Freyr - 01.07.1919, Blaðsíða 8

70
FRE YR.
H.
Hverju er lijer um að kenna? Er sveita-
búskapur að verða dauða dæmdur í þessu kalda
landi. Eigum vjer bændurnir líka að bverfa
inn i kringiðu peninganna í böndum stórkaupút-
gerðar- og iðnaðarmanna? Eða er sökin bjá. þingi
og stjórn, skammsýni þeirra er ráðið bafa í binu
íslenska ríki? Það er nú bæðst móðins að
skella allri altaf skuldinni áforstöðumeun þjóðar-
innar um alt það er aflaga fer. Þeir sjeu
amlóðar og ekki starfinu vaxnir.
Stingum snöggvast bendinni í okkar eiginn
barm. „Veldur sjaldan einn þá er tveir deila.11
Hagur bóndans stendur og fellur með vetrar-
fóðrinu og fjenaðarhöldunum á vorin. Hjer
þarf ekki að rekja þá raunasögn bvernig fer
um bag og líðan bóndans, þá er bann erkom-
inn í beyþrot. Vjer böfum nóg dæmi fyrir
augunum.
Varla kemurbeldur nokkurt það vor, að ekki
berji fleiri og færri bændur sjer á brjóst og
segi: „Of illa setti jeg á síðastl. baust. Betur
má jeg gæta að næst.“
Um þetta getum vjer bændur engum kent.
Hjer erum vjer alveg sjálfráðir. Þá er vjer
setjum illa á, er fjárhættuspils löngunin efst í
buga vorum. En landbúnaðurinn á ekki að
vera fjárhættuspil. Og það er okkar langmestu
velferðarmál bændanna að svo verði ekki.
Eram að þessu hefir beyjaforðinn verið
eina tryggingin, sem við böfum baft gegn vog-
uninni. En nú þegar fólk fæst ekki til hey-
vinnu, og ekki er bægt að vinna nema örlítið
brot af slæjulöndunum með vjelum, þá eru ekki
góðar horfur fyrir „vaxandi velmegun í sveit-
unum. Og jeg spyr nú: Er nokkurt vit í
fyrir okkur bændur að leggja alt okkar fjár-
magn, vit og strit í það að afla heyja eða
vetrarforða með þúsund ára gömlu lagi?
Einu sinni spurði breskur kall mig að,
hverrnig við íslendingar fóðruðum skepnur
vorar, og sagði eg, að við fóðruðum þær
eingöngu með beyi. — „iPið bljótið að
bafa víðáttu mikla akra,“ sagði bann. „Akrat
Rei við sláum engi og tún og sáum aldrei gras-
fræi,“ svaraði jeg. — Þetta er heimsundur,
sagði Bretinn með vantrúarbreim í rómnum,
og jeg þykist vita að enn í dag trúihann ekki
sögn minni, en taki til hennar, sem dæmi upp
á stórlýgi.
Og það er von. JÞetta er beimsundur.
I víðri veröld mun bvergi eins erfitt að afla
beyja og hjer. Og bvergi í víðri veröld gefið
jafnmikið af dýrasta fóðrinu — heyjum — og
bjer. Þaö er hjer. sem við þurfurn að breyta
um búskaparlag. Hætta að fóðra á heyji ein-
göngu. Eóðra í staðin mestmegnið á kraftfóðri
Hvernig er bost að afla kraftíóðurs? Hvað
getum vjer gert í sumar íil þess að þurfa ekki
næsta vor að vera skjálfandi af ótta fyrir því,
að alt verði arðiaust og jafnvel drepist úr bor.
—• Veltur nú á miklu að bitta strax á rjettu
götuna. Nógu lengi höfum vjer farið viltir
vegar
Vantar nú ekki að mikið befir verið um þetta
rætt og hugsað, en þó befir alt setið við sama,.
þangað til grasleysið f fyrrasumar og Kötlu-
gosið í baust neyddi menn til að stíga fyrsta
sporið í áttinna. Spái jeg því, að þessi vetur
verði iengi í minni hafður fyrir þá sök, að uú
bafi stórum vikkað sjónbringur fsl. bænda.
H.
Tökum aftur bóndann sem befir 4 kýr 100
fjár og 12 bross. Eg er nú ekki leikinn í að
setja á. En jeg myndi segja að bann þyrfti
að gæta bins mesta sparnaðar í hverjum með-
alvetri þó bann befði 550 hesta af heyi af
venjulegu bandi á haustnóttum. En nú finst
mjer mfn eigin reynsla í vetur segja mjer, að
bann væri jafnbyrgur eða jafnvel miklu betur
með 1 tn. af fyrsta flokks lýsi og 12—15-