Freyr - 01.09.1926, Page 18

86
FRE YR
A eyjuimm vestan viÖ
Noreg.
Annar ritstjóri »Freys«, Sigurður Sigurðsson
fyrv. búnaðarmálastjóri, hefir undanfarna tvo
mánuði verið á ferðalagi um Norðurlönd. Mun
hann eitthvað hafa ferðast um Danmörku, en
aðallega var ferðinni heitið til Noregs, og bjóst
hann við að halda par fyrirlestra fyrir norsk
búnaðarfélög. Hefir hann sent blaðinu smá-
grein þá, er hér birtist, frá ferðalaginu.
Sigurður er væntalegur heim í október-
mánuði.
Sem kunnugt er liggur fjöldi eyja vest-
an við Noreg. Óslitinn eyjaklasi liggur
fyrir utan flrði og annes, á löngun kafla
meðfram ströndinni. Eyjar þessar eru mis-
stórar, margt litlir hólmar eða sker —
óbyggileg — aðrar slærri og bygðar. Flest-
ar eru eyjar þessar grýttar, með misjafn-
lega háum hæðum eða fjallahryggjum.
Skógur er óvíða, en aðalgróðurinn beiti-
lyng, þar sem eigi skín í bert bergið. Þó
eru þar allvíða mýrarblettir. Á eyjum
þessum eru hafstormar tíðir, rigning og
súld, og þykir því ekki búsældarlegt hér.
Fiskiveiðar eru þó nokkrar.
Á eyjunum hefir verið gert allmikið að
búnaðarumbótum, og fýsti mig að sjá það.
Tók mér ferð á hendur um eyjarnar og
naut þar ágætrar leiðsögu ráðunauts bún-
aðarfélagsins í Hörðalandi, J. Askeland.
Við lögðum leið okkar um eyjarnar fyrir
norðan Bergen. Skoðuðum okkur aðallega
um á einni ey þar, er heitir Radey. Hún
er ein af hinum stærri eyjum, 101 km. 2
að stærð.
Radey liggur að mestu fyrir opnu hafi,
að eins nokkrir hólmar og sker fyrir ut-
an hana. Eyjan er skóglaus. Tilraunir hafa
verið gerðar með að gróðursetja þar skóg
á síðari árum, og heflr vel lánast. Lands-
lagið líkist því sem almennast er á eyj-
unum, lágar hæðir eða fjallahryggir, með
mýrum í lægðum. Erfitt er hér til rækt-
unar, grýtt eða blautar mýrar.
Um Radey eru dreifð bændabýli, yfir
200 — íbúar um 3400. — Þar er ekkert
verulegt þorp. Allir eiga eitthvert land,
nokkrir stunda búnað eingöngu, þó eru
þeir fleiri sem stunda bæði fiskiveiðar og
búnað. Byggingar eru léleg timburhús,
sem dreift er með nokkuð jöfnu millibili
um alla eyna. Jarðirnar eru litlar, hver
jörð hefir 3—5 ha., sem er tún og engi
— eigi meira en helmingur þess er vel
ræktað — og auk þess bithagi, sem stund-
um er sameiginlegur fyrir margar jarðir.
Menn rækta hér aðallega töðu, en auk þess
á ílestum jörðum lítið eitt af höfrum og
jarðeplum.
Jarðargróðurinn pr. ha. (3 dagsl.) töldu
menn:
Taða, þur.............. 4 — 8000 kg.
Hafrar ................ 30 tn.
Jarðepli .............. 150—200 tn.
Áhöfn, sem hafa má á býlunum, er
3—6 kýr, 10—15 kindur, 1 hestur, 1 — 2
svín og 20—30 hænsn. Tvö mjólkurbú
eru á eynni, og seldu þau mjólkina aðal-
lega til Bergen. Bændur fengu fyrir mjólk
sina nú 18—20 aura líterinn. Skipaferðir
eru daglega til Bergen. Til eldsneytis nota
menn aðallega mó. Annars er rafmagn
leitt um alla eyna, heim á hvert býli, og
er það leitt langt að. Hvert býli greiðir
fyrir rafmagn 60—250 kr. árlega.
Ráðunauturinn var aðallega að líta eftir
hvað unnið hefði verið að jarðabótum á
eynni. Norðmenn veita mikinn styrk þeim
er vinna að nýyrkju, 'jt kostnaðar. Hér
er nýyrkjan erfið, kostnaður við að rækta
einn ha. 3—4000 kr. (1000—1300 kr. pr.
dagsl.), lágt metið. Af ræktunarkostnaðin-
um fá bændur sem sagt V* greiddan frá
rikinu, á hectar getur það orðið alt að 1000
kr. Ríkissjóður vor gefur bændum 200 kr.