Freyr - 01.11.1931, Blaðsíða 7

P R E Y R
107
þarf að velja á skýldum stöðum. Áburð
þarf þar að nota meiri en alment tíðkast.
Útsæði þarf að láta spíra. Varnir gegn
næturfrostum þarf að viðhafa og öll hirð-
ing að vera sem nákvæmust.
Sé alls þessa gætt o. fl. mun mega
rækta jarðepli á landi hér víðast hvar.
Einstaklingar á Melrakkasléttu, í Ólafs-
firði og á Langanesi hafa ræktað jarðepli.
Hinsvegar er það vitanlegt, að þar sem
mestir erfiðleikar eru með jarðeplarækt
er arðmeira að rækta annað grænmeti,
sem betur þolir hráslagalega veðráttu, t.
d. gulrófur, grænkál o. fl. Þessar j urtir
geta þrifist á hverju bygðu bóli. Um
notkun þeirra verður hinsvegar eigi meira
fjölyrt.
En hvernig getum vér tvöfaldað jarð-
eplaframleiðsluna á 2 árum? Jú, búnað-
arféiög, sveúa- og bæjarfélög þurfa að
taka þetta á stefnuskrá sína og styðja
einstaklinga til framkvæmda. Á næsta
ári þarf að auka jarðeplaræktina að mikl-
um mun og undirbúa nægilega stórt
land, svo að á öðru ári verði hægt að
afla helmingi ireiri jarðepla en nú tíðk-
ast. í sveitum landsins, þar sem jarð-
eplarækt er nú stunduð, er auðvelt að
auka hana u.m helming á 2 árum. Aistað-
ar er nægilegt land, og grasrótarmold er
góður jarðvegur fyrir jarðepli. Útsæðis
geta menn aflað sjálfir, er. það sem eigi
verður komist hjá að kaupa, er tilbúinn
áburður, sem mun kosta um kr. 1,50
fyrir hverja tunnu sem ræktuð er.
En þetta er ekki nægilegt. Á hverju
býli þarf að vera garður sem gefi nægi-
iegt af jarðeplum og öðru grænmeti til
heimilisnotkunar. Að sjá um framkvæmd
á þessu mun búnaðarfélögum sveitanna
auðvelt og þarf eigi meira um það að
ræða.
Þá eru bæimir. Þar er minna land til
umráða, og þótt til sé, eigi auðvelt fyrir
einstaklinga að ná í það. Hér eru því
tveir vegir fyrir höndum: kaupa jarð-
epli frá héruðum, sem vel liggja til jarð-
eplaræktar, eða sjálfir að sjá fyrir landi
til þeirra hluta, og gefa einstaklingum
kost á að rækta það.
Nú er atvinnuleysi og menn ganga
auðum höndum í bæjunum, svo tugum og
hundruðum skiftir. Væri eigi ástæða til
að nota þessar kringumstæður til að að-
hafast eitthvað, sem hefði þýðingu í bráð
og lengd.
Erlendis eru hinir svonefndu smágarð-
ar, eða félagsgarðar (Kolonihaver) að
myndast nær sagt við alla bæi. Eftir alda-
mótin kom þessi hugmynd einnig til
framkvæmda hér í Reykjavík. Hún hefir
lifað en litlum framförum tekið. Er nú
eigi tími til að fara að færa þetta út í
stærri stíl og víðar.
iSmágörðunum er þannig fyrir komið,
að annað tveggja félag eða bæjarstjórn
sér fyrir landssvæði sem vel sé fallið til
garðyrkju. Svæðið er girt, undirbúið með
framræslu og vegum og skift í smáreiti,
sem einstaklingar geta fengið til leigu, og
sem eru svo stórir, að fjölskylda getur
þar ræktað þær matjurtir sem hún
þarfnast, og auk þess haft þar lítil skýli,
sem vera má í á sumrum í frístundum
og um helgar.
Væri nú eigi réttmætt fyrir bæjar-
stjórnir að athuga hvort gerlegt væri að
koma upp þessum görðum. Leyfa at-
vinnulitlum eða atvinnulausum mönnum
að eyða þar frístundum sínum. Til styrkt-
ar þessu myndi atvinnubótastyrknum
best varið.
Til þess að gera sér nánari grein fyrir
hvernig ástatt er með jarðeplaræktina í
ýmsum héruðum landsins, hefir eftirfar-
andi skýrsla verið samin. Hún sýnir upp-
skeruna í hinum ýmsu héruðum árið
1929, og manntalið 1930, en það eru þeir