Freyr - 01.07.1920, Blaðsíða 3

Oryggi landbúnaðarins.
Eftir
Pál Zóphóníasson.
Þaö er óhætt aS fullyrða, aS enginn er
sá, meðal núlifandi fslendinga, sem ekki
hefir sjeS sannindi málsháttarins „valt er
völubeiniS". Hafi menn ekki af undanfar-
inni þúsund ára reynslu þjóSarinnar, veriS
húnir aS sjá þau, hafi menn ekki af skrif-
um Torfa sál. í Ólafsdal, GuSm. Björnson-
ar og fl., veriS farnir aS rumskast og sjá
hve landbúnaSurinn er valtur hjá okkur,
sem stendur, þá hefir þó að minsta kosti
veturinn í vetur opnaS augu manna, svo
allir hljóta nú aS sjá, aS viS enn — 1920
— búum svo, aS hart ár getur ekki ein-
ungis lamaS starfsþrekiS og framfaraviS-
leitni þjóSarinnar, heldur kipt alveg und-
an henni fótunum hvaS efni og getu
snertir, svo heildarástandiS færist í satna
horf og þaS var fyrir mannsaldri síSan.
Fellir, fellir og aftur fellir, eru orS, sem
tíS eru í sögu landsins. Varla verSur lesin
svo blaSsíSa í annálum, aS orSiS verSi ekki
fvrir manni, og er þá ýmist, aS einhver
skepnutegundin fellur, aS allur búpening-
ur fellur, eSa aS þaS falla bæSi menn og
skepnur.
AfleiSingar þess, aS bústofn bændanna
fellur í hörSu árunum, eru miklu meiri en
margur hyggur. Þau eru meiri en líkams-
kvalir skepnanna sem falla, meiri en sál-
arkvalir mannanna sem á skepnurnar
horfa, meira en eignatjón þeirra er skepn-
urnar áttu, meiri en skömmin og svívirS-
an, sem þeir menn verSa fyrir í almenn-
ingsálitinu sem fjell hjá, því þær eru
mara á öllum framkvæmdum
þjóSarinnar.
Þetta eru fellarnir á marga vegu. Þeir
smækka getu þeirra er fjell hjá. Þeir
standa uppi efnaminni, álitsminni, og þaS
sem mest er um vert, þeir missa trú á
landinu sínu, trú á þjóSinni sinni og trú
á sjálfum sjer, og þar meS sterkustu drif-
íjöSrina í öllum framkvæmdum. En afleiS-
ingar fellanna ná líka til þeirra sem ekki
fella. Vegna fellanna hefir landbúnaSur-
inn ekki lánstraust nema af skornum
skamti, og þaS er ósanngjarnt aS krefjast
þess aS hann fái þaS, meSan hann er ekki
fulltrygSur gegn fellivetrunum. Ekkert
liftryggingarfjelag’tryggir líf manns sem
gengur meS banvænan sjúkdóm, nema
meS hækkuSu iSgjaldi, og landbúnaSurinn
gengur meS banvænan sjúkdóm, þar sem
horfellishættan er, og verSur þess vegna
aS borga háa iSgjaldiS meS litlu láns-
trausti. Bændur fara margir líkt aS eins
og skipstjóri, sem fer milli landa, en legg-
ur upp meS svo lítil kol í ferSina, aS hann