Ljósmæðrablaðið - 15.12.1998, Blaðsíða 27

Þeir lesa fæðinguna oftast á lækn-
isfræðilegan hátt og eru meðvitað-
ir um öll vandamál sem upp geta
komið. Öll merki sem konan gef-
ur frá sér líta þeir gjarnan á sem
merki meðhöndlunar og konur eru
einkum nefndar; sú með farna
vatnið, konan í viku 36, sitjandinn
o.sv.fr.
Ljósmóðirin er yfirleitt meðvit-
uð um afstöðu beggja og þarf því
að brúa bilið og koma á jafnvægi.
A sama tíma er ljósmóðirin með-
vituð um mikilvægi þess að við-
halda hugmyndafræði ljósmóður-
fræðinnar um að fæðingaferlið sé
eðlilegt.
Er það ekki hlutverk ljós-
mæðra að halda merki hinnar
eðlilegu fæðingar á lofti og fræða
konurnar um hið eðlilega og sjá til
þess að viðhorfið haldist hinni
eðlilegu fæðingu í vil!
Gildi þjóðfélagsins til fæðinga-
ferlisins endurspeglast í þeirri
þjónustu sem ljósmæður veita
skjólstæðingum sínum og þeirri
þjónustu sem þeir kjósa og þar
hafa ljósmæður mikil áhrif.
En hvar eru mörk hins eðlilega
og óþarfa og hins óeðlilega og
þarfa? Eru ljósmæður kannski
óvissar um það eða er þarna grátt
svæði sem hefur skapast með ár-
unum? Verða ljósmæður ekki að
einhverju leyti að vera meðvitaðar
um að tæknin hafi markað spor
sín á þeirra viðhorf og síðast en
ekki síst á viðhorf og gildi skjól-
stæðinganna.
Eg spyr því hvemig er hinni
fullkomlega eðlilegu fæðingu
lýst? E.t.v. eitthvað á þennan veg;
Kona sem er að fæða sitt fjórða
barn hringir á fæðingastofnunina
og segist vera búin að missa vatn-
ið sem sé tært og hafi enga verki.
Hún spyr hvort ekki sé í lagi að
fara í sturtu áður en hún kemur
upp á deild þar sem hún er verkja-
laus. Hún fær svar um að svo sé.
Um tuttugu mínútum seinna
hringir konan aftur á deildina og
segir: Það var drengur. Ég fæddi
hann í sturtunni og allt gekk vel!
Er þetta ekki einmitt dæmið
um hina eðlilegu fæðingu þar sem
konan gerir þetta sjálf og hefur
ekki einu sinni þörf á ljósmóður ?
(Kannski er gróft að nefna þetta í
svona stórum hópi ljósmæðra!).
Hvað með konu sem fæðir í
fullkomlega rólegu og yfírveguðu
ástandi sitt fyrsta barn. Fæðingar-
tíminn er eðlilegur, engin deyfing,
ekkert inngrip. Svo gerist það að
hún rifnar upp í fornix vaginae og
niður í sphincter ani. Það þarf að
svæfa konuna til að sauma.
Er þetta lýsing á eðlilegri fæð-
ingu?
Hvað með konuna sem gengur
með sitt fjórða barn, 41 viku
gengin og búin að vera með
murningsverki í þrjá sólahringa.
Hún hefur sofið illa á eins árs
gamalt barn heima og kemur inn á
deild og er með 5 í útvíkkun. Það
vantar á að samdrættirnir séu það
sterkir að hún nái að fæða á næstu
klukkustundum. Konan er mjög
þreytt. Ljósmóðirin gerir gat á
belgina að beiðni konunnar. Hríð-
ar örvast og konan fæðir eftir 3
klst. Engin verkjalyf, barn fæðist í
höfuðstöðu, konan fæðir stand-
andi.
Er þetta óeðlileg fæðing vegna
inngrips ljósmóðurinnar?
Hvað með konuna sein er að
fæða sitt annað barn og komin á
annað stig fæðingar. Hún hefur
fullkomna stjórn á fæðingunni.
Hreyfir sig mikið. Barnið er í
occipito posterior stöðu og konan
er búin að rembast í tæpa tvo tíma
og er að verða þreytt. Smá örvun
með dreypi er gefið og bam fæðist
spontant eftir fimmtán mín.
Er þetta eðlileg eða óeðlileg
fæðing?
Að lokum er það frumbyrjan
sem kemur inn á deild með 7 í út-
víkkun og allt er eðlilegt. Hún
hefur verið í baði heima og leið
þar ótrúlega vel. Á deildinni geng-
ur allur framgangur fæðingarinnar
vel. Hún þarfnast engrar deyfingar
og engu inngripi er beitt. Barn
fæðist „spontant og sprungulaust"!
En konan vildi vera meira í
vatni þar sem henni leið vel og á
deildinni er engin aðstaða til þess!!
Má kalla þetta eðlilega fæðingu?
þegar jafnvægi móðurinnar er rask-
að vegna þess að aðstæður sem
hún sjálf kýs eru ekki fyrir hendi!
Ut frá hverju er gengið þegar
ljósmæður eru að tala um eðlileg-
ar fæðingar? Upplifun ljósmæðr-
anna? Læknanna? Eða kvennanna?
Sem vakning til framtíðar eins
og yfirskrift þessa þings er þá
verða ljósmæður að skilgreina
eðlilega fæðingu ekki síst fyrir
ljósmæður framtíðarinnar, því
breytingar og byltingar í fæðinga-
þjónustunni eiga ömgglega eftir
að þróast og ljósmæður framtíðar-
innar eiga rétt á að vita hvernig
ljósmæður við aldamótin 2000
skilgreindu eðlilega fæðingu !
Eftirfarandi skilgreiningar koma
frá ýmsum kennslubókum í fæð-
ingafræðum ásamt frá WHO
/) Eðlileg fœðing er þegar fœð-
ingin byrjar sjálfkrafa án hvatn-
ingar, heldur áfram með eðlilegum
framgangi og lýkur með einu eða
fleiri lifandi barni sem móðirin
sjálf hefur komið frá sér. Bœði
móðir og barn erufrísk eftirfœð-
inguna.
(Lœrebok I Obstetrikk, Bergsjö,
Martin,Maltau,Nesheim. '87)
2) Fœðing telst eðlileg efhún hefst
sjálfkrafa eftir 37. viku meðgöngu.
Astand móður og barns er eðlilegt
og sýnir engin merki um afbrigði-
leika og framgangur fœðingarinn-
ar er innan eðlilegra marka.
(The Art And Science of Midwi-
fery,Siverton, '93)
ljósmæðrablaðið
27