Vera - 01.06.1992, Qupperneq 4

LESENDABRÉF
KARLMENN Á
K R O S S
VERA
Mig langar til að leggja nokkur
orð í belg varðandi stöðu karla í
dag. Ég held nefnilega að þeir
séu á krossgötum ef ekki á
villigötum. Konur hafa gert stór-
átak í sínum málum og breytt
stöðu sinni. Við það hafa gömlu
mynstrin riðlast og staða karla
og barnaíjölskyldna beðið nokk-
urn hnekki. Karlar hafa nú
tækifæri til að endurskoða stöðu
sína og losna úr þeirri sjálf-
heldu, sem ég held að þeir séu í.
Ég er karlmaður á miðjum
aldri. Það var ekki íyrr en ég
hafði lent i hjónabandskrísu og
skilnaði, að ég fór að átta mig á
því hversu skaðleg sú braut er,
sem ég var á og margir karlmenn
eru á í dag. Við erum aldir upp
við það að vera harðir af okkur,
loka á tilfinningar, vera eins og
vel smurð vinnuvél. í hetju-
hlutverkinu áttum við að taka
ábyrgð á konunni, gera hana
hamingjusama, fullnægja henni,
ala önn fyrir henni og börn-
unum. Það má vel vera að þetta
hlutverk hafi hentað karlmönn-
um hér áður fyrr við aðrar
aðstæður, en ég er efins um að
það sé þeim til framdráttar í dag.
Eg vil reyndar halda þvi fram að
það sé þeim skaðlegt og oft á
tíðum ástæðan fyrir ýmsum
kvillum sem hrjá karla í dag, svo
sem stressi, þunglyndi, áfengis-
og vinnuíikn, hjartakvillum,
sjálfsvigum o.s.frv.
Það að karlmönnum skuli
vera kennt að loka á tilflnningar
sínar og vera töff gerir þá ef til
vill að góðum „hermönnum eða
vinnuvélum" en að sama skapi
ófæra um að meta stöðu sína í
tilfmningasamböndum við
konur. Enda láta margir karl-
menn konur einar um að leysa
úr tilfinningamálum sem upp
koma í sambandinu. Þannig
verða þeir mjög ósjálfstæðir og
háðir konum og eiga því mjög
erfitt með að fóta sig ef til
skilnaðar kemur. Jafnframt er
það mjög skaðlegt fyrir karl-
menn þegar mæður og eigin-
konur hafa af þeim ábyrgðina og
láta þá ekki þrifa eftir sig, þvo af
sér, elda o.s.frv. Þetta er einnig
liður í að gera þá ósjálfstæða og
háða sér.
Sú árátta hjá mér og öðrum
körlum að finnast við bera
ábyrgð á hamingju eiginkvenna
okkar varð tii þess að ég fylltist
sektarkennd, þegar hjónabandið
fór að riðlast. Það var ekki fyrr
en ráðgjafi, sem ég leitaði til,
benti mér á að ég bæri fyrst og
fremst ábyrgð á sjáifum mér,
liðan minni og gjörðum að ég fór
að átta mig á því að ég virtist
taka á mig sökina fyrir okkur
bæði. Þegar ég fór að gera mér
grein fyrir rétti mínum og standa
með sjálfum mér fór hjóna-
bandið endanlega út um þúfur.
Ég fór fram á forsjá fyrir syni
okkar hjóna, en var vinsamleg-
ast bent á af lögfróðum mönn-
um, að móðurrétturinn væri það
sterkur að litlar líkur væru á að
ég fengi forsjána gegn viija
hennar, nema að ég gæti sannað
geðbilun eða áfengisfikn upp á
hana. Ég lét því málið niður
falla.
Ég flutti fljótlega úr húsinu
okkar þar sem konan sat eftir
með búið og börnin, uns það
seldist ári seinna. Ég var í raun
allslaus á götunni og enn á fúllu
í hetjuhlutverkinu. Margir karl-
ar sem hafa lent i skilnaði hafa
svipaða sögu að segja.
Síðan eru liðin tvö ár og þau
hef ég notað til að byggja mig
upp. Eftirfarandi atriði hafa
reynst mér vel til að losna úr
þeirri sjálfheidu sem ég var kom-
inn í og breyta stöðu minni í stað
þess að hrökkva í sama farið
aftur:
■ Bæla ekki tilfinningarnar,
viðurkenna vanmátt sinn,
galla og mistök. Það er ekkert
ókarlmannlegt við það.
■ Rækta vináttusambönd við
aðra karlmenn og ræða við
þá sem eru í svipaðri stöðu. í
því felst mikill stuðningur.
■ Biðja um hjálp, hvort sem
um er að ræða ráðgjöf hjá
fagfólki eða stuðning frá fjöl-
skyldu og vinum. Við þurfum
ekki að leysa öll mál einir.
