Freyr - 01.07.1920, Blaðsíða 17

FREYR
79
ómannúðleg' og ekki samboðin þeirri þjóð,
sem telur sig meS menningarþjóSunum, og
talin er kristin, aS beita þeirri aðferS viS
skepnurnar, þó skynlausar sjeu taldar, þeg-
ar engin nauðsyn rekur til.
Hjer skilja því leiSirnar, því læknirinn
heldur því fram, aS ])eir menn, sem hafa
liaft þá aSferð „aS gefa á gaddinn“, hafi
eigi síSur fariS vel með skepnur sínar en
bestu fjármenn nú á dögum, og ennfremur
segir hann, aS þaö sje útigangurinn i hesta-
sveitunum, sem geri hrossin „þolgóð á
raunastundunum“.
Á þessi atriði bæði lít jeg alt öSrum
augum. Mín skoSun er, aS úr því laga-
ákvæSi eiga alls ekki aö draga, aS öllum
sem skepnur eiga eSa hafa á fóðri, sje gert
aS skyldu aS hafa n æ g h ú s fyrir allan
þann búpening, sem á vetur sje settur.
Jeg tel þetta hreint ekki strangt ákvæSi,
því þaS muni marg-borga sig, þó ekki sje
litiS nema aS eins á fjárhagslegu hliSina,
svo þessu ættu allir aS hlýSa.
AS útigangurinn auki þol hrossanna,
])ykir mjer all-hæpin kenning, því venju-
lega eru þau þollítil, þar til búiS er aS
gefa þeim vel i—2 vetur, og þaS hygg
jeg, aS mættu útigangshossin mæla á okk-
ar máli, eSa ef þau væru skilin, þá mundu
þau ekki ætíS lofa útiganginn. AS vísu
líSur þeim jafnvel oft vel, og þess eiga
þau aS fá aS njóta, en þaS á, ef þess er
kostur, aS leysa þau frá kvalastifndub-
um, og þá eru húsin og innifóSur, og stund-
um getur veriS til stórbóta þar, sem lítil
eru skjól, aS byggja skjólgarSa eSa borgir
í haganum, svo hrossin gætu þar staöiS
af sjer verstu óveðriri, á meSan nægur er
hagi.
Hjer er gert aS umtalsefni atriði sem
hafa alvarlega þýSingu, bæði fjárhags-
lega og mannúölega, svo full ástæða er til
aS því verSi veitt eftirtekt af fjáreigendum,
en sem allir munu ekki líta sömu augum
á, býst jeg viS. — Þeir sem hallast aS
þeirri skoSun, aS t. d. útistaSa fyrir hesta
jafnist fyllilega viS bestu meSferö nú á
dögum, þeir munu ófúsir kosta til aS eiga
hús yfir alla hesta sína, eða sauðfje, og
þykjast hafa góðan stuSning í orSum lækn-
isins, aS það sje ekki mikil nauSsyn.
En aftur á móti löggjafarnir, og þeir
sem eins líta á máliS, munu halda þeirri
skoöun fram, aS hús yfir allar skepnur sje
sjálfsögS afleiSing af aS eiga þær, aS
veita eigi öllum skepnum húsaskjól og
innifóður þegar útihagar hrökkva ekki til.
eða tíS er svo ill, að haginn notast ekki;
og telja útigangshugsunarháttinn merin-
ingarskort hjá íslensku þjóSinni. AS setja
„á g-uS og gaddinn“ sæmi nú orSið engum.
Á hverju þaö byggist, aS útigangurinn
geri hrossin þolgóS, get jeg ekki gert mjer
ljóst. ÚtigangsuppeldiS mun oft vera á þá
leiS, að tryppin á haustin eru feit, meðan
þau halda fitunni þola þau kuldann, á meS-
an ekki keyrir úr hófi, en þegar hagar
rýrna fyrri eða seinna aS vetrinum, minkar
fitan smátt og smátt, uns hún er með öllu
farin, standa þau þá berskjölduö fyrir vetr-
arkuldunum, og þá er nú vöövunum hætt.
Þegar hrossiri þannig afklæöast jafnt hold-
unum sem hárinu á hverju vori á þroska-
skeiöinu, þá veröur þoliS ekki í stæltum
vöSvum. „ÞoliS og þrautseigjan á rauna-
stundunum" verður þá aS finnast annar-
staSar eri í vöðvunum.
ÞaS skal tekiS fram, aS þaS þarf meira
en aS nafninu til, aS hafa hús yfir búpen-
inginn, og ekki er það síöur útibeitarfjen-
aðurinn, sem krefst góðra húsa, en inni-
gjafa, því viSbrigðin verSa þeim svo til-
finnanleg og spilla fyrir útibeitinni.
AS tíma ekki eöa þykjast ekki hafa efni
á að hafa n æ g h ú s yfir t. d. hrossin,
er hiri mesta fjarstæSa, ávinningurinn