Freyr - 01.09.1926, Blaðsíða 12

80
FRE YR
ar hafi orðið vart á haustlömbum. Virðist
það benda til þess, að með aldri minki
hættan. Sumir hafa getið þess til, að hér
væri um erfðasjúkdóm að ræða, sem
lambið fengi frá foreldri. En sú tilgáta
þykir mér ekki líkleg, því hér er um mörg
óskyld fjárkyn að ræða. Hér hefir veikin
endurtekið sig í þrjú síðastliðin vor og
lömbin verið sitt undan hverjum hrút. —
Svo hefir líka verið á Hamri. Attur á móti
er hér annar sjúkdómur nokkuð algengur
í lömbum, sem lýsir sér með bólgu i
skammköglum svo lömbin verða hölt og
snúinfætt. Pann sjúkdóm þekkjum við að
arfgengi. Kemur hann að eins fram í hrút-
lömbum. Virðist hann óskildur þeim sjúk-
dómi, sem að framan er lýst.
Um þetta mál hefi ég ekki fleira að
segja að sinni. Eg hreyfi því hér opin-
berlega í þeirri von, að leitað verði að
ráðum til þess að lækna þennan sjúkdóm,
sem kvelur skepnur og skaðar fjáreigendur.
Kristleijur Porsteinsson.
OrmaveiUi í sauðíé.
í 13. tbl. »Varðar« þetta ár hefir Lúð-
vík Jónsson búnaðarkandidat ritað þarfa
hugvekju um ormaveiki í sauðfé. Leiðir
hann athygli að því hve mikið tjón veik-
in geri og sýnir fram á nauðsyn þess að
fjáreigendur eigi kost hentugra meðala til
að lækna með. Bendir hann á nokkur lyf
er erlendis séu notuð til lækninga. Jón
Pálsson dýralæknir hefir og ritað grein í
Morgunblaðið nú fyrir skömmu, er fjallar
um sama efni. Áður hefir Magnús Einar-
son ritað um veikina í fyrstu árgöngum
»Freys« og Sigurður Einarsson hefir stutt-
lega minst á hana í riti sínu um alidýra-
sjúkdóma (bls. 70—76). Frá fyrri tímum
hefir og eitthvað verið minst á þessa veiki
hér.
Annars hefir verið furðu hljótt um þetta
mál, eins og það er orðið alvarlegt, fyrir
fjáreigendur og búnað okkar.
Sérstaklega síðan um aldamótin 1900
virðist veiki þessi hafa breiðst út og færst
í aukana, þótt hún sé þekt hér frá fornu
fari. Rétt eftir þau drap hún fjölda fjár á
FJjótsdalshéraði, einkum í Fljótsdal. 1914
hrundi fé niður sunnanlands og vestan úr
veikinni svo að þúsundum skifti. 1920 olli
hún miklum fjárdauða í Austu-Skaftafells-
sýslu. Síðast liðið vor drap hún margt á
Suðurlandi og auk þess, sem nú er talið
hefir hún drepið meira og minna víðsveg-
ar um land, nær því árlega síðan um
aldamót. Tjónið sem hún veldur er nær
ómetanlegt, því að auk fjármissis, þarf
hið sjúka fé langt um meira fóður, hvort
sem það lifir eða drepst. Allra tilfinnan-
legast er það, þá féð hrynur niður eftir
að kominn er nægur sauðgróður og þegar
t. d. kópaldir gemlingar veikjast og drep-
ast þegar komið er vor, en þess munu
ekki vera svo fá dæmi.
Pað er kunnugt að ormarnir eru mestir
í fénu eftir votviðrasumur, þá eru heyin
lika hættulegust, bæði vegna smitunar af
ormum, og svo vegna þess að hey virðast
létt er grasið sprettur í sólarleysi og vot-
viðrum, auk þess sem að heyin verða þá
meira og minna hrakin. Þegar þannig ár-
ar verða bændur að ætla fénu eitthvert
kjarnfóður með heyjunum. Sid eða síldar-
mél er t. d. ágætt.
Til þess að ónýta skilyrðin fyrir orm-
inum, þarf að þurka með skurðum vot-
lendi, sem fé gengur á til beitar og fóðra
það með heyjum af þurlendi eða valllendi.
Slíku verður ekki komið við á meðan
landið er svo stjálbygt. Pó er mikið hægt
með þvi að vanda verkun heyja og bæta
heygæðin með ræktun.