Vera - 01.04.1991, Side 5

MEÐ HEIMINN í HÖNDUM OKKAR
HVERS Á ÉG AÐ GJALDA?
MMMMgngMn
Eg fór í fyrsta sklpti til útlanda íyrir 15
árum og lenti þá hjá Ameríkönum í
sértrúarsöfnuði. Messurnar, sem ég
var dregin í tvisvar í viku, höfðu engin
áhrif á mig en það hafði hins vegar daglegt líf
fjölskyldunnar. Mér var bent á, þegar ég kom
úr sturtu fyrsta morguninn, að vatn jarðar
væri á þrotum og því ætti ég að bleyta mig,
skrúfa fyrir, sápa eins lítið og hægt væri og
skrúfa frá aftur og skola af mér! Nýtt skeið í
uppeldi minu var hafið. Allt sorp var flokkað
og þvi skilað á viðeigandi staði. Fannst mér
vægast sagt flókið að ganga frá
eftir matinn til að byrja með.
Glerkrukkur voru settar á
einn stað, niðursuðudósir
pressaðar og settar á annan,
pappír á þann þriðja - og að
sjálfsögðu var salernispappír
notaður í hófl og alltaf notaðar
tauserviettur - og allur líf-
rænn áburður fór í garðinn.
Ég var ung og fljót að tileinka
mér þessar lífsvenjur enda
skildist mér á gestgjöfum
mínum að allt hugsandi fólk
gerði slíkt hið sama. Þegar ég
spurði aðra heimasætuna
hvernig stæði á þvi að þau,
sem spöruðu svo vef vatnið, ækju um á
íjómm bílum bað hún mig að minnast ekki á
það við föður sinn líffræðinginn sem stjórnaði
aðgerðum. Þetta var auðsjáanlega viðkvæmt
mál á heimilinu og hún tjáði mér að bíllinn
væri Ameríkönum tákn um einstaklings- og
ferðafrelsi.
Það hefur líklega tekið mig viku að taka
upp gamlar venjur eftir að heim kom, enda
vildi ég alls ekki vera ameríkanseruð. Ég ólst
upp í smáþorpi þar sem allt er innan
seilingar, en fólk með bílpróf leit á bílinn sem
framlengingu á útiskónum og ók allra sinna
ferða hve stuttar sem þær vom. Þeir sem
sáust á gangi vom taldir svo nískir að þeir
tímdu ekki einu sinni að keyra og ef fullorðið
fólk sást á hjóli bar það glögg merki um
geðveilu viðkomandi.
Ég hugsaði lítið um umhverflsmál fyrr en
ég kom aftur til Ameriku tíu ámm síðar.
Heimasæturnar höfðu þá lokið háskólapróf-
um í umhverfisfræðum og unnu við um-
hverfisvernd. Vatnsskortur var tilflnnanlegur
í New York þegar ég kom þangað og fólk var
m.a.s. beðið um að sturta ekki mikið niður.
Skömmu síðar komst sorp-skipið í fréttir, en
það sveimaði um flóa og flrði vikum saman og
fékk hvergi að losa. Mikil umræða var einnig
um einnota umbúðir og ókosti þeirra og
skólafélagar mínir vom fullir aðdáunar þegar
ég sagði þeim að allt gos á íslandi væri í
flöskum. Töldu þeir að íslendingar hlytu að
vera meðvitaðir um umhverfismál og jánkaði
ég því með þeirri þjóðrembu sem einkennir oft
íslenska námsmenn fyrst eftir að þeir koma
út.
Næst þegar ég kom til
íslands fann ég fljótt að það
sem hafði áður tekið mig fimm
mínútur að skutlast á bílnum
tók nú hálftíma þvi bílum
hafði ijölgað um allan helm-
ing. Umferðaröngþveiti hafði
bæst við umferðarómenningu
hér. Einnota umbúðir tröll-
riðu markaðnum og enn mátti
sjá fólk henda rusli út um
bílgluggana. Hvalamálið, sem
snérist fyrst og fremst um
verndun dýrastofnsins, snér-
ist fljótlega upp í spurningar
um þjóðernisást og sjálfs-
ákvörðunarrétt okkar!
A sama tíma og mengun eykst í sífellu
beija íslendingar sér á bijóst með forsetann í
broddi fylkingar og staglast á hreinu landi og
óspilltri náttúru. Um daginn bað forsætisráð-
herrann okkur um að draga úr bensínnotkun
vegna striðsins í Persaflóa en enginn fór eftir
því. í útvarpinu voru lesnar upp tíu aðferðir
til að spara bensín án þess að minnst væri á
að leggja bílnum og ganga eða nota almenn-
ingsvagna! Er bíllinn orðinn okkur sama tákn
um einstaklingsfrelsi og Amerikönum?
Umræða um umhverfismál hófst seint hér
á landi og markviss umhverfisvernd er varla
hafln. Við lítum fram hjá menguðum ijörum,
átroðningi á hálendinu, sívaxandi bílameng-
un og gerum ekki einu sinni kröfur um
ítrustu mengunarvarnir í tilvonandi álveri.
Við virðumst ekki líta á landið sem hluta af
jörðinni og gerum okkur enga grein fyrir
alheimssamhengi umhverfisverndunar. Þijár
konur stóðu og þurrkuðu sér eftir sundsprett
í Vesturbæjarlauginni einn góðviðrisdag í
febrúar. Þær dáðust að sjálfsögðu að hinu
ótímabæra vorveðri og ein sagði: „Ja ef þetta
FRAMTIÐ
JARÐAIJ
ER
INNKAUPAKORFUNNI
nm
5