Dagblaðið Vísir - DV - 21.01.2004, Page 3

DV Fréttir
MIÐVIKUDAGUR 21. JANÚAR 2004 3
Ókeypis menntun?
Spurning dagsins
Ráð til varnar ræningjum?
Flestir vitibornir menn viður-
kenna að ein helsta forsenda fram-
þróunar þjóða felst í menntun.
Nóbelhagfræðingurinn Joseph Stigl-
itz heldur því til dæmis fram að það
þýði ekkert að troða frjálsu mark-
aðshagkerfi uppá lítt þróað ríki ef
þorri þjóðarinnnar er hvorki læs né
skrifandi. Hann gagnrýnir IMF und-
ir álögum bandrískrar markaðs-
hyggju fýrir að missa sjónar á slíku
grundvallaratriði. Því má halda fram
að íslendingar hefðu aldrei náð að
brjótast eins fljótt úr ánauð fátæktar
til efna eftir seinna stríð hefði þjóðin
ekki verið læs, skrifandi og reikn-
andi. Hún hefði einfaldlega ekki haft
burði til að nýta sér það ijármagn og
nýja tækni sem ameríski herinn og
Marshall veittu inní landið. íslend-
ingar hafa alltaf verið uppá bókina
þrátt fyrir hungur. Hvaða önnur
þjóð nærðist svo sem á skinnhand-
ritum sér til viðhalds, þegar hart var
f ári? Bókneigð reyndist lykillinn að
hinu íslenska hagkraftaverki!
Islendingar kunna enn að lesa
um jólin þrátt fyrir að lestrarefnið
hafi þynnst útí örlagasögur smást-
irna á þroskabraut í stað sagna af
Skarphéðni Njálssyni, Gretti sterka
og Víga Glúmi.
Þrátt fyrir sæmilegt læsi íslend-
inga er víðlesnum lýðum löngu ljóst
að Island hefur dregist afturúr á
menntabraut. Aðgerða er þörf eigi
ísland ekki að hverfa hægt og hljótt
af topp tíu lista ríkustu þjóða heims.
Ríki Evrópu standa frammi fyrir
álíka vanda og ísland: Hnignun Ox-
ford, Cambridge, Leuven og annarra
aldurhniginna menntasetra bera því
vitni. Tony Blair rær nú pólitískan
lífróður til að efla mennt í krafti fjár-
magns. Svipað er uppi á teningnum
í Þýskalandi en Þjóðverjar sitja lengi
á skólabekk áður en þeir fara á at-
vinnuleysisbætur.
Flaggskip íslenskra háskóla, Há-
skóli íslands, er löngu strandað og
hefur velkst bjarglaust um á brim-
hvítu rafi um árabii. Yfirvald mennta
í landinu verður að hafa kjark til rót-
tækra aðgerða í trássi við kröfur
Flogaveikur veldur tjóni Flogaveikur
maður steig allt I botn I Reykjavík um sl. helgi
og olli stórtjóni.„Skil ekki afhverju flogaveik-
ir fá að keyra yfirhöfuð," segir bréfritari.
Flogaveikir eiga
ekki að keyra
Guðmundur Matthíasson,
skrifar.
Ég er orðinn frekar pirraður á
fréttum uni flogaveikt fólk sem veld-
ur miklum árekstrum! Fær flog eða
krampa sem þýðir að ef hægri löpp-
in er á bensíngjöfinni er allt stigið í
Lesendur
botn og keyrt á allt sem fyrir er. Ég
skil bara alls ekki af hverju í ósköp-
unum flogaveikir fá að keyra yfirhöf-
uð! Það er alveg eins hægt að leyfa
ölvunarakstur. Þetta eru tifandi
tímasprengjur í umferðinni.
Samkvæmt reglum mega þeir
keyra ef þeir hafa vottorð frá lækni
um að þeir hafa ekki fengið flogakast
í eitt ár. Eins og eiturlyfjasjúklingar
geta fengið fleiri hundruð töflur af
morfíni uppáskrifað frá lækni geta
flogaveikir auðveldlega fengið þetta
í gegn. Fyrir utan að þeir kannski til-
kynna ekki köstin sem þeir fá!
Ég hef fylgst með þessum málum
síðastliðin fimmtán ár eða frá því ég
var vitni að flogaveikum manni sem
fékk kast og gaf allt í botn. Keyrði yfir
snjóskafl sem dró verulega úr hrað-
anum og svo beint á staur. Hann
hafði gleymt að taka lyfln sín. Eigum
Glúmur Baldvinsson
er fylgjandi
skólagjöldum
Kjallari
kosningabærra stúdenta um viðvar-
andi fjársvelti HÍ. Síðan hvenær
tíðkaðist það á íslandi að æskan
teymdi uppalendur sfna?
