Birtingur - 01.06.1957, Page 30

þótta hlutdrægra ráðherra hvort þeir fá störf
við sitt hæfi að námi loknu eða ekki, og þar
gildir reglan: því meiri tuska, þeim mun
meiri möguleikar. Sjálfstæði þjóðarinnar og
heiður, efnahagur landsmanna og menningar-
líf eru í bráðum voða vegna alræðis óhlut-
vandra stráka sem kalla sig stjórnmálamenn.
Og þá rís upp ungur rithöfundur til að færa
þjóðinni boðskap: að menningunni sé hætta
búin af völdum annarra ungra rithöfunda!
Þetta kalla ég að taka heldur en ekki skakkan
pól í hæðina.
Listamenn eiga að kæra sig kollótta um
þótt pólitísk málgögn klifi á því að list þeirra
sé óalþýðleg. — Það er vænlegt til stund-
argengis að leggja sig ekki í neina hættu, en
ganga í slóð fyrirrennaranna, tileinka sér
viss ytri tækniatriði sem þeir hafa innleitt
(oft 1 harðsnúinni andstöðu við ríkjandi við-
horf) og aflað vinsælda. En listinni er tak-
markað lið að slíkum mönnum. Ég veit ekkert
sem kippt hefur menningunni og mönnunum
eins rösklega fram á við og „óvinsæl" list.
— Almenningur ætti að kynna sér verk lista-
manna milliliðalaust og opnum huga í stað
þess að hlusta á són dagblaðanna um að
listamennirnir fari of geyst, mál þeirra sé
óskiljanlegt venjulegu fólki og þar fram eftir
götunum. I aðra röndina byggist þetta f jas á
tilefnislausu vanmati á andlegum gáfum al-
þýðu — sem pólitíkusarnir reyna að telja
okkur trú um að sé eins og sjálfir þeir ónæm
á annað en brúkunarlist — í hina röndina
þýðir hjal þeirra umbúðalaust: hinir „óalþýð-
legu“ listamenn eru ófáanlegir til að láta
pólitíkusa skipa sér fyrir verkum, ófáanlegir
til að verja svik þeirra í herstöðvamálinu,
ófáanlegir til að berjast fyrir sósíalrealisma
eða rjómatertuarkitektúr, ófáanlegir til að
verja ódæðisverk erlendra hernaðarsinna í
vestri eða austri; þeir líta svo á að listin sé
göfugri en pólitískur hráskinnsleikur, Iista-
menn æðri en atvinnupólitíkusar, skapandi
störf séu heiðarlegri en brask, menntun og
mannkostir æðri auði og völdum, listamenn
og alþýða skilgetin systkin sem eigi að standa
saman: þeir eigi að njóta óskoraðs frelsis
til að skapa fögur skáldverk, fagrar myndir,
fagra tónlist — hún óskoraðs réttar til að
njóta alls sem fagurt er skapað. Þessi við-
horf eru hinum pólitísku svikabarónum, sem
tefla refskák um líf og hamingju þjóðar sinn-
ar, ógeðfelld og hættuleg. Þess vegna s k a 1
djúp staðfest milli beztu liðsveita hverrar
þjóðar: listamanna og alþýðu.
Ritsmíð Jónasar Árnasonar er því miður
til þess eins fallin — þó að hann geri sér
það vonandi ekki ljóst — að breikka bilið
sem hann hugðist brúa: hjálpa pólitíkusum
til að einoka listirnar fyrirætlunum sínum
til framdráttar, beygja bæði alþýðu og lista-
menn undir okið með því að sá sundrungu
og tortryggni meðal þeirra sem saman ættu
að berjast. Mér er óskiljanlegt hvað hann
hyggst vinna með ósmekklegum glósum um
að ungum rithöfundum finnist alþýðufólk
„ómenntað og leiðinlegt" eða „ófrumlegur
efniviður."
P.s.
Síðan þetta var ritað hefur Jónas brugðið
sér á hausaveiðar einu sinni enn: þriðja
greinin birtist á tveimur síðum Þjóðviljans
13. október. Þá hefur hempurændur kross-
riddari bætzt í liðsveit hans: séra Pétur í
Vallanesi. Þannig hefur gervitunglhausinn
fengið að fylgihnetti leifar þeirrar klerk-
26