Freyr - 01.01.1924, Blaðsíða 12

6
F R E Y R
ina og hún hætt að bila; grjót tafði þó
fyrir öðruhvoru.
Þegar best gekk, voru grafnir 60 m3
á klst., eða 1 m8 á mínútu hverri. Skurð-
dýpt var á þessum kafla 3—5 m. og breidd
að ofan mest um 20 m.
Þá er eftir voru ógrafnir T00 m. af
skurðlengdinni kom fyrir föst hraunklöpp,
sem skurðgrafan vann ekki á. Hækkaði
sú klöpp er nær dróg ánni og varð á
kafla yfir 2 m. á þykt frá skurðbotni.
Var mokað ofan af klöppinni alla leið að
ánni og var því verki lokið 20. ág. Klöpp-
in sem þá var eftir ógrafin, var um 4200
ten.metr.
í áætluninni, sem bygt var á, var ekki
gert ráð fvrir þannig lagaðri klöpp. Þar
segir, að á þessum kafla sé »þéttur leir
og hraun«, og áætlað að kosta muni að
grafa rúmstikuna af því kr. 1.50. Hefir
þar auðsjáanlega ekki verið aðgætt nógu
vel hvaða efni var fyrir, þvi að af klöpp
þessari kostaði um 20 kr. að grafa hvern
m3.
Þar sem klöpp þessi kom öllum á óvart,
vantaði allan viðbúnað til að vinna hana,
verkfæri ýmisleg og sprengiefni. Var þó
brugðið við, svo skjótt sem mátti, til að
vinna klöppina. Vann þar margt manna
það sem eftir var sumars, en sá lítt á.
Næsta sumar, 1922, unnu 15—30 menn
í klöppinni frá 10. apr. til 10. nóv., 7
mánuði, og alt gert sem unt var til að
hraða verkinu, ef verða mætti að því yrði
lokið það sumar og vatn næðist til áveitu
vorið 1923. Grasbrestur mikill var á Skeið-
unum þetta sumar, vegna vorþurka og
vatnsleysis; minti það menn á hve mikið
væri í húfi, ef ekki næðist enn vatn næsta
vor.
Svo lauk þó vinnu það sumar, að enn
var eftir af klöppinni um 600 m8. Var
ekki laust við, að mönnum væri farið að
hrökkva gremjuyrði út af áætlunum þeim,
sem gerðar voru um verkið. Menn létu þó
ekki hugfallast, þó seint sæktist róðurinn,
og var enn tekið til starfa í byrjun apríl-
mánaðar 1923, og unnu þá svo margir
menn, sem að gátu komist, til þess, ef
verða mætti, að vatn næðist til áveitu í
tæka tíð þá um vorið. Og að því kom, að
þessu erfiða verki var lokið að kveldi
hins 28. maí Var þá ekki beðið boðanna,
en flóðgáttin opnuð þegar í stað og kol-
mórautt jökulvatnið velti sér út eftir skurð-
unum og fleyti-fylti allar engjar Skeiða-
manna á vikutíma.
Hafði þetta verk þá staðið yfir á 7. ár.
Ér hér yfirlit yfir hið helsta, er unnið var:
1. SJcurðir, grafnir og upphleyptir, að
lengd rúmir 65 km., að rúmmáli 165200
m8.
2. Flóðgátt, steinsteypt við Þjórsá.
3. Brýr, 6 steinsteyptar á þjóðveginn.
4. Trjebrýr, 30, bygðar á smærri skurði.
5. Tréstýflur, 70, settar í skurðina.
Allur kostnaður við verkið hefir orðið
um 430 þús. kr. Þar með talið: vextir af
lánum meðan verkið stóð yfir, afföll á
veðdeildarbrjefum, og annar lántökukostn-
aður. — Það kostaði rúml. 90 þúsundir
króna að sprengja hraunklöppina í þess-
um 700 metrum af skurðinum. Og með
þeirri töf, sem klöppin orsakaði, varð
kostnaðaraukinn alls um 130 þúsund krón-
ur, eða nokkru meira en alt verkið var
áætlað.
Engir flóðgarðar hafa verið teknir með
í félagsvinnu þessa; þá gera bændur hver
á sinni jörð; er allmikið af þeim þegar
gert, en einnig mikið ógert enn. Þar sem
flóðgarða vantar, kemur áveitan ekki að
fullum notum.
IV. Árangur.
Hver árangur verður af áveitunni, er
ekki unt að segja að svo komnu. Að
áveituvatnið auki grasvöxtinn þarf ekkj,