Tímarit Verkfræðingafélags Íslands - 20.12.1946, Qupperneq 12

42
TÍMARIT V.F.l. 1946
efna orsökuðu skemmdirnar í sjóklæðunum, og varð
það að samkomulagi milli framleiðendanna og mín,
að ég rannsakaði það nánar.* Að vísu gat orsakanna
einnig verið að leita hjá línolíunni, sem til framleiðsl-
unnar var notuð, en það þótti ólíklegra.
3. mynd.
Fyrst var því baðmullarvefnaður sá, er notaður var
til framleiðslu á sjóklæðunum, rannsakaður með það
fyrir augum að fá vitneskju um, hver steiningarefni
hann innihéldi. Að því búnu var allmikið af óbleikt-
um baðmullarvefnaði úr sama stranga skolað úr
vatni, unz hann innihélt engin steiningarefni og síðan
þurrkaður, en því næst var hann klipptur niður í
pjötlur. Á þeim var merkt fyrir uppistöðu og ívafi,
svo að enginn ruglingur gæti síðar átt sér stað að
því leyti. En þessar vefnaðarpjötlur, sem allar voru
jafnstórar, um 40x40 cm að stærð, voru notaðar
til rannsóknarinnar.
Með hliðsjón af niðurstöðum rannsóknar þeirrar á
efnainnihaldi steiningarinnar í baðmullarvefnaðinum,
er áður getur, voru hinar steiningarefnafríu vefnað-
arpjötlur gegnbleyttar með upplausnum af efnum
þeim, sem steiningin hafði reynzt að innihalda. Þegar
* Liðin eru nokkur ár síðan rannsóknum þessum var að
fullu lokið. En ekki þótti rétt að birta niðurstöður þeirra þá
strax, því að einkafyrirtæki eitt, Sjóklæðag'erð Islands h.f.,
bar allan kostnað af rannsóknunum, og virtist sanngjarnt, að
það eitt nyti árarigursins fyrstu árin. Hafa þó engin tilmæli
komið fram um það frá forstöðumönnum Sjóklæðagerðar-
innar.
efnin leystust ekki upp í vatni, voru þau hrærð vand-
lega upp í vatni og pjatlan bleytt í því jafnframt.
Hver upplausn innihélt aðeins eitt af þeim efnum, er
fundizt höfðu í steiningunni, en pjötlur voru bleyttar
í misjafnlega sterkum upplausnum, svo að vefnaður-
inn innihéldi misjafnlega mikið af hverju hinna við-
komandi efna. Voru pjötlur t.» d. vættar í 6 misjafn-
lega sterkum zinkklórídupplausnum, 6 misjafnlega
sterkum alúminíumsúlfatupplausnum o. s. frv. Rann-
sakaðar voru verkanir alls átta mismuhandi efna,
magnesíumoxyds, kalsíumoxyds, alúminíumoxyds,
kalsíumklóríds, magnesíumklóríds, alúminíumklóríds,
alúminíumsúlfats og zinkklóríds, en fleiri efni höfðu
ekki fundizt í steiningunni, sem hægt var að búast við
skemmdum af. Klístur, sterkja og önnur þess háttar
efni eru ekki líkleg til að valda skemmdum í baðm-
ullarvefnaði, þegar eins stendur á og hér.
Þegar búið var að láta baðmullina sjúga í sig um-
rædd efni, voru vefnaðarpjötlurnar hengdar upp til
þerris, en síðan var rannsakað, hversu mikið hver
þeirra innihéldi af viðkomandi efni. Þá var borin í
hverja pjötlu soðin línolía, olían látin þorna nokkra
daga, en síðan borin soðin línolía báðum megin á sér-
hverja pjötlu einu sinni. Þá var ekki frekar aðhafzt
4. mynd.
að sinni, heldur voru pjötlurnar látnar liggja í venju-
legum herbergishita í 2 y2 mánuð. Að þeim tíma liðn-
um voru þær klipptar eftir uppistöðuþráðum niður
í ræmur, sem voru 2,5 cm að breidd og togþol þeirra
ákveðið með venjulegum hætti. Voru það ætíð uppi-
stöðuþræðirnir, er slitnir voru í sundur. IJr hverri