Freyr - 01.07.1920, Blaðsíða 11

FREYR
73
er honum hafa valdiS, sjeu allar dauSar.
Fer því líkt og þegar pottur með suðunni
er tekinn af eldi og birgður í heysuðu-
kassa eða hitageymi, heyiS soðnar og
steikist og næringarefni þess fara forgörð-
um, vegna langvarandi áhrifa hitans.
Vi'ð venjulega þurheysverkun,
viröist mjer ör loftleiösla gegnum heyið
vera eina ráðið til aS leiSa hitann burtu
og halda honum í skefjum. Kalda loftiS
sem streymir inn í úthliSar heystabbans,
hitnar á rás sinni gegnum stáliS, uns þaS
leiSist upp úr stálinu þrungiS af vatns-
gufu úr heyinu. ViS hitun loftsins og vatns-
ins, er þannig ríkur burtu, 1 e i S i s t
h i, t i b u r| ú ú'r hej||inu. Samkvæmt
þessu virSist þaS þýSingarinikiS skilyrSi
viS þurheysverkun, aS greiSa svo fyrir
loftrásinni í heyinu, aS hún hafi viS aS
leiSa hitann burtu, jafnóSum og hann
myndast í heyinu, svo hann safnist ekki
fyrir í því til skemda.
Skilyrði til aS greiSa sem best fyrir loft-
rásinni í heyinu og burtleiSslu hitans og
rakans eru:
1) AS heyinu sje laust hlaSið, svo aS sem
mestar smugur sjeu fyrir loftiS aS
streyma gegnum heyiS.
2) AS stakkarnir sjeu ekki haföir mjög
háir, svo heyið þjappist ekki um of
saman, svo loftrásin hindrist, þá á heita
loftið og gufan líka lengri leiS upp úr
stálinu.
3) AS tyrfa hvorki eða byrgja heyiS, svo
loftrásin hindrist.
4) AS hafa geilar nógu margar, og stabb-
ana eigi mjög breiða eða stóra um sig,
svo útfletir stálsins sjeu nógu stórir á
móts viS heymagniö, til þess aS nóg
loft geti leiðst inn í heyið, til aS veita
burtu heyhitanum og rakanum úr hey-
inu. Sje heyiS illa þurt, er best, aS hlaða
því hvergi fast aS vegg, svo loftiS kom-
ist fast aS öllum hliðum.
5) AS rakalaust og kalt loft hafi sem greiö-
asta leiS ofan í geilarnar og eftir þeim
aS hliðum stálsins.
6) AS hafa opin vindaugu, dyr og strompa
á hlöSunum, svo hiS gufuþrúngna loft
úr heyinu komist burtu, en rakalítiS og
kalt útiloftiS geti liindrunarlaust streymt
inn.
Því miður hefi jeg ekki gert nákvæmar
tilraunir, er sýni mismun heyhitans viS
þessa aSferSina eða hina; en mikil nauS-
syn er á aS slíkar tilraunir sjeu gerðar, svo
skorið veröi úr því, m e S á r e i S a n-
legri vi sisu, hverjum aöferSum beri
aS tylgja, til þess aS koma í veg fyrir
skaösemi heyhitans. Gætu slíkar tilraunir
orSiS mikils virði fyrir búendur í landinu.
Hjer ætla jeg aS tína saman nokkur
dæmi, bæði frá mjer og öörum, sem mjer
viröast vera til stuSnings skoðunum þeim,
sem jeg hefi haldiS fram hjer aS ofan.
1. Aukinn þungi eöa farg á
h e y i. ÞaS er alkunnugt, eins og Halldór
skólastjóri bendir á, aS hiti eykst í hey-
stökkum, þegar heyi er bætt ofan á þá,
þó hitinn í þeim hafi veriö farinn aS réna
áöur. Má bæSi kenna það farginu og eins
því, aS heylagið sem ofan á bætist, tefur
fyrir burtgufun úr heyinu. Samkvæmt
minni reynslu hitnar og troÖiS hey meira
en ótroðiS, og í fergSum heystabba hitn-
aði meira en í ófergSum, hjá Halldóri Vil-
hjálmssyni, eins og áöur er getiö.
2. T y r f i n g. Alla jafnan hafa menn
hliðrað sjer hjá að bera torf á hey, meðan
hiti hefur veriS í þeim aS ráSi, og hafa