Freyr - 01.02.1911, Side 10

24
FE.EYR.
Annars verð eg að segja það, að eins og
kláðinn hagar sér hér nú orðið yfirleitt, er eg
ekki svo mjög hræddur við sýkingu úr húsun-
um, sízt um það leyti árs, þegar ætlast er til
að böðun íari fram. Eins og mönnum er kunn-
ugt, er kláðamaurinn mjög elskur að hitanum og
því heldur hann sig mest inn að húðinni og er
helzt á þeim stöðum, sem loðnastir eru og hlý-
astir. Þegar kalt er í húsunum — en svo á
altaf að vera í fjárhúsum — og fé er í alullu,
flytur hann sig ekki mikið af einni kind á aðra.
Eg þekki mörg dæmi þess, að kláðakind hefir
verið með öðru fó í húsi marga mánuði án þess
að nokkur önnur kind fengi kláða, svo sýnilegt
væri. Og þegar svo er, að maurinn skríður
ekki ákafar á /eð, er lítil ástæða til að ætla
að hann skríði svo mjög í húsin. Hættan er
mest við það, að kláðakindin nuggar sér upp
við garða og veggi og getur þá losnað af henni
smálagðar, sem maur er í, og því er það svo
aíaráríðandi að hreinsa slíkt vel hurtu. Oðru
máli skiftir, þegar kláðakind er tekin úr ullu;
þá skríða maurarnir oft af henni. vegna kuld-
ans og sækju mjög á ullað fé, og þá er einnig
mjög hætt við að húsin sjálf fari ekki varhluta.
Sama er auðvitað að segja, þegar í húsinu eru
mjög útsteyptar kindur, þótt í ullu sé.
Að eg er ekki svo hræddur við húsin og
tel sótthreinsun þá, sem eg nefndi, í flestum
tilfellum nægilega, þótt í rauninni sé hún ekki
svo gagngjör sem æskilegast væri og tryggi-
legast, kemur aðallega af því, að það er skoð-
un mín að kláðinn sé nú yfirleitt tiltölulega
vægur hér á landi, og býst eg við að allir þeir,
sem muna gamla kláðann, séu mér samdóma í
því. Eg neita því þó ekki, að í einstökum til-
fellum geti hann jafnvel verið svo skæður, að
kindur drepist úr honum, ef ekkert er að gjört,
en það munu flestir, sem til þekkja, játa að er
mjög sjaldgæft og miklu sjaldgæfara en hitt er
títt, að kláðinn sé svo vægur, að hann leynist
mánuðum saman og jafnvel ár á sömu kindinni.
TJm þetta hafa gefist mörg dæmi, sérstaklega
nú á seinni árum. Og þeim mun vægari sem
kláðinn er, því auðveldara er að útrýma honum,
meðal annars og einkum vegna þess, að þá eru
húsin ekki eins hættuleg.
Heppilegasta tíma til baðananna tel eg
vera desember og janúar, enda mun þá alt fé
komið að, sem á annað borð heimtist. Há er
fé oft í húsum á gjöf og er æskilegast að sam-
an fari innistaða vegna tíðarfars og innistaða
eftir baðið, því að ekki verður hjá því komist
að halda fénu inni fyrstu dagana eftir baðið,
og er það bæði vegna baðsins og þó einkum
vegna fjárins sjálfs. Þá er og að mínu áliti minst-
ar líkur til að maur sé að nokkru ráði í hús-
unum annarstaðar en á fénu sjálfu; og þá þarf,
eins og áður er getið, sizt að óttast hagana eða
að fé fái maur á sig utanhúss og samgang fjár
er þá hægast að forðast.
Að þvf er kostnaðarhliðina áhrærir, skal
eg ekki fjölyrða, en aðeins geta þess, að eg
hefi lagt til að landssjóðúr útvegi og leggi út
fyrir baðlyfið, en fjáreigendur endurgjaldi síðan
landssjóði, hver að tiltölu við fjáreign sína.
10/2 ’ll.
V i n n a n.
Erindi flutt fyrir Verkmannafélagið „Dagsbrún“
28. jan. 1911.
Þið þekkið sjálfsagt visu eftir Jónas Hall-
grimsson, sem endar svona:
Þörf er og á djörfum
þegnum, er megni
sterkleg vinna stórvirki,
strita samt með viti.
Eg hefi oft dáðst að því, hve skýrt hér eru
teknir fram í fám orðum þeir eiginleikar sem.