Líf og list - 01.08.1950, Page 2

Fríður ílckkur.
t
EINN SÓLBJARTAN hásumardag
fyrir skemmstu stóðum vér sunnarlega
í Tjamargötu og virtum fyrir oss dýrð
veraldar. Skyndilega heyrðist þungur
dynur líkt og af fótataki herfylkis á
göngu. Og sjá, neðan Tjamargötu kom
hópur manna, nær tveimur hundruð-
um en hundraði, mislitur söfnuður,
konur og karlar, flest fólk með snotr-
ar einkennishúfur, sumt í skrýtnum
þjóðbúningum, yfirleitt glaðlegt og
frjálslegt. Fremstur gekk kolsvartur
reykvískur lögregluþjónn, steinsteypt
tákn allra jarðneskra stofnana. Þetta
voru þátttakendur í kristilegu stúd-
entamóti á skrúðgöngu suður í háskóla,
þar sem sex norrænir fánar blöktu við
hún, fegursti systkinahópur meðal allra
heimsins fána. Þetta var hressandi sjón,
æska, gleði, litir, birta, og féll vel inn
í mynd hinnar fögru veraldar, sem við
oss blasti.
Vizkusteinninn.
ÞANNIG kom oss þetta fólk fyrir
sjónir, fagurlitt og marglitt, enda kom-
ið af mörgum löndum. En hvað bjó því
í huga? Það hópast saman vegna sam-
eiginlegrar trúar, vegna þess að það tel-
ur sig, hver og einn, hafa fundið flís úr
sama steini, sjálfum vizkusteininum.
Það stendur á biblíulegum grundvelli.
Það efast ekki, það veit. Það er sælt og
glatt, því að fyrir sérstaka náð hefur
lausn alls vanda verið laumað í lófa
þess, ásamt vegabréfi til himnaríkis.
Eins og atomfræðingar tala sín í milli
mál, sem vér skiljum ekki, svo talar og
þetta fólk tungumál, sem oss er hulið.
Það talar sitt fagmál, það ræðir um
hluti, sem skyn vort nær ekki upp í.
Það er ekki vor sök. En vér fordæm-
um ekki þetta fólk, heldur sýnum fag-
máli þess umburðarlyndi og tökum því
ekki illa upp, þótt það sýni oss í fullri
vinsemd, hvar helvíti er á landakortinu.
Það er einkamál þess, hvernig það
skipar lífi sínu.
En hitt lefyum vér oss að hugleiða,
hversu undarleg manneskjan er og hve
margvísleg. Hið mannlega á víst alltaf
kröfu á samúð manns, og það mun vera
mannlegt að vera rétttrúnaðarmaður á
biblíulegum grundvelli. En vér getum
ekki að því gert ,að það magnast hjá
oss mótþrói, þegar vér hittum menn,
sem þykjast ganga með vizkusteininn
upp á vasann. Það er þroskavegur að
leita vizkusteinsins, en heimska að
finna hann. Sá, sem hefur fundið hann
(þ. e. telur sig hafa fundið hann), er
búinn að vera og getur snúið upp tán-
um í eitt skipti fyrir öll án þess að
missa nokkurs. Sú sjálfumglaða vissa
að hafa í vasanum bréf upp á guð (eða
fullkomið mannfélagsskipulag) er and-
legur dauði hvers þess, sem slíkt bréf
fær. Sælir eru þeir, sem efast, því að
þeir munu aldrei finna vizkusteininn.
Tveir prófessorar.
OG NÚ verður oss allt í einu hugsað
til Dungals prófessors. Trú og vantrú
eru tvíburasystur. Prófessorarnir tveir,
Dungal og Hallesby, eru eins og tvö
lóð, sem vega salt, sitt á hvorri meta-
skál. Dungal er að sínu leyti sami ofsa-
trúarmaðurinn í vantrú sinni eins og
Hallesby í réttartrúnaðinum. Sama sál-
gerð er í báðum, þótt ólíka stefnu taki
vegna einhverra hluta, sem líklega væri
hægt að benda á, ef rannsakaður væri
æviferill beggja, eins og Hekla er sama
eldfjallið, þótt hún gjósi stundum
svörtum vikri og stundum hvítum og
leggi ösku sína ýmist í norður eða suð-
ur eftir vindátt. Hin þykka bók Dung-
als, Blekking og þekking, er gegnsýrð
af þessari hamslausu ofsatrúuðu van-
trú, sem undir eins kemur upp um höf-
und sinn, auk þess sem hún fyllir
hvern þann mann leiða, sem ekki er
gæddur áþekku lundarlagi. Enn einn,
sem hefur vizkusteininn í skjalamöpp-
unni. Vér getum haft sögulega ánægju
af rökræðum miðaldamanna um htinn
á fjöðrum Gabríels erkiengils. Vér tök-
um þetta sem eins konar frumstæða
fuglafræði á vísindalausri öld. En vér
sjáúm ekki, hvað oss nútímamönnum
skulu þykkar bækur til að sanna, að
skólaspekin hafi farið vill vegar og
draga að því líkur, að guð sé ekki til.
Dungal getur skrifað eins mörg hundr-
uð síður eins og hann vill til að sanna
þetta fyrir sjálfum sér, ef hann þarf
þess með, því að þessi mál verður hver
og einn að gera upp við sjálfan sig,
eftir því sem hann hefur persónu og
upplag til. En það er -óþarfi að gefa
slíkt út eins og prédikari. En sem sagt,
ekki er ástæða til annars en vera ekki
umburðarlyndur við hina (van)trúuðu,
prófessorana tvo, kannske er það ekki
sjálfra þeirra sök, að þeir hafa fundið
vizkusteininn.
Malkusar eyra.
ÞAÐ er alkunna, hvernig túlkendur
guðs orðs hagræða því í hendi sér, ef
þeir þurfa á að halda. Oss var í æsku
kennt, að Kristur hafi boðað frið og
fordæmt vopnaburð og valdbeitingu, og
þessu viljum vér fegnir trúa. En í fyrra
reis séra Pétur í Vallanesi upp og lýsti
því yfir, að Kristur hefði ekki verið
frá því, að menn bæru vopn hver á
annan, og lét jafnvel á sér skilja, að
hann mundi hafa verið með því, að ís-
lendingar gengju í hernaðarbandalag.
„Sá, sem vegur með sverði, skal falla
Framhald á bls. 15.
2
LÍF og LIST