MJÚKIR MENN Í ÚTRÝMING
KÆRA VERA
Ég er karlmaður kominn fast að
þrítugu og myndi, ef raðað yrði í
flokka, teljast til svokallaðra
mjúkra manna. Ekki svo að
skilja að ég sé nein gunga,
heldur tel ég mig vei upplýstan
og á fremur auðveit með að tala
um og tjá tilfinningar mínar.
Það sem veldur mér nokkru
hugarangri er sú staðreynd sem
blasir við mér, að konur, þrátt
fyrir jrfirlýsingar um hið gagn-
stæða, sækjast ekki eftir mínum
líkum nema til vináttu og kunn-
ingsskapar. Ég hef alla tíð átt
góðar vinkonur og oft þurft að
horfa upp á þær hlaupa upp um
hálsinn á hverjum skíthælnum
á fætur öðrum og hafa svo fátt
annað upp úr þvi en þjáningu og
niðurlægíngu. Nú gæti einhver
haldið af framansögðu að eitt-
hvað kynni að vera að útlitinu
eða að ég sé svo drepleiðinlegur
að jafna mætti við pest og plágu.
Reynsla mín af skemmtanalífinu
er hins vegar sú að þar hafi ég úr
nógu að moða og ekkert skorti á
tiiboð um tjaldstæði tii einnar
nætur. Komi hins vegar til tals
að hafa framhald á, fara konur
unnvörpum undan í flæmingi,
enda virðist ég hvorki líklegur til
að skaffa nógu vel vegna skorts á
karllegum metnaði, né er ég það
iangt genginn í aikohóiisma eða
töku hormónalyfja, að ég sé
líklegur til að valda dvöl í
kvennaathvarfi. Metnaðarfulli
dugnaðarforkurinn sem einskis
svifst í framapoti sínu og fórnar
öllu í kringum sig fyrir vegfyllur
og völd, virðist ennþá halda velli
og ekki skemmir það neitt fyrir ef
hann, yfirkominn af stressi, tek-
ur tappa úr flösku og gengur í
skrokk á sínum nánustu. Ég
skal játa að ég er kannski að
taka versta dæmið, en það er
jafn ljóst að hóílegar tilhneig-
ingar í þessa átt njóta hyili
jafnvel skynsömustu kvenna.
Þessi manngerð er dragbítur á
jafnréttið og krumpurnar í til-
G Ö T U M
■ Reyna að vinna úr erfiðum
tilfinningum sem óhjá-
kvæmilega fylgja skilnaði,
áður en farið er í annað sam-
band.
■ Hlusta á sjálfan sig og leita
svara þar. Gömlu hlutverkin
duga skammt.
■ Sýna sjáifum sér og öðrum
virðingu og umburðarlyndi.
■ Breyta sjálfum sér og afstöðu
sinni en ekki heiminum eins
og okkur körlum er tamt að
gera.
■ Hfúa að sjálfum okkur, elda
mat, þvo og þrifa eftir sig,
velja föt og híbýli. Það gerir
okkur sjálfstæða.
■ Sinna andlegum þörfum, t.d.
með tónlist, myndlist, úti-
veru og trúrækni. í því felst
mikill styrkur.
■ Sinna heilsu sinni og likama
en misbjóða ekki með áfengi
og of mikilli vinnu eða skorti
á svefni og hvíld.
■ Sinna börnunum og rækta
sambandið við þau. Það gef-
ur ótrúlega mikið.
■ Styðja við vöxt og viðgang
kvenna. Hefðbundin kyn-
hlutverk eru báðum kynjum
skaðleg.
Að lokum vona ég að karlar
og konur megi tengjast sem
sterkir og sjálfstæðir einstakl-
ingar og byggja upp heilbrigt
fjölskyldulíf, þar sem svigrúm er
fyrir hinar ólíku þarfir ein-
staklinganna. □
Mannvera
R H Æ T T U ?
finningalífl slíkra manna gegn-
sýra valdastofnanir samfélags-
ins. Og þar kann skýringin að
leynast þvi siíkir menn, þrátt
fyrir vanhæfni sína tii að veita
tilfinningalegt öiyggi og vellíðan,
eru auðvitað manna líklegastir
tii að veita íjárhagslegt öryggi.
Ég held að konum væri
óhætt að skoða hug sinn vendi-
lega og athuga hvort þær eigi
sjálfar ekki sinn þátt í að
viðhalda þeirri karlímynd (les:
karlómynd) sem þær i senn fyrir-
líta og sækjast takmarkalaust
eftir. Það hlýtur að vera á valdi
kvenna að sjá til þess að stofn
mjúku mannanna haldi velii, en
deyji ekki út vegna skorts á
eftirspurn. □
Einn mjúkur á Melunum
4