Birtingur - 01.06.1957, Side 25

lífið! Yfirgnæfandi meirihluti ungra skálda
og rithöfunda sem ég kann deili á er sprott-
inn úr jarðvegi íslenzkrar alþýðu, hefur unnið
almenn störf á sjó og landi og umgengst
daglega fjöldann allan af almúgafólki, lifir
lífi þess. Ein af fáum undantekningum er
Jónas Árnason: kominn frá aristókratíinu,
settur í mennta- og háskóla, sezt þvínæst í
blaðamanns-, ritstjóra- og þingstóla í Reykja-
vík, unz hann finnur sjálfur hjá sér hvöt til
að stunda almenna vinnu, að því er manni
skilst aðallega fyrir forvitni sakir: til að
kynnast því lífi sem við hinir höfum
flestir hverjir 1 i f a ð frá blautu barnsbeini.
Viðleitni hans er í alla staði virðingarverð,
og það er verulega ánægjulegt að hún hefur
orðið honum til þroska. Hitt er fjarska óvið-
kunnanlegt að það skuli stíga honum svo
mjög til íhöfuðs sem raun er á: hann verður
enginn Gorkí við að skreppa á skak milli
þinga eða þegar hlé er á kennslu í unglinga-
skólunum, til að geta síðan klappað á öxl
erfiðismanna eins og klókur pólitíkus á at-
kvæðavaiðum og sagt kompánlega: vinur
minn Jeggvan færeyingur, stórvinur minn
Sigurður Jónsson skipstjóri. Og þegar hann
fer að benda alþýðumönnum I rithöfunda-
stétt á alþýðuna eins og fágætan sýningar-
grip sem gaman væri fyrir þá að k y n n -
a s t, kemur manni aðeins eitt svar í hug:
Kenn þú barnabörnum þínum.
Jónasi finnst nóg komið af bókmenntum
sem samdar hafa verið við skrifborð og lýsir
nú eftir bókmenntum sem samdar væru við
flatningsborð. Ég tók orð hans eins og hann
ætlaðist til, en glotti öngu að síður með sjálf-
um mér þegar að þeim kom. Vona ég að
enginn misvirði þó að ég víki lítillega að
persónulegri reynslu af ýmiss konar borðum:
hún segir dálitla sögu sem fleiri varðar en
mig. Ég átti einu sinni skrifborð og ritvél.
Það var áður en ég gerðist rithöfundur. Þeg-
ar ég byrjaði að stunda ritstörf kom það
eins og af siálfu sér að ég seldi þessa gripi:
það var ekki hægt að vera hvort tveggja í
senn rithöfundur og eigandi skrifborðs og
ritvélar. Síðan hef ég skrifað með ódýrum
penna eða á lánsritvélar við eins konar flatn-
ingsborð sem ég bjó mér til sjálfur, nema
eina bók hef ég þýtt við straubretti, aðra
við eldhúsbekk, þriðja handritið leit dagsins
ljós í gluggakistu í gömlu Búðinni á Raufar-
höfn, hið fjórða við kommóðu sem látinn
maður notaði sem geymslu undir eftirlátnar
eigur sínar, og eru þó fáar tegundir taldar
af öllum þeim ,,borðum‘r sem maður hefur
notazt við. Þetta er sannleikur. Tröllasögur
Jónasar Árnasonar um langsetur ungra rit-
höfunda við skrifborð eru hins vegar örugg-
lega ósannar. Jafnvel þeir sem eiga skrifborð
sitja áreiðanlega ekki við þau að staðaldri:
þeir sáluðust fljótt úr sulti, ef þeir gerðu það.
En sem ég sit hérna við flatningsborðið
læðist að mér ótuktarlegur grunur um að
Jónas Árnason riti reyndar mannþroskaþætti
sína ,,úr lífi alþýðunnar" á eigin ritvél við
eigið skrifborð. Það mundi þó ekki valda mér
neinum áhyggjum af andlegri velferð hans:
ég tel jafn eðlilegt að rithöfundur skrifi við
skrifborð og fiskimaður fletji fisk á flatn-
ingsborði. Öllum má þó ljóst véra að við höf-
um fyrir löngu fengið nóg af þorski sem
flattur hefur verið á flatningsborði og nú
vantar okkur tilfinnanlega þorsk sem flattur
væri á skrifborði. Ef bætt yrði úr þeirri vönt-
un, mundi ég fyrir mitt leyti ekki leggjast
gegn því, að tillaga Jónasar kæmi til fram-
kvæmda, svo að öllu réttlæti væri fullnægt.
21