Freyr - 01.11.1926, Page 12

96
FRE YR
Hvannir.
Á síðastliðnum vetri kom út matjurta-
Bók eftir Einar Helgason garðyrkjustjóra,
með þessu nafni. Pó nokkuð sé umliðið
vil ég geta bókarinnar með fáum orðum.
Bókin er í tveimur aðalköflum. í fyrri
kaflanum eru almennar garðyrkjureglur,
þar sem fyrst er lýst vali á garðstæði og
undirbúningi við ræktunina. Rá er stutt-
lega lýst skipulagi matjurtagarða og hvaða
þýðingu sáðskifti hafa fyrir ræktun margra
matjurta. Því næst er allítarlega ritað um
áburð, gróðrarstíur og sáning að vorinu,
um hirðing plantnanna yfir sumarið. Þá
er skýrt frá helstu sjúkdómum, sem ásækja
garðjurtir hér á landi og hvaða ráð séu
til að verjast þeim. Að siðustu er talað
um geymslu garðávaxta. — Síðari hlutinn
er um einstakar tegundir garðjurta. En
lang itarlegast skýrt frá ræktun gulrófna,
kartaflna og káls, sem eru þýðingarmestu
matjurtir okkar; en alls er talað um yfir
90 garðjurtir, sem hefir hepnast, með mis-
jafnlega góðum árangri, að rækta hér á
landi. Síðast í bókinni er talað um fræ-
rækt og þá aðallega ræktun gulrófnafræs,
Ég hika ekki við að fullyrða að þetta
sé einhver þarfasta bók, sem gefin hefir
verið út á siðustu árum hér á landi. Höf.
hefir meiri reynslu og þekkingu á því
sviði, sem bókin fjallar um, en nokkur
annar núlifandi íslendingur, og væri betur
að sem flestir hugsuðu líkt og höf. þar
sem hann segir að sér fyndist skylt að
skýra frá gróðurtilraunum sínurn og at-
hugunum. Ef allir leiðandi menn búnað-
armála vorra hefðu haft Ijósan skilning á
þessu atriði, væru búvísindi okkar ekki
svo skamt á veg komin, sem raun ber vitni.
Yfirleitt er bókin samin mjög skipulega
og rituð ljóst. Notaði ég hana við garð-
yrkjukenslu siðastliðinn vetur, og virtist
mér nemendurnir tileinka sér efni hennar
fljótar en ég gat búist við eftir tíma þeim,
sem náminu var ætlaður. Bókin mun því
sjálfsögð kenslubók, þar sem garðrækt er
kend hvort sem er í skólum eða á náms-
skeiðum. Náttúrlega mun almenningur hér
á landi aldrei rækta nema fremur fáar
tegundir af þeim, sem nefndar eru og get-
ur því orkað tvímælis hvort nauðsyn væri
til að taka svo margar tegundir með. Enda
mun ræktun margra þeirra svo óviss í
flestum árum, að ekki er rétt að hvetja
almenning til þess að reyna að rækta þær,
slíkt gæti orðið til þess að vekja ótrú á
ræktuninni. En þar sem jarðhiti er, eða
jurtabaðstofur, má án efa rækta allar þær
tegundir, sem nefndar eru.
En »Hvannir« hafa víðtækari verksvið
en að vera kenslubók. Hún er nauðsynleg
handbók fyrir alla, sem fást við garðyrkju,
og þarf því að komast inn á hvert sveita-
heimili. Þar er lýst vinnuaðferðum við
ræktun flestra tegundanna, og hefir höf.,
að mínu áliti, tekið rétta stefnu að eyða
miklu rúmi til þess, því að alt of fáir kunna
réttar vinnuaðferðir við ræktun matjurta.
Yfirleitt má segja, að í bókinni sé svo
mikill fróðleikur og margþættar leiðbein-
ingar, að hver maður, sem kann venjuleg
sveitastörf, þó hann hafi aldrei við garð-
rækt fengist, geti með atbeina bókarinnar
ræktað þær garðjurtir, sem staðhættir á
hverjum stað leyfa.
Hvanneyri 20. okt. ’26.
Steingr. Steinþórsson.
Hrútasýningar hafa í haust verið haldn-
ar um Vestur-Skaftafells-, Rangárvalla- og
Árnessýslu. Theodór Arnbjörnsson ráðu-
nautur hefir verið á þeim fyrir hönd Bún-
aðarfélagsins.