Freyr - 01.02.1911, Blaðsíða 7

I
FREYR.
inuistöðuna koma í stað seinna baðsins — slikt
vakti þó ekki fyrir honum; innistöðuna ákvað
hann aðeins með tilliti tii lífseigju mauranna
— og að hann hafi gjört það til þess að spara
landssjóðnum útgjöld. Þetta hafa menn svo
viljað virða honum til hróss. -Yíst er það líka
Tirósvert dð fara sparlega með landsfé, og að
hr. Myklestad hafi viljað vera sparsamur efar
víst enginn, en misskilin sparsemi er jafnan
hin versta eyðslusemi og svo var í þessu at-
riði, því að þannig löguð sparsemi á landssjóðs-
fé leiddi eigi aðeins til þess, að óþarflega miklu
var eytt úr vösum fjáreigenda, heldur gjörði
það einnig að verkum, að árangrinum aföllum
útgjöldunum var teflt í hina örgustu tvísýnu
og er þá vægt tekið til orða.
Ein af syndum hr. Myklestads var valið á
baðefninu. Hann mátti ekki heyra aunað bað
nefnt en tóbaksbað; og þó er það eittkvert dýr-
asta baðið, erfitt afnota og alls ekki betra en
mörg önnur böð til að lækna kláða.
Um það leyti sem hr. Myklestad byrjaði
að fást við kláða, laust eftir 1860, þektu menn
tiltölulega fá góð kláðaböð. Þá var tóbakið
talið einna bezta baðlyfið. En síðan hefir fund-
ist hinn mesti sægur af baðlyfjum, og gefa
mörg þeirra tóbaki alls ekkert eftir ,í verkun-
nm á kláðamaurinn, en eru miklnm mun ódýr-
ari og auðveldari i meðförum. Hr. Myldestad
hafði ekki fylgst með i þessu efni og árið 1903
stóð hann i sömu sporum og hann var árið
1863. En margt hefir breyzt á styttri tíma,
og óvarlegt er að ganga að því vísu, að það
sem þótti bezt fyrir hálfri öld, sé enn í raun
og veru öllu öðru betra, hvernig sem á það er
litið.
Eg skal játa það, að 5°/0 tóbaksseyði getur
verið fullgott baðlyf, ef tóbakið er gott, eða
réttara sagt, inniheldur mikið af tóbakseitri.
En sá er gallinn á tóbakinu eins og öðrum
plöntum, sem þurkaðar eru og geymdar (sbr.
21
hey), að það getur látið sig við geymsluna, og
rýrst getur það á ýrasan annan hátt, án þess
að á því sjái. Maður getur hæglega „keýpt
köttinn í seknum", þegar um tóbaksblöð er
að ræða, og þótt varan sé góð um það leyti
sem hún er keypt, getur hún spilst áður mann
varir. Þess vegna kjósa menn nú heldur nið-
ursoðna tóbakssósu, sem hefir fastákveðið inni-
hald af tóbakseitri og haldist getur óbreytt; þar
verður hæglega vitað, hvað haft er ruilli handa.
Stór galli er það á tóbakinu til baða, hve
dýrt það er. Eftir því sem mér hefir verið
sagt, þurfti 30 pund af tóbaki í hvert kundrað
fjár. Hvert pund kostaði landssjóð 50 aura og
hefir því farið tóbak fyrir 15 aura á hverja
kind einbaðaða. Með þessu lagi hefir þó að-
eins farið á kindina 3 pottar af baðlegi og er
það líklega fulllítið. Auk innkaupsverðs tó-
baksins kemur svo kostnaður við suðuna, sem
hlýtur að nema töluverðu, þegar tekið er til-
lit til eir-pottanna, eldiviðar o. fl.
Fyrir þessa upphæð — 15 aura — má tví-
baða kindina úr öðrum baðefnum jafngöðum eða
betri en tobaki og ef til vill þríbaða, og er þá
aukakostnaðinum við suðu tóbaksins alveg
slept.
Herra Myklestað hefir ekki verið heppjnn
eða sparsamur þegar hann valdi tóbakið.
m.
Eins og eg gat um í byrjun þessarar grein-
ar, munu flestir þeirrar skoðunar, að ekki sé
vansalaust né gjörlegt, að láta lenda við þau
málalok, sem nú eru; enda er það auðvitað, að
þing og stjórn geta ekki kippt að sér höndum
og hætt að skifta sér af kláðanum. Kláðann
verður að yfirvinna og allar ráðstafanir hins
opinbera eiga að miða að þvi, að útrýma honum
úr landinu.
Eins og lög standa til (8. nóv. 1901)hvflir
sú skylda á landssjóði, að leggja til ókeypis