Lánlaust kerfi
HÍ á að innheimta sómasamleg
skólagjöld. Aukið íjármagn gerir
skólanum kleift að ráða til sín hæfa
kennara, veita betri og nútímalegri
uppfræðslu og standast samkeppni.
Andstaða við skólagjöld hefur
byggst á upphrópunum um mennt-
un fyrir alla - ríka sem fátæka. Nú-
verandi ástand býður hins vegar upp
á miðlungsmenntun fyrir háa sem
lága. Önnur afleiðing staðnaðs
menntakerfis er sú að ungmenni
reika um á námsbraut langt fram eft-
ir aldri. Margur siglir í var háskólans
fyrir lífsins ólgu sjó - skýtur lífinu á
frest á fullum námslánum sem gefa
betur en atvinnuleysisbætur eða að-
gerðarleysi. Menn geta dútlað uppí
háskóla á tilraunaflakki milli deilda á
fullum lánum og þarf meira en með-
alskussa til að fyrirgera þeim rétti.
Til viðbótar skólagjöldum þarf að
gera-annað tveggja: Taka upp inn-
tökupróf í háskóla eða hækka um-
talsvert kröfur til stúdentsprófs. Lán
yrðu aðeins veitt þeim sem stæðust
kröfur. Slíkt leiddi til fækkunar
námsmanna (miðað við frammi-
stöðu en ekki efnahag) en á móti
kæmi að lán til hvers og eins hækk-
uðu og reglur yrðu rýmkaðar. End-
urgreiðslur yrðu í hlutfalli við tekjur
lánþega að námi loknu. Afleiðingar
þessa yrðu: a. Ungmenni áttuðu sig
fyrr en ella á gildi menntunar og
gerðu fyrr upp hug sinn um fram-
hald; b. Jafnrétti til náms yrði áfram
tryggt en byggt á aukinni sam-
keppni; c. Fé skattborgarayrði nýtt á
við að að setja líf okkar í hættu vegna
fólks sem getur verið lífshættulegt ef
það „gleymir" að taka lyfin sín? Nei,
takk!
Ég neitaði að trúa því að floga-
veikt fólk fengi að keyra, og síðan
verð ég virkilega reiður í hvert skipti
sem ég heyri í fréttum af svona slys-
um og þeim fer fjölgandi. Sennilega
þarf dauðaslys til, til að endurskoða
þessi mál. Mín skoðun er kristaltær
og hún er að flogaveikir eiga alls ekki
að keyra bfla!
(safjörður Flogið vestur og sóað
Ráðdeildarmenn
fljúga vestur
Ingibjörg Jónsdóttir skrifar:
Á sama tíma og mikill niður-
skurður stendur fyrir dyrum í heil-
brigðiskerfinu er eytt og sóað í öðr-
um ranni hjá ríkinu. Afmæli heima-
stjórnarinnar er þar skýrt dæmi. Síð-
asta laugardag létu þrír ráðherrar
Framsóknarflokksins fljúga með sig
á vél Flugmálastjórnar vestur á fsa-
fjörð af þessu tilefni, og í þeim hópi
var heilbrigðisráðherra.
Auðvitað hefði verið nærri lagi
vegna hins galtóma ríkiskassa að
spara sér þessa ferð og verja pening-
unum í að lina þrautir og líkna á
Landsspítalanum. Það munar um
hverja krónu, en mestu skiptir þó að
þeir sem völdin hafa hafi forgangs-
röðina skýra og stjórni af ráðdeild.
skilvirkari máta; d. Óbókhneigðum
yrði hlíft við frekara bóknámi og
kæmust fyrr á rétta braut e. Islensk-
ur háskóli og þar með íslenskt sam-
félag yrði öflugra og samkeppnis-
hæfara á alþjóðavísu.
Óbókhneigðum þyrmt
Vitaskuld yrði æmt og skræmt
yfir umbyltingu af svona tagi. En á
móti má spyrja hvort það þjóni
hagsmunum efnaminni, kapps-
fullra, námsmanna að fá miðlungs-
menntun í stað þess að eiga mögu-
leika á því besta sem völ er á? Kúba
býður víst enn upp á menntun öll-
um til handa. Þar er annar hver hag-
fræðingur leigubflsstjóri.
