Akranes - 01.05.1949, Page 13

Hlutafélag með 5 króna kapítali.
Það var einhverju sinni, að Magnúsi
barst i hendur danskt blað, þar sem aug-
lýst var ágæti ljósmyndavélar, sem ekki
kostaði nema 5 krónur. Magnús sagði
spilafélögum sínum frá þessu gersemis
tæki, er hann langaði mikið til að eignast.
Það var þegar ákveðið að Magnús skyldi
panta vélina, og til að byrja með var ráð-
gert, að allir notuðu þeir vélina, ef þeir
hefðu löngun til. Úr því varð nú minna,
en Magnús notaði hana því meira upp frá
þessu.
Seinna var hugur Magnúsar bundinn
GuSrún Thorsteinsen, kona Magnúsar.
við drátthst og alls konar teikningar, sem
stöðugt jókst með aldrinum. Teiknaði hann
t. d. nokkrar myndir af Akranesi, og eru
sumar þeirra til enn. Hann gerði ýmis kon-
ar myndir og skraut. Þá fékkst hann nakk-
uð við skreytingu við hátíðleg tækifæri og
á skemmtunum í þorpinu. Þannig gerði
hann einhverju sinni táknmynd fyrir
templara, af trú von og kærleika, þar sem
hann kom fyrir ljósaútbúnaði að baki.
Þótti mikið til þess koma. Þá munu margir
minnast skreytingar Magnúsar og Guð-
mundar bókbindara á gamlárskvöld, alda-
rnótaárið. Þá var framhlið kirkjunnar
skreytt fagurlega með ljósum og mynd-
skrauti, en söngflokkur söng frá kirkju-
turninum.
Nú skal aftur vikið að myndavélinni,
sem Magnús pantaði. Hann fór fljótt að
taka myndir með henni, en ekki leið á
löngu þar til hann fór að brjóta heilann
um endurbætur á henni. Gaf þetta undra-
tæki honum óspart byr í seglin, því að ekki
lét hann sér nægja neitt hálfkák eða kyrr-
stöðu, heldur endurbætur og stöðuga
framsókn, svo rík og raunsæ var listgáfa
hans.
Um og eftir árið 1890 var ekki mikið
mn Ijósmyndasmiði hér á landi og ekki
allir mikið lærðir. Var þessari nýung vel
tekið og sátu margir fyrir. Fór Magnús
að f ást nokkuð við myndasmíð og setti hér
upp ljósmyndastofu, (þar sem nú er
dráttarbrautin.) Tók hann allmikið af
myndum og þótti vel takast.
Teningunum kastáÖ.
Engum var það ljósara en Magnúsi
sjálf.um, að hugðarefni hans og hæfileikar
fengu enga lifsnæringu við kaupskapinn,
því að enginn kaupmaður var Magnús.
Honum stóð hjarta nær að gefa og meta
lítt til verðs það sem hann „átti“ og gat
af hendi látið. Nú var hann búinn að fá
myndavélina og farinn að taka myndir
með henni. Færðist nú hugur hans smátt
og smátt nær listinni, og að sama skapi
fjarlægðist hann kaupmennskuna. Hann
var nú alráðinn i þvi að segja upp stöðu
sinni sem verzlunarstjóri og hvað sem
við tæki, gefa sig ljósmyndunum og öðr-
um hugðarefnum algerlega á vald. Þetta
var Magnúsi alger nauðsyn, og mátti nátt-
úrlega ekki seinna vera, ef hann ætti að
njóta lífsins í veruleikunum í samræmi við
óskir sínar og drauma, eða sjá árangur
þeirra til gagns og gleði. Teningunum
var kastað. Hann sagði upp fastri atvinnu,
og sigldi til Kaupmannahafnar, áður en
hann færi alfarinn af Akranesi, til þess
að læra frekar í ljósmyndagerð og kynna
sér nýjungar á þessu sviði. Þegar til
Hafnar kom, komst hann til konunglegs
hirðljósmyndara, er Elfeldt hét. Þar var
hann í tvo mánuði við góðan orðstir. Þessi
stutti námstími segir glöggt til um undir-
búningsmenntun Magnúsar, er hann til
þessa hafði einungis aflað sér af lestri er-
lendra bóka, samhliða meðfæddum hæfi-
leikum, sem voru einstakir. Áður en hann
fór heim frá Höfn, keypti hann sér beztu
tæki, sem þá var völ á, og fór nú heim
glaður i bragði með óbilandi trú á framtíð-
ina. Hann bjó sig undir að flytja frá Akra-
nesi til Reykjavíkur, þar sem hann hafði
ákveðið að setja á fót ljósmyndastofu, er
hann síðan rak um tugi ára við vaxandi
vinsældir og viðurkenningu.
Á réttri hillu.
Árið 1900 var um margt öðruvisi um-
horfs í Reykjavík en nú. Magnús var
eignalaus maður og því fyrst i stað og lengi
fram eftir við ótal erfiðleika að etja. Hann
var samt öruggur og ákveðinn i þvi að
sigra, en mætti víða misskilningi og litilli
samúð. Þá lá enn ekki allt laust fyrir list-
mönmnn af „Guðs náð“, hvað þá „fúskur-
um.“
Meðan Magnús var á Akranesi, kynnt-
ist hann Aasberg skipstjóra hjá Samein-
aða, er siðar urðu aldavinir. Aasberg
fannst það ekki lífvænlegt fyrir Magnús
að gerast ljósmyndari i Reykjavík, eins og
þá var þar högum háttað. Hann ráðlagði
honum miklu fremur að gerast þar rakari.
Rakari, já vitanlega gat Magnús tekið sér
allt fyrir hendur. Hann var jafnvígur á
hvað sem var. Nei, fyrst hann hætti við
það, sem hann hafði nauðugur fengizt við
um 15 ára skeið, og hlotið almennar vin-
sældir fyrir, þá v.ar nú ekki hægt að hverfa
að neinu öðru en því, sem hjarta hans
stóð næst. Ráðleggingar Aasbergs höfðu
því engin áhrif, þótt af velvilja væru
gefnar.
Hann fluttist nú til Reykjavíkur og
setti þar á fót ljósmyndastofu, eins og áður
er sagt. Nú hófst hið eiginlega lifsstarf
hans, sem var í senn mjög margþætt og
merkilegt. Magnús hafði næmt auga fyrir
fegurð landsins og stórfengleik, og gerði
með góðum árangri, tilraunir til að opna
augu landsmanna fyrir þeirri fegurð og
tign, einnig útlendra manna. Hann tók
sér fyrir hendur að ferðast til fegurstu
staða landsins og taka myndir af þeim.
Hann var og einnig fyrsti maður hérlend-
is, sem tók upp þá nýjung að lita ljósmynd-
ir. Þá varð hann þekktur maður fyrir stero-
skopmyndir sinar, sem urðu mjög vin-
sælar utanlands og innan. Samhliða gerði
hann skuggamyndir, sem sýndar voru er-
lendis og einnig hér heima. Var Maghús
þannig brautryðjandi á þessum sviðum
með glæsilegum árangri, þar sem hvort
tveggja fór saman landkynning og aukinn
listþroski almennings.
Á þeim tímum voru ferðalög oft erfið
hér á landi, þar sem ekki var um ann-
að að ræða en fara ríðandi eða gang-
andi og milli fjarða á opnum bátum. En
frá sjónarmiði hugsjóna- og listamanns
er ekkert erfiði of mikið, ef í áttina
miðar.
Myndavél úr „margaríns“kassa.
Það var einhverju sinni, er Magnús
lagði í eitt slikt myndatökuferðalag með
Aasberg skipstjóra, að hann gleymdi ljós-
myndavélinni sinni. Magnús varð þessa
ekki var fyrr en skipið var komið út fyrir
eyjar. Honum þótti illt að förin yrði til
ónýtis, en taldi vitanlega tilgangslaust að
telja raunir sínar fyrir skipstjóranum.
Seinna í ferðinni barst þetta þó eittlivað i
tal milli þeirra, og átaldi Aasberg hann
fyrir að segja sér ekki um þetta, þegar er
hann varð þess var, því að þá hefði hann
snúið aftur, til þess að Magnús gæti nálg-
ast myndavélina. Af þessu litla atviki
sjáum við tvennt. Annars vegar, hve þeir
Magnús hafa verið góðir vinir og hins
vegar, hve timarnir eru breyttir. Því að
vart mundu slikir snúningar geta átt sér
stað nú.
Næsta höfn var Isafjörður og fór Magn-
ús þar i land, þvi að ekki þurfti hann að
halda lengra án myndavélarinnar. Honum
þótti illt að vera vinnu- og ráðalaus íyrir
þetta óhapp og fór nú að hugleiða, hvernig
AKRANES
61