Tímarit Verkfræðingafélags Íslands - 01.10.1972, Síða 8

70
TIMARIT VFI 1972
Efnaverkfrœðileg ráðgjafarstörf
Eftir Baldur Líndal
Nú orðið starfa hér nokkrir efna-
verkfræðingar sjálfstætt við ráð-
gjafarstörf. Þótt þessi hópur sé enn-
þá ekki stór, hygg ég, að fullyrða
megi, að um sé að ræða varanlegan
þátt I starfsháttum efnaverkfræð-
inga.
I heild starfar nú fjöldi Is-
lenzkra verkfræðinga að ráðgjafar-
störfum. Af þeim eru langflestir
byggingaverkfræðingar, en í þessum
röðum má einnig finna vélaverkfræð-
inga, skipaverkfræðinga, rafmagns-
verkfræðinga og fleiri auk þessara
efnaverkfræðinga. Þessi þáttur hefur
i'arið vaxandi á síðari árum og
styrkzt mjög í sessi.
Þótt allir þessir aðilar séu ekki
meðlimir í Félagi ráðgjafarverkfræð-
inga, sem er islenzka deildin I hinum
alþjóðlega félagsskap ráðgjafarverk-
fræðinga FIDIC, hygg ég, að flestir
starfi í anda þeirra samtaka. Er því
þægilegt að skýra starfsemi ráðgjaf-
arverkfræðinga með tilvisun i reglur
þessa félagsskapar.
Nokkuð má strax marka af inn-
tökuskilyrðunum hér, sem eru í fullu
samræmi við reglur FIDIC annars
staðar:
1. Hann skal vera meðlimur I Verk-
fræðingafélagi Islands.
2. Hann skal hafa starfað í minnst
8 ár að þeirri verkfræðigrein,
sem hann stundar. Af þessum
tíma skal hann minnst 5 ár hafa
starfað sem sjálfstæður ráðgjafar-
verkfræðingur, eða unnið sam-
bærileg störf.
3. Hann má ekki vera fastráðinn
starfsmaður.
4. Hann má ekki vera hluthafi,
stjórnandi, starfsmaður eða um-
boðsmaður neins þess fyrirtækis
eða félags, sem rekur verktaka-,
verzlunar- eða framleiðslustörf, er
snerta verksvið það, er hann
hyggst stunda sem ráðgjafar-
verkfræðingur.
Gert er ráð fyrir, að starfseml ráð-
gjafarverkfræðings sé þannig háttað,
að hann starfræki eigin verkfræði-
stofu annað hvort einn eða í félagi
við aðra. Hann skal hafa I sinni
þjónustu nægilegt starfslið til úr-
lausnar þeim verkefnum, sem hann
tekur að sér. Innan sérgreinar sinnar
getur ráðgjafarverkfræðingur meðal
annars tekið að sér eftirfarandi verk-
efni:
1. Frumathuganir, skipulagningu
og hönnun.
2. Mat á arðseml áætlaðra fram-
kvæmda.
3. Framkvæmdastjórn og sam-
ræmingu hönnunarstarfa.
4. Gerð vinnuteikninga, verklýs-
inga og útboðslýsinga.
5. Athugun tilboða og gerð verk-
samninga.
6. Framkvæmdaeftirlit.
7. Reikningsskil.
8. Matsgerðir vegna dómsmála,
lánamála o. fl.
9. Rannsóknir á sýnishornum hrá-
efnis og framleiddrar vöru.
10. Eftirlit með framleiðslukerfum.
Störfin á efnaverkfræðilega svið-
inu undanfarin ár hafa nokkuð ein-
dregið beinzt að þáttum, sem varða
efnaiðnað og uppbyggingu hans.
Innan þeirra marka, sem efnaiðnað-
urinn hefur, er að sjá, að öll þau
verkefni, sem talin voru að ofan,
hafi að einhverju eða öllu leyti verið
framkvæmd af ráðgjafarefnaverk-
fræðingum hérlendis. Það, sem skilur
á milli þeirra og annarra er eðlilega
hið takmarkaða starfsvið, sem efna-
verkfræðingar beita sér á, fremur en
eðli starfanna.
Auk þessa hafa efnaverkfræðing-
arnir augljósa sérstöðu að því leyti,
að stór hluti starfa þeirra hefur verið
rannsóknir. Rannsóknir þessar hafa
einkanlega beinzt að innlendum hrá-
efnum. möguleikum þeirra og nýt-
ingu með innlendum orkugjöfum.
Myndi ég telja, að meira en helm-
ingur starfa ráðgjafarefnaverkfræð-
inga hér beindist nú að þessu.
Talið í starfsviðum, hefur starf-
semi ráðgjafarefnaverkfræðinga á
undanförnum tveimur áratugum í
meiri eða minna mæli náð til eftir-
farandi:
1. Mjöl- og lýsisvinnslu.
2. Kisilgúrvinnslu.
3. Þang- og þaravinnslu.
4. Sjóefnavinnslu.
5. Áburðarvinnslu.
6. Plastiðnaðar.
7. Fjöldi annarra starfsgreina, sem
stundaðar eru hér eða komið
hafa til álita.
Sé litið á I hverju hin nauðsyn-
lega sérhæfing þessara ráðgjafar-
efnaverkfræðinga er fólgin, má telja,
að hún hafi verið bundin við fram-
leiðslugreinar fremur en sérhæfni í
ákveðinni meðferð efnis eða ákveð-
inna starfssviða innan efnaverk-
fræðinnar. Hvort tveggja er að sjálf-
sögðu mögulegur grundvöllur, en hið
síðarnefnda krefst meiri starfsvídd-
ar og hefur því verið öllu óaðgengi-
legri grundvöllur, að minnsta kosti
meðan efnaiðnaður er hér í mótun.
En án efa á slíkt eftir að koma og
nýir ráðgjafarverkfræðingar kunna
m. a. að ryðja sér þar til rúms.
Að því er mér hefur virzt, þá er
höfuðatriðið varðandi starfsaðstöðu
það að koma sér fyrir í hæfilegu
húsnæði þar sem hægt er að stunda
störf með árangri og hafa tök á
góðu sambandi við þá, sem unnið er
fyrir. Skrifborðið er það fyrsta sem
þarf, þvi hvað sem ráðgjafarverk-
fræðingur fæst við þarf skriftir og
greinargerðir viðvíkjandi öllu, sem
gert er. I öðru lagi er svo teikni-
borðið, sem fáir komast af án. Þetta
er hinn sameiginlegi starfsaðstöðu-
grundvöllur allra, sem þessi störf
stunda. En allir ráðgjafarefnaverk-
fræðingar, sem starfað hafa hér hafa
auk þessa, þurft aðgang að rann-
sóknarstofu. En sem betur fer hefur
reynslan verið sú, að slík aðstaða
hefur oftast verið tiltæk og þá stund-
um á vegum þess aðila, sem unnið
hefur verið fyrir.
Ég álít, að heilladrýgsta fram-
tíðarskipan þessara aðstöðumála
einstakra ráðgjafarverkfræðinga, sé
að þeir slái sér saman í hópa og
nýti sem bezt aðstöðu til sameigin-
legs aðstoðarfólks og tækjabúnaðar.
Allra æskilegast er, að I þessum
starfshópi séu ráðgjafarverkfræðing-