Mennta- og heilbrigðiskerfi
mynda undirstöðu velferðarkerfis
jafnaðarmanna. En ólík lögmál gilda
um heilsu og menntun. Allir eldast
og óviðráðanlegir þættir ráða slys-
um, veikindum, fötlun og örorku.
Þess vegna er það samfélagsskylda
að viðhalda öflugri heilbrigðisþjón-
ustu öllum til handa sama hvað það
kostar. Og einmitt þess vegna þarf
öflugt menntakerfi. Skilvirkt
menntakerfi skilar okkur betri lækn-
um og hjúkrunarfræðingum og öfl-
ugra samfélagi sem skilar meiru til
reksturs á hágæðaheilbrigðisþjón-
ustu.
Endurbætt menntakerfi þýddi til
dæmis að frumkvöðlum og Jiagleiks-
mönnum yrði fyrr en ella kleift að
brjótast útúr ánauð skólakerfis.
Mönnum eins og Vilhjálmi Gates,
Jóni Ólafssyni og Gunnari Smára
yrði ekki til setunnar boðið að hefj-
ast handa við að framkvæma hug-
myndir sínar. Skóli er ekki fyrir alla.
Hugmyndaauðgi, handlagni, dirfska
og kjarkur duga einnig vel til að
brjótast áfram. Hinir hámenntuðu
er einatt á launaskrá frumkvöðl-
anna. Kjarkur ásamt menntun og
heilbrigði er undirstaða framfara.
Því er það óskandi að hinn nýi
ungi menntamálaráðherra hafi
dirfsku til að taka umdeildar en
óumflýjanlegar ákvarðanir þjóðinni
til heilla.
DV tekur við lesendabréfum og
ábendingum á tölvupóstfanginu
lesendur@dv.is. DV áskilur sér rétt til að
stytta allt það efni sem berst til blaðsins
og birta það í stafrænu formi og í
gagnabönkum án endurgjalds.
Ráðagóðir og útséðir
„Ræningjar eru ráðagóðir og útséðir
menn, sem starfsfólk þarfað vera vak-
andi gagnvart, til dæmis þegar dularfull-
ir menn koma í verslanir til að kanna að-
stæður áður en þeir láta til skarar skríða.
Annars má flokka ræningjana í nokkra
flokka; i fyrsta lagi eru þetta krakkar sem
hnupla uppá sportið og í annan stað
soltnir rónar sem þurfa að borða. Þriðji
flokkurinn er ógæfufólk sem er að stela fyrir
næsta partýi - og þar fara hættulegir ein-
staklingar sem bregðast illa við öll-
um afskiptum."
Þorvaldur Guðmundsson,
öryggisvörður.
„Einsog við
fréttum úr
Hafnarfirði um
helgina virðist
gefast vel að
hafa fullorðinn
karlamann við
afgreiðslu.
Ræningjarnir
leggja síður í
þá en ungar stúlkur, sem virðast vera
farnar að afgreiða í fiestum sjoppum
og verslunum."
Sveinn Andri Sveinsson,
lögmaður.
„Viðhöfum
ráðlagt versl-
unum að vera
með öryggis-
kerfi sem og
myndavélar.
Mikilvægt er
að aðeins
skiptimynt sé í
afgreiðluköss-
um en aðrir fjármunir settir reglulega i
tímalæsa peningaskápa. Starfsfólk þarf
að vera vel þjálfað og margar verslanir
hafa sent það á námskeið um varnir
gegn vágestum."
Árni Guðmundsson,
Securitas.
„Helsta ráðið
eraðskapa
samfélag þar
sem glæpir
þurfa ekki að
vera viðvar-
andi. Annað
ráð er að vera
vel vakandi,
einsog af-
greiðslumaðurinn í Hafnarfírði. Tísku-
bylgjur ráða ferðinni í undirheimum og
við skulum vona að næst njóti vinsælda
ekkijafn ofbeldisfullir glæir."
Katrín Júlíusdóttir,
glæpasagnafræðingur.
Rán íverslun-
um eru gjarn-
an framin i
skammtíma-
hugsun ung-
menna. Ekki er
horft til þess
að eftirtekjan
er lítil og hart
er tekið á mál-
unum. Við þurfum að rækta einstak-
lingana og gera þeim Ijóst að þörfer
fyrir hvern og einn íþjóðfélaginu, slíkt
er eina raunhæfa vörnin gegn svona
glæpum."
Helgi Gunnlaugsson,
afbrotafræðingur.
Afbrot í verslanir í banka og söluturna gerast tíð, en hvernig má
komast að rótum þessa vandamáls.
ER KOMIN ÚT Á ÐVÐ OG SÖLUMYNDBANDL