það
er vitað að þegar herðir að á vinnu-
markaði og félagslegar aðstæður
versna þá bitnar það verst á þessum
hópi. Og ekki bara sjúklingunum
sjálfum heldur á börnum þeirra og
fjölskyldu. Það er því nauðsynlegt að
efna til átaks til varnar áfengis- og
vímuefnasjúklingum í kreppunni og
halda að þeim þeirri aðstoð sem
gagnast þeim best. Það er ekki rétt-
lætanlegt að líta svo á að þessi hópur,
sem er sannarlega veikur, geti sjálf-
um sér um kennt um aðstæður sínar.
Það eru fordómar.
Það eru líka fordómar að sam-
félagið haldi ekki betur utan um þá
vímuefnasjúklinga sem nota spraut-
ur. Þetta er hópur sem hefur vaxið og
dafnað á misnotkun á lyfseð-
ilsskyldum lyfjum. Hópurinn er því að
mörgu leyti afleiðing af tregðu heil-
brigðisyfirvalda við að setja eðlilegar
reglur um dreifingu hættulegra lyfja.
Það kemur æ betur í ljós hversu illa
undirbúin yfirvöld eru þegar þetta
fólk veikist alvarlega í kjölfar neysl-
unnar. Það er eins og ekki hafi verið
gert ráð fyrir að þetta fólk væri til í
samfélagi okkar. Það eru fordómar.
Það sýnir líka fordóma hversu illa
samfélagið er búið undir fjölgun
áfengissjúklinga meðal eldri borgara.
Þrátt fyrir gífurlega aukningu í lyfja-
notkun þessa hóps og óumflýjanlega
misnotkun í kjölfar hennar; er eins og
ekki sé gert ráð fyrir að aldraðir geti
átt við áfengisvanda stríða eða mis-
notað lyf. Það eru fordómar.
Það eru líka fordómar sem valda
því að engin úrræði eru til á Íslandi til
að mæta vanda barna sem alast upp
við alkóhólisma, vímuefnaneyslu eða
ofneyslu á áfengi og vímuefnum. Tal-
ið er að um 20 þúsund börn búi við
þessar aðstæður; misalvarlegar. Það
er vitað að fátt getur valdið börnum
meiri angist og kvöl en slíkar að-
stæður. Samt eru svo til engin úrræði
í boði til að styðja þessi börn og fjöl-
skyldur þeirra. Það er látið eins og
þessi börn séu ekki til. Það eru for-
dómar.
Þótt margt hafi áunnist frá stofnun
SÁÁ fer því fjarri að baráttu áfengis-
og vímuefnasjúklinga gegn for-
dómum sé lokið. Þess vegna komum
við saman á hátíðar- og baráttufundi
SÁÁ í Háskólabíói í kvöld; fögnum
sigrum gærdagsins, þjöppum okkur
saman til að takast á við baráttu
dagsins og undirbúum verkefni
morgundagsins.
Berjumst gegn fordómum
Eftir Gunnar Smári
Egilsson
Gunnar Smári
Egilsson
» Það eru líka for-
dómar þegar stjórn-
völd bregðast ekki sér-
staklega við til að verja
áfengis- og vímuefna-
sjúklinga í kreppunni.
Höfundur er formaður SÁÁ, Samtaka
áhugafólks um áfengis- og vímuefna-
vandann.
BRIDS
Umsjón Arnór G.
Ragnarsson| norir@mbl.is
Bridsdeild Breiðfirðingafélagsins
Sunnudaginn 2/10 var fyrsta spila-
kvöldið í fjögurra kvölda tvímenn-
ingskeppni. Hæsta skor kvöldsins í
Norður/Suður:
Sigurjóna Björgvinsd. – Gunnar Guðmss. 197
Hulda Hjálmarsd. – Unnar A Guðmss. 186
Birna Lárusd. – Sturlaugur Eyjólfss. 181
Magnús Sverriss. – Halldór Þorvaldss. 181
Austur/Vestur
Ólöf Ingvarsd. – Kjartan Ingvarss. 203
Oddur Hanness. – Árni Hannesson 202
Halldór Þórólfss. – Björn Arnarsson 188
Bernhard Lynn – Ragnar Haraldsson 184
Spilað er í Breiðfirðingabúð, Faxa-
feni 14, á sunnudögum kl. 19.
Eldri borgarar Hafnarfirði
Föstudaginn 30. september var
spilað á 17 borðum hjá FEBH
með eftirfarandi úrslitum í N/S:
Ólafur Gíslason – Guðm. Sigurjónsson 366
Oliver Kristóferss. – Magnús Oddsson 362
Stígur Herlufsen – Sigurður Herlufsen 357
Óli Gíslason – Sverrir Jónsson 338
A/V.
Steinmóður Einarss. – Helgi Einarss. 366
Hulda Mogensen – Jóhann Benediktss. 360
Tómás Sigurjónsson – Björn Svavarss. 352
Nanna Eiríksd. – Bergljót Gunnarsd